Κωνσταντίνος Δημ. Γραβιάς
Πτυχιούχος Οικον. Παν/μίου Πειραιά
Λογιστής – φοροτεχνικός
Πρόλογος
-
Τελικά, καθώς φαίνεται, τα σύγχρονα «όπλα» κατά της φοροδιαφυγής για τα οποία οι εμπνευστές τους ευαγγελίζονταν πως θα συνδράμουν στη μείωσή της, αποδείχθηκαν λίγα. Γι΄ αυτό λοιπόν επιστρατεύθηκαν τα «λιανοντούφεκα» του παρελθόντος που δεν είναι άλλα από τα αντικειμενικά κριτήρια! Ναι, αυτή η πολύ παλιά συνταγή του 1994 (σ.σ. παρεμπιπτόντως είχαν κριθεί συνταγματικά από το Σ.τ.Ε) έπεσε στο τραπέζι των συζητήσεων του οικονομικού επιτελείου, τροποποιήθηκε, διανθίστηκε λιγάκι ώστε να φαίνεται προσαρμοσμένη στα δεδομένα των καιρών μας και έγινε το νέο «όπλο» για την οριζόντια φορολόγηση των επαγγελματιών.
Δεν υπάρχει καλύτερη απόδειξη της αποτυχίας ενός ελεγκτικού μηχανισμού που ρίχνεται στη μάχη καταπολέμησης της φοροδιαφυγής από τη θέσπιση τεκμηρίων με οριζόντια εφαρμογή. Γιατί, όταν τσουβαλιάζεις χιλιάδες επαγγελματίες και τους θεωρείς όλους εκ προοιμίου φοροφυγάδες, τότε αυτό το γεγονός από μόνο του είναι προβληματικό, καθόλου δίκαιο και ενδεχομένως να φέρει αντίθετα αποτελέσματα.
Στις μέρες μας, οι ηλεκτρονικές διασταυρώσεις όλων των ειδών βρίσκονται στο ζενίθ τους, οι έλεγχοι βασίζονται στο risk analysis, η Α.Α.Δ.Ε. συλλέγει στοιχεία από πολλούς και διάφορους φορείς και γενικότερα η εξέλιξη της τεχνολογίας είναι θα έλεγα και σύμμαχος της φορολογικής Διοίκησης (μέχρι και για τεχνητή νοημοσύνη έχουμε ακούσει). Σε μια τέτοια εποχή, το να κάνεις ένα τέτοιο πισωγύρισμα εφαρμόζοντας τεκμαρτό εισόδημα για τους επαγγελματίες, ως μέτρο, μόνο ως καινοτόμο δεν μπορείς να το χαρακτηρίσεις. Με αναχρονιστικές μεθόδους δε χτίζεις τα θεμέλια μιας στέρεας φορολογικής συνείδησης. Το ζητούμενο είναι να εκδίδονται τα παραστατικά, να αποδίδεται ο Φ.Π.Α. και να πληρώνουν φόρους και αυτοί που φοροδιαφεύγουν, όχι να πληρώνουν επιπλέον φόρους οι νομοταγείς πολίτες λόγω της αδυναμίας του κράτους να ελέγχει όσους κλέβουν. Το ζητούμενο επίσης είναι να έχει κίνητρο ο πολίτης να ζητά απόδειξη. Απλά είναι τα πράγματα.
Για να μη μακρηγορώ, η άποψή μου είναι πως επειδή το κράτος ήθελε να εισπράττει κάθε χρόνο 600 και κάτι εκατομμύρια ευρώ, οι υπηρεσιακοί παράγοντες σκέφτηκαν μια εύκολη και ανέξοδη λύση γι’ αυτούς που, θεωρεί τους επιτηδευματίες συλλήβδην φοροφυγάδες.
