Κατά γενική ομολογία, το 44% των ερωτηθέντων στην Ελλάδα πιστεύουν ότι η συμμόρφωση με τα πρότυπα ακεραιότητας του οργανισμού τους έχει βελτιωθεί τα τελευταία δύο χρόνια, όπως αποκαλύπτουν τελευταία στοιχεία της ΕΥ.
Στον αντίποδα, όπως έγινε γνωστό σε πρόσφατη εκδήλωση της ΕΥ με την Επ. Κεφαλαιαγοράς για το θέμα, δεν είναι και λίγοι αυτοί που θα παράκαμπταν κανόνες. Συγκεκριμένα σχεδόν 1 στους 3!
Την ίδια ώρα, αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως πάνω από τους μισούς συμμετέχοντες που κατήγγειλαν περιστατικά μη συμμόρφωσης μέσα στον οργανισμό τους, δέχθηκαν πίεση να μην το πράξουν… Πιο αναλυτικά:
1 στις 5 ελληνικές επιχειρήσεις είχαν περιστατικά
Το ποσοστό είναι ελαφρώς υψηλότερο από ότι ισχύει στην Δυτική Ευρώπη, σύμφωνα πάντα με τα ευρήματα της έρευνας που πραγματοποίησε η ΕΥ: Συγκεκριμένα, το 19% των ερωτηθέντων από την Ελλάδα δηλώνουν ότι ο οργανισμός τους έχει αντιμετωπίσει ένα σημαντικό περιστατικό ακεραιότητας τα τελευταία δύο χρόνια – ποσοστό οριακά υψηλότερο από τη Δυτική Ευρώπη (18%) και το σύνολο των ανεπτυγμένων οικονομιών (16%), αλλά χαμηλότερο από τις αναδυόμενες αγορές (24%).
Τα πιο διαδεδομένα περιστατικά
Κυρίως αφορούσαν συγκρούσεις συμφερόντων (32%), ζητήματα απορρήτου και ασφάλειας δεδομένων (26%), διαφθορά και δωροδοκία (21%), πρότυπα ESG (21%), δημόσιες γνωστοποιήσεις και οικονομικές αναφορές (21%), καθώς και απάτη και υπεξαίρεση (21%).
Αξιοσημείωτο είναι ότι σύμφωνα με τους ερωτηθέντες, στο 68% των περιστατικών αυτών στην Ελλάδα, εμπλεκόταν τρίτο μέρος, όπως προμηθευτής, πελάτης ή συνεργάτης κοινοπραξίας.
Βελτιωμένη εικόνα χάρη στη θετική καθοδήγηση από την ηγεσία των επιχειρήσεων
Σύμφωνα με την έρευνα, 44% των ερωτηθέντων στην Ελλάδα πιστεύουν ότι η συμμόρφωση με τα πρότυπα ακεραιότητας του οργανισμού τους έχει βελτιωθεί τα τελευταία δύο χρόνια. Το ποσοστό αυτό είναι αυξημένο κατά έξι ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με την αντίστοιχη έρευνα του 2022 και συγκρίνεται θετικά με τη Δυτική Ευρώπη (37%) και τις ανεπτυγμένες αγορές (39%).
Μεταξύ όσων εκτιμούν ότι η κατάσταση έχει βελτιωθεί, ως βασικές αιτίες αναδεικνύονται, κυρίως, η καθοδήγηση από τη διοίκηση ή την ηγεσία (73%, έναντι 61% παγκοσμίως) και, δευτερευόντως, οι αυστηρότεροι κανόνες και η πίεση από τις ρυθμιστικές αρχές και τις υπηρεσίες επιβολής του νόμου (41%, έναντι 48% παγκοσμίως).
Παράλληλα, ενώ το 79% των συμμετεχόντων είναι σίγουροι ότι η ανώτερη διοίκηση του οργανισμού συμμορφώνεται με τους νόμους και τους κανονισμούς, το ποσοστό εμφανίζεται σημαντικά μειωμένο σε σχέση με την έρευνα του 2022. Αυτό, καταδεικνύει την ανάγκη για ενδυνάμωση των προγραμμάτων ακεραιότητας, ευαισθητοποίησης και εταιρικής διακυβέρνησης στην ελληνική αγορά, με κατάλληλες εσωτερικές πολιτικές και διαδικασίες οι οποίες θα τηρούνται.
