Ακροβατώντας ανάμεσα στην ιστορία, τον πολιτισμό και την σύγχρονη εικαστική έκφραση αλλά και με τη χρήση λαογραφικών στοιχείων που αγγίζουν διαφορετικές χορδές των συνδέσεων μας με το παρελθόν των ελληνικών τόπων, αναδιαμορφώνει και εμπλουτίζει την συλλογική μας μνήμη.
Περνώντας ακόμα και από τις πιο δύσκολες καμπές της ιστορίας διασώζει τα στοιχεία εκείνα που συναρμολογούν μια συνέχεια, εκείνη την ανακουφιστική διαχρονικότητα που χαρακτηρίζει έναν “τόπο”.
24 σημάδια για την Κάσο
24 σημάδια λοιπόν για την Κάσο, 24 ιστορικά κειμήλια και έργα τέχνης συνδιαμορφώνουν ένα ετερόκλητο, σύνθετο και ταυτόχρονα συμπαγές αφιέρωμα μνήμης με αφορμή την επέτειο των 200 ετών από το Ολοκαύτωμα της Μαρτυρικής Νήσου Κάσου που πραγματοποιείται σε διοργάνωση του Λυκείου των Ελληνίδων της Κάσου και σε επιμέλειατης αρχαιολόγου και ιστορικού τέχνης Ίριδας Κρητικού.
Τον Ιούνιο του 2024, συμπίπτοντας με την επέτειο του Ολοκαυτώματος του νησιού (7/8 Ιουνίου 2024), το αφιέρωμα παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην Αθήνα κι στο Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών, σε συνδιοργάνωση των δύο φορέων.
Στην έκθεση παρουσιάζονται σημαντικά ιστορικά κειμήλια από τις συλλογές του Λυκείου των Ελληνίδων και από ιδιωτικές συλλογές καθώς και είκοσι τέσσερα έργα δημιουργημένα από διακεκριμένους εικαστικούς από την Κάσο, τα Δωδεκάνησα και την υπόλοιπη Ελλάδα.
Ενώ σύμφωνα με τα λεγόμενα της επιμελήτριας της έκθεσης “στην νεότερη ελληνική ιστορική μνήμη, ανεξίτηλο τραύμα αποτελούν οι ολέθριες σφαγές και το ολοκαύτωμα της Χίου και των Ψαρών, που είχαν ουσιαστική επίδραση και στην πυροδότηση του παγκόσμιου φιλελληνικού κινήματος και την έναρξη του Αγώνα. Λιγότερο γνωστή παραμένει μια από τις μελανότερες σελίδες της ιστορίας της ελληνικής Επανάστασης: η γενοκτονία που συντελέστηκε από τον τουρκοαιγυπτιακό στόλο του Χουσεΐν στην ακριτική Κάσο στις 7-8 Ιουνίου του 1824 και που ως αποτέλεσμα είχε την πλήρη ερήμωση του νησιού.
Τιμώντας τη θλιβερή επέτειο των 200 ετών από το Ολοκαύτωμα της Μαρτυρικής Νήσου Κάσου και φέρνοντας στο προσκήνιο την αναβλάστηση του ακριτικού νησιού με όχημα την παράδοση, τα ήθη και τα έθιμα που ως σήμερα παραμένουν ωσεί παρόντα, σχεδιάστηκε ένα σπονδυλωτό ιστορικό και εικαστικό αφιέρωμα”.
Ενώ σύμφωνα με το Δελτίο Τύπου η Η Χαραή είναι «το αχνάρι», το σημάδι που αρχικά σήμαινε το σημάδι για τον βοσκό, καθώς η χαραγματιά στα αυτιά των αιγοπροβάτων, η οποία υποδήλωνε τον ιδιοκτήτη τους. Με την πάροδο του χρόνου, η χαραή ταυτίστηκε με τα οικογενειακά σημάδια – με τα χαρακτηριστικά της ομοιότητας. Οι χαραές είναι οικογενειακές και κάθε οικογένεια έχει την δική της. Είναι γνώρισμα και δηλωτική ιδιαιτερότητα κάθε οικογένειας και μεταφέρεται από γενιά σε γενιά: «εγνώρισά σε απού τη χαραή», δηλαδή από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της οικογένειάς σου.
Η έκθεση παρουσιάζεται για λίγες ημέρες ακόμα στον τόπο της, σε έναν χώρο ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής ομορφιάς και ιστορικής σήμανσης. Η μνημόνευση του «Πατημού» όπως οι ντόπιοι χαρακτηριστικά τον αποκαλούν, περιλαμβάνει έναν κεντρικό ιστορικό πυρήνα σημαντικών κειμηλίων σε συνομιλία με 24 έργα εμπνευσμένα από τη φορεσιά, τα τραγούδια, τα κειμήλια, τα ήθη και τα έθιμα, την άυλη κληρονομιά της Κάσου.
Τέλος στην έκθεση συνομιλούν η παραδοσιακή κασιώτικη φορεσιά και τα περίτεχνα χρυσά της κοσμήματα και στολίδια, οι γεύσεις και τα τραγούδια, τα μοιρολόγια και η λαλιά της κασιώτικης λύρας, τα έργα χειρός των γυναικών και τα πολύτιμα εισαγόμενα στο νησί δώρα από άλλους τόπους, τα ήθη και τα έθιμα, η βρεγμένη ολόγυρα από θάλασσα μικρή γεωγραφία του νησιού και η επιζήσασα ναυτοσύνη της που εξακολουθεί να πλέει στην απεραντοσύνη του Αιγαίου.
Αλλά και πλήθος άλλων λαογραφικών αναφορών δημιουργημένων με διαφορετικά μέσα όπως ζωγραφική, ύφανση, κεντητική, κόσμημα, εγκατάσταση, φωτογραφία, σύγχρονες και παραδοσιακές τεχνικές, χειροποίητες διαδικασίες και μια πληθώρα υλικών.Ενώ οι συμμετέχοντες εικαστικοί δημιούργησαν πρωτότυπα έργα αναφοράς με πνευματικό και αισθητικό βλέμμα.
Στην έκθεση συμμετέχουν:
Μαργαρίτα Βαμβακάρη-Νειάδα, Ιωάννα Βλάχου, Μαίρη Γαλάνη- Κρητικού, Μαρία Διακοδημητρίου, Γιώργος Δουατζής, Χριστίνα Δουζένη, Ειρήνη Ζαΐμη & Βαρβάρα Μαλτέζου, Ειρήνη Ηλιοπούλου, Κατερίνα Καλιτσουνάκη, Πάνος Καρδάσης, Βασίλης Κιλιτσλής, Αναστάσης Μαδαμόπουλος, Μηνάς Μαυρικάκης, Μάνος Μπατζόλης, Ρούλη Μπούα, Ισαβέλλα Ντάσση, Βιβή Περυσινάκη, Βαγγέλης Πολύζος, Κατερίνα Πολυζωΐδη-Μαυρολέων, Νίκη Πρωτόπαπα, Ιφιγένεια Σδούκου, Ελένη Σιούστη, Μαρίνα Στελλάτου,Ιωάννα Τερλίδου
ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ:
ΛΥΚΕΙΟ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΔΩΝ ΚΑΣΟΥ
Επιμέλεια: Ίρις Κρητικού
«Χαραή 24 Σημάδια για την Κάσο»
Παλαιό Ελαιοτριβείο Γιάννη Φραγκούλη, Κάσος
Ώρες λειτουργίας: Δευ – Τε – Πα 19:00-21:00 & Σα 11:00-13:00
Διάρκεια: 4 – 31 Αυγούστου 2024