Έτσι, με όλα αυτά, θα έχουμε ένα νέο τεκμήριο, εκτός των γνωστών τεκμηρίων που μάς ταλανίζουν εδώ και τόσα χρόνια. Η έννοια της ζημιάς κατά την άποψη του οικονομικού επιτελείου δεν θα υπάρχει, αφού όλοι θα φορολογούνται υποχρεωτικά τεκμαρτά. Η λογική του μαχητού τεκμηρίου, γνωρίζουμε πολύ καλά πως αφορά μόνο σε συγκεκριμένες μόνο περιπτώσεις (σ.σ. κι αυτές με πολλή δυσκολία γίνονται αποδεκτές από τις Δ.Ο.Υ.) και δεν θα μπορούν όλοι να κάνουν χρήση αυτών των διατάξεων. Άρα, όπως φαίνεται οι υπηρεσιακοί παράγοντες δε δέχονται τη ζημιά σε μια ατομική επιχείρηση, ενώ στα νομικά πρόσωπα είναι όλα καλά. Επίσης, αν ένα νομικό πρόσωπο δηλώνει καθαρά κέρδη κάτω από τις 10.000 ευρώ ή έχει ζημιά, εκεί θα προχωρούν όλα κανονικά και δεν τίθεται εκεί ζήτημα φοροδιαφυγής. Συνεπώς, όπως φαίνεται η ζημιά δεν μπορεί κατά το υπουργείο να «ευδοκιμήσει» στους ελεύθερους επαγγελματίες, αλλά μόνο στα «εύφορα» εδάφη των νομικών προσώπων. Αν όλοι αυτοί οι ελεύθεροι επαγγελματίες (ή η πλειονότητά τους) συστήσουν νομικά πρόσωπα ή συγχωνευτούν συστήνοντας νέα νομικά πρόσωπα τί θα γίνει άραγε; Λέτε να βάλουν τεκμήριο και στα νομικά πρόσωπα ή μήπως θα θεωρήσουν καταχρηστική μια τέτοια κίνηση; Όλα είναι πιθανά σε τούτο τον τόπο.
Επίσης, το γεγονός ότι κάποιοι εκ των επαγγελματιών αυτών έχουν πραγματικά κέρδη που κυμαίνονται πολύ κάτω από τις 10.000 (για πολλούς και διάφορους λόγους) ή έχουν ενταχθεί στο άρθρο 39 του Φ.Π.Α. γιατί εξ ορισμού πρέπει να θεωρούνται κλέφτες; Πάντως, θα χει ενδιαφέρον να δούμε και πόσοι συνταξιούχοι θα συνεχίσουν την εργασία τους με βιβλία μετά από το νέα δεδομένα ή τι θα γίνει με τους 7.400 ιδιοκτήτες ακινήτων που πρέπει να ανοίξουν βιβλία λόγω του ότι εκμισθώνουν πάνω από 2 ακίνητα σε πλατφόρμες.
Είμαι υπέρμαχος των στοχευμένων ελέγχων μετά από την αξιοποίηση των στοιχείων από όλες τις ηλεκτρονικές διασταυρώσεις έτσι ώστε να εντοπίζεται μη δηλωθείσα φορολογητέα ύλη. Τα ερωτήματα για το νέο νομοσχέδιο είναι πολλά, όμως πρέπει να το δούμε πρώτα όπως θα κατατεθεί στη Βουλή, γιατί ψυχανεμίζομαι πως θα υπάρχουν αλλαγές σε σχέση με ό,τι παρουσιάστηκε, αφού οι αντιδράσεις είναι πολλές και δικαιολογημένες. Το θέμα αυτό συζητήθηκε και στο briefing της εβδομάδας.
Παρουσιάζω τα σημαντικότερα γεγονότα της εβδομάδας που μας πέρασε ανά αντικείμενο
- MyAADE, υπ. Οικονομικών και άλλα σχετικά
■ Νέο φορολογικό
✔
Τα μέτρα του νέου φορολογικού νομοσχεδίου – Πως θα φορολογούνται οι ελ. επαγγελματίες
→
16 ερωτήσεις-απαντήσεις για το φορολογικό νομοσχέδιο από το Υπ.Οικ
Από την ερώτηση 4 του υπουργείου:
«Είναι μύθος ότι δεν υπάρχουν κίνητρα για συλλογή αποδείξεων. Σύμφωνα με το ισχύον πλαίσιο, το αφορολόγητο για μισθωτούς και συνταξιούχους «χτίζεται» με ηλεκτρονικές δαπάνες ύψους 30% του εισοδήματος με όριο τις 20.000 ευρώ.
Σχετικά πρόσφατα έχει δοθεί επιπλέον δυνατότητα συνυπολογισμού ετησίως δαπανών που αφορούν σε συγκεκριμένες υπηρεσίες (όπως υδραυλικοί, ηλεκτρολόγοι, ταξί, κουρεία – κομμωτήρια, γυμναστήρια, κτηνιατρικές υπηρεσίες, υπηρεσίες καθαρισμού κ.ά.). Ακόμα σημαντικότερα κίνητρα έχουν δοθεί για υπηρεσίες που είναι σχετικές με την υγεία οι οποίες υπολογίζονται στο διπλάσιο της αξίας τους για το «χτίσιμο» του αφορολόγητου.