Στο επίκεντρο ο άνθρωπος… και σε αυτή την περίπτωση
Όπως συμβαίνει στις περισσότερες περιπτώσεις (παρά τα όποια τεχνολογικά επιτεύγματα και κανόνες) ο ανθρώπινος παράγοντας είναι ο βασικός ρυθμιστής της κατάστασης
Παρά τη θετική εικόνα, η προθυμία για παραβίαση της ακεραιότητας από την πλευρά των εργαζόμενων, φαίνεται να επιμένει και να ενισχύεται, με περισσότερους από το ένα τρίτο των ερωτηθέντων στη χώρα μας (34%) να παραδέχονται ότι θα ήταν διατεθειμένοι να παρακάμψουν τους κανόνες για να βελτιώσουν τις αποδοχές τους ή την καριέρα τους – πάνω από μιάμιση φορά υψηλότερο ποσοστό από τα ευρήματα της έκθεσης του 2022.
Η συμπεριφορά των εργαζόμενων επηρεάζεται άμεσα από τα μηνύματα που λαμβάνουν από την ηγεσία του οργανισμού. Εάν η διοίκηση δεν αποδεικνύει ότι ενεργεί με ακεραιότητα, τότε ούτε οι εργαζόμενοι θα το πράξουν. Είναι χαρακτηριστικό ότι, 39% των συμμετεχόντων από την Ελλάδα (έναντι μόλις 22% το 2022), θα ήταν διατεθειμένοι να παραβιάσουν την ακεραιότητα ή να διαπράξουν απάτη, εφόσον τους το ζητούσε η ανώτερη διοίκηση. Παράλληλα, προβληματισμό προκαλεί και το γεγονός ότι το 43% των ερωτηθέντων θεωρούν ότι υπάρχουν managers που θα θυσίαζαν την ακέραιη συμπεριφορά, υπέρ του βραχυπρόθεσμου οφέλους του οργανισμού και 51% για βραχυπρόθεσμο προσωπικό οικονομικό τους όφελος.
Υπάρχει άνεση;
Όπως αναφέρει αναλυτικά επίσης η ΕΥ στην έρευνα της, αντίστοιχα, η άνεση την οποία αισθάνονται οι εργαζόμενοι να αναφέρουν περιστατικά παραβίασης του κώδικα ηθικής και δεοντολογίας ή των κανονιστικών απαιτήσεων και ο βαθμός στον οποίο δέχονται πίεση να μην το πράξουν, αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες για την οικοδόμηση μίας κουλτούρας ακεραιότητας. Το 29% των Ελλήνων εργαζόμενων που συμμετείχαν στην έρευνα – έναντι 25% το 2022 – δηλώνουν ότι έχουν αναφέρει, στη διάρκεια των τελευταίων δυο ετών, περιστατικά παραβίασης των κανόνων, για παράδειγμα, στη διοίκηση ή μέσω μίας πλατφόρμας καταγγελιών (whistleblowing hotline).
Έρχεται και η Τεχνητή Νοημοσύνη
Η έρευνα επιβεβαιώνει ότι η διείσδυση της τεχνητής νοημοσύνης για την ενίσχυση των μηχανισμών ελέγχου και της ακεραιότητας, παραμένει χαμηλότερη στην Ελλάδα, σε σύγκριση με τον υπόλοιπο κόσμο. Μόλις 14% των συμμετεχόντων, έναντι 29% παγκοσμίως και 32% στις αναδυόμενες αγορές, αναφέρουν ότι ο οργανισμός τους χρησιμοποιεί ενεργά ένα ή περισσότερα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης.
Στον αντίποδα, η πλειοψηφία των οργανισμών δεν χρησιμοποιούν σήμερα ενεργά τέτοια εργαλεία, αλλά έχουν σχέδια να τα αναπτύξουν πιλοτικά μέσα στα επόμενα δύο χρόνια (34%), είτε διερευνούν διάφορες περιπτώσεις χρήσης και εφαρμογές τους (24%).
Οι οργανισμοί στην Ελλάδα αντιλαμβάνονται τη σημαντικότητα των ελεγκτικών μηχανισμών και των μέτρων διαχείρισης των κινδύνων που απορρέουν από την ανάπτυξη και τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης, παρά το γεγονός ότι φαίνεται να λαμβάνουν λιγότερα μέτρα σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο. Έτσι, 78% (έναντι 86% παγκοσμίως) δήλωσαν ότι είτε έχουν ήδη ή σκοπεύουν να υιοθετήσουν πολιτικές και διαδικασίες διαχείρισης κινδύνων, όπως το απόρρητο δεδομένων ή η απάτη.