Όμως τα κίνητρα αυτά δεν μπορούν εκ των πραγμάτων να λειτουργήσουν πλήρως γιατί, ακόμη και αν μηδενιστεί ο ΦΠΑ, πάντα θα υπάρχουν αθέμιτες προσφορές από τους επαγγελματίες που θέλουν να φοροδιαφύγουν».
Σχόλιο: Μα, για ποιο «χτίσιμο» μιλάμε; Αυτό ίσχυε, δεν ισχύει πλέον! Είναι δυνατόν να γράφονται τέτοια πράγματα; Επίσης, πως είναι δυνατόν να μιλάμε για κίνητρο, όταν η συλλογή των αποδείξεων είναι υποχρεωτική με την έννοια ότι αν δε συλλέξεις το απαιτούμενο ποσό έχεις πέναλτι 22% (αφού τις συλλέξεις λοιπόν, για κάποιες εξ αυτών θα έχεις μείωση φόρου, ενώ κάποιες άλλες μετρούν διπλά ως προς το ποσό της συλλογής); Κίνητρο και υποχρεωτικότητα δεν πάνε μαζί. Να μου έλεγε κάποιος πως είναι είναι κίνητρο το ότι ίσως κερδίσω στη φορολοταρία ναι, αλλά όχι κίνητρο η υποχρεωτική συλλογή των αποδείξεων!
Από την ερώτηση 9 του υπουργείου:
«Σειρά χωρών της ΕΕ εφαρμόζουν ανάλογα συστήματα φορολόγησης για τους αυτοαπασχολούμενους. Ενδεικτικά:
Στην Ιταλία εφαρμόζεται καθεστώς κατ’ αποκοπή φορολόγησης – “regime forfettario” για όλους όσοι δηλώνουν ακαθάριστα έσοδα μέχρι 65.000 ευρώ ετησίως.
Στη Γαλλία, για αυτοαπασχολούμενους με κύκλο εργασιών έως 77.000 ευρώ ισχύει τεκμαρτός (κατά κατηγορία δραστηριότητας) συντελεστής δαπανών (μεταξύ 50% και 87%) που εφαρμόζεται στον κύκλο εργασιών. Το κέρδος που προκύπτει φορολογείται με την κλίμακα. Ανάλογες ρυθμίσεις υπάρχουν σε άλλα κράτη – μέλη (Βέλγιο, Σλοβενία ,κ.ά.)».
Σχόλιο: Ούτε στην Ιταλία, ούτε στη Γαλλία υπάρχει τέτοιο σύστημα σαν κι αυτό που θέλει να εφαρμόσει το οικονομικό επιτελείο. Είναι εντελώς διαφορετικά τα συστήματα αυτά στις εν λόγω χώρες. Άρα είτε δεν τα μελέτησαν σωστά ή απλά …..
Από την ερώτηση 14 του υπουργείου:
«Το να στηριχθεί κάποιος αποκλειστικά σε ένα σύστημα εσόδων – εξόδων , αν δεν υπάρχουν όλες οι αναγκαίες ηλεκτρονικές εγγυήσεις και διασταυρώσεις μπορεί να οδηγήσει σε υπερδήλωση εξόδων και υποδήλωση εσόδων.
Εν πάση περιπτώσει, για τους απλούς φορολογούμενους το σύστημα εσόδων – εξόδων δεν εφαρμόζεται σε καμία χώρα της ΕΕ».
Σχόλιο: Δηλαδή για τα
MyData πώς έχουμε την πρωτιά; Γιατί δεν το τολμούν όπως και με τα MyData; Προφανώς, από το τι συμβαίνει στα Ευρωπαϊκά Κράτη, χρησιμοποιούν ό,τι βολεύει κάθε φορά.
→
Γ. Στουρνάρας: «Αυτοαπασχολούμενοι και πολύ μικρές επιχειρήσεις οι πιο επιρρεπείς στη φοροδιαφυγή»
■ MyData, pos
→
Σημαντικό myDATA – Δείτε όλες τις αλλαγές με την νέα απόφαση, από 1.1.2024 το «κλείδωμα» της δήλωσης ΦΠΑ
→
myDATA: Μετάθεση προθεσμιών και παράταση για μητρώο POS και απόσυρσης ΕΑΦΔΣΣ
→
Σημαντικό Παράταση απόσυρσης ΕΑΦΔΣΣ έως 29.2.2024
→
Μητρώο POS: Υποβολή δηλώσεων από παρόχους και οντότητες
■ Καταγγελίες
Νέα ψηφιακή πλατφόρμα «Καταγγελίες πολιτών» στην ΑΑΔΕ
Σχόλιο: Νομίζω πως σε λίγο καιρό θα δούμε συχνές ερωτήσεις-απαντήσεις αναφορικά με τη συμπλήρωση!
■ Φορολογική κατοικία
→
Φορολογική κατοικία – Εγκύκλιος ΑΑΔΕ: Ερμηνεία και παραδείγματα
✔ Σημαντικό
[5.4.5. Επομένως, η απόκτηση, η ύπαρξη ή η διατήρηση απλώς και μόνο μίας ιδιότητας στην ημεδαπή (ιδιότητα εκτελεστικού ή μη μέλους Διοικητικού Συμβουλίου Α.Ε. ή διαχειριστή Ε.Π.Ε. ή Ι.Κ.Ε. ή προσωπικής εταιρείας ή η συμμετοχή στη διοίκηση ή στη διαχείριση νομικής οντότητας) ή η μεμονωμένη άσκηση μίας δραστηριότητας στην ημεδαπή [(άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας εκμετάλλευσης ακινήτων ή αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητας ή άσκηση δευτερευόντως (διακοπτόμενα ή παρεπόμενα), δραστηριότητας (επαγγέλματος ή επιχείρησης)], δεν αρκεί για την θεμελίωση της φορολογικής κατοικίας στην Ελλάδα, όταν το φυσικό πρόσωπο αποδεικνύει ότι έχει οργανώσει την ζωή του κατά τρόπο μόνιμο και διαρκή στην αλλοδαπή (ΣτΕ 93/2020, ΣτΕ 321/2020, ΣτΕ 403/2020, ΣτΕ 418/2020, ΣτΕ 1572/2020, ΣτΕ 1242/2021, ΣτΕ 1243/2021, ΣτΕ 2722/2021, ΣτΕ 121/2022, ΣτΕ 2256/2022)].
Δείτε ολόκληρη την απόφαση:
Ε.2064/2023 Παροχή οδηγιών για την ορθή εφαρμογή των διατάξεων των παρ. 1 και 2 του άρθρου 4 του ν. 4172/2013 (A’ 167) (ΚΦΕ), περί φορολογικής κατοικίας φυσικών προσώπων στην Ελλάδα
■ Χαρτόσημο
✔
Χαρτόσημο: Οι συνηθέστερες πράξεις που υπάγονται σε αναλογικό τέλος. Συντελεστές, είδος πράξης και σχέση συμβαλλομένων [
Ε.2062/2023 Συνηθέστερες πράξεις υπαγόμενες σε αναλογικό τέλος χαρτοσήμου ανά συντελεστή τέλους χαρτοσήμου, ανά είδος πράξης και σχέσης συμβαλλομένων, βάσει της σχετικής διάταξης του Κώδικα των νόμων περί τελών χαρτοσήμου (ΚΝΤΧ)
]
Σχόλιο: Ο αείμνηστος Παναγιώτης Ρέππας είχε γράψει: «Το τέλος χαρτοσήμου είναι ο φόρος, που έχει αρχή, αλλά δεν έχει τέλος».
■ Λοιπά
→ Τέλη κυκλοφορίας 2024: Διαθέσιμα στην ΑΑΔΕ
→
Επίδομα θέρμανσης, οι δικαιούχοι και τα κριτήρια, έως 8.12.2023 οι αιτήσεις
→
ΑΑΔΕ – Ενημερότητα για ακίνητα: Έκδοση ενός πιστοποιητικού για πολλαπλούς ΑΤΑΚ
→
Παράταση ογκομέτρησης δεξαμενών αποθήκευσης αιθυλικής αλκοόλης και αλκοολούχων προϊόντων
→
6 επιπλέον ΔΟΥ στο ΚΕΒΕΙΣ Αττικής – Λειτουργία εφαρμογών ενόψει ενσωμάτωσης
✔
Υπογραφή Σύμβασης Αποφυγής Διπλής Φορολογίας Ελλάδας – Ιαπωνίας
→
Ο.3064/2023 Κοινοποίηση των διατάξεων της παρ. 3 του άρθρου 10, της παρ. 6 του άρθρου 35 και του άρθρου 37 του ν. 5058/2023 «Ενσωμάτωση της Οδηγίας 2006/1/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 18ης Ιανουαρίου 2006 για τη χρησιμοποίηση μισθωμένων οχημάτων χωρίς οδηγό στις οδικές εμπορευματικές μεταφορές όπως τροποποιήθηκε με την Οδηγία (ΕΕ) 2022/738 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 6ης Απριλίου 2022, και της Οδηγίας (ΕΕ) 2021/1187 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 7ης Ιουλίου 2021, περί μέτρων εξορθολογισμού για την προώθηση της υλοποίησης του διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών, και άλλες επείγουσες διατάξεις.» (Α’ 170) [Φορολογικές διατάξεις ν. 5058/2023: Γνωστοποίηση συμβάσεων μισθώσεων του νόμου στην ΑΑΔΕ – Ενίσχυση νοικοκυριών λόγω ακρίβειας σε πληγείσες από φυσικές καταστροφές περιοχές].
→
Ψηφιακό ευρώ: Επίσημη εκκίνηση από την ΕΚΤ την 1η Νοεμβρίου 2023 [ της Ειρήνης Τσεσμελή]
→
Το briefing της εβδομάδας – Η νέα τεκμαρτή φορολόγηση, οι αλλαγές myDATA κ.ά. (03.11.2023)
■ Εργασιακά
→ ΔΠρΑθ – Υπαγωγή οδηγών σχολικών λεωφορείων στις βαριές και ανθυγιεινές εργασίες
✔
Γεωργιάδης : Από 1.1.2024 θα ισχύσει η ρύθμιση για τους εργαζόμενους συνταξιούχους
→
Ψηφιακή κάρτα εργασίας – Α. Γεωργιάδης: Από αρχές του 2024 η εφαρμογή σε λιανεμπόριο και βιομηχανία
■ ΕΦΚΑ
→
Νέες υπηρεσίες e-ΕΦΚΑ: Ιστορικό ασφάλισης και βεβαίωση προϋπηρεσίας για ΑΣΕΠ
✔ Αποφάσεις Δ.Ε.Δ.
✔ Αποφάσεις Σ.τ.Ε.
✔
Αύριο, Τρίτη 7 Νοεμβρίου το webinar του κόμβου ΦΠΑ-myDATA
✔ Την Πέμπτη, θα διεξαχθεί webinar για τη Φορολογία Κατοίκων Εξωτερικού
✔ Σημαντικές φορολογικές και λοιπές υποχρεώσεις μηνός Νοεμβρίου 2023
✔
Αλλαγές στα κριτήρια μεγεθών των εταιρειών στην ΕΕ λόγω πληθωρισμού
[Σημαντικό]
→
Στο 10,0% το ποσοστό ανεργίας τον Σεπτέμβριο σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ
→
Επίδομα θέρμανσης: Εντός του πρώτου δεκαπενθημέρου του Νοεμβρίου ανοίγουν οι αιτήσεις
→
Διευκρινίσεις για το πόθεν έσχες από την Επιτροπή Ελέγχου της Βουλής
→
ΟΠΕΚΕΠΕ: Διευκρινίσεις για την πληρωμή της προκαταβολής Βασικής Ενίσχυσης 2023
→
ΕΦΕΠΑΕ: Χρήσιμες επισημάνσεις για την έκδοση ψηφιακής φορολογικής ενημερότητας
→
ΕΦΕΕΑ: «Δεν μπορούμε να περιμένουμε άλλο! Όλοι στους δρόμους!»
→
Προοδευτικοί Οικονομολόγοι: «Παραδοχή ανικανότητας το νέο φορολογικό νομοσχέδιο»
→
Ανακοίνωση ΠΔΣΟ-ΠΑΣΚΟ & Σ για την αλλαγή του πλαισίου φορολόγησης των ελεύθερων επαγγελματιών
Επίλογος
-
Όπως λένε, τα πολύτιμα πράγματα στη ζωή μας δεν είναι απαραίτητα και ακριβά. Η αλήθεια είναι πως δεν έχουν άδικο. Καλή εβδομάδα σε όλες και όλους, με υγεία και δύναμη.