Το γεγονός της ολιγοπωλιακής διάρθρωσης της ελληνικής τραπεζικής αγοράς τα προηγούμενα χρόνια, δημιούργησε έντονες γκρίνιες από την επιχειρηματική κοινότητα στη λογική ότι διαμόρφωναν συγκεκριμένες πολιτικές επιτοκίων χορηγήσεων και καταθέσεων. Αυτό είχε επισημάνει, κομψώς, και η Τράπεζα της Ελλάδος και η Επιτροπή Ανταγωνισμού που θεωρούσαν απαραίτητο να υπάρξει διάσπαση του ολιγοπωλίου στις τράπεζες.
Η αλλαγή του τραπεζικού σκηνικού
Το σκηνικό αλλάζει ταχύτατα τα δύο τελευταία χρόνια. Εκτός από τις 4 συστημικές τράπεζες που κατέχουν το 80% της τραπεζικής αγοράς από πλευράς καταθέσεων και δανείων και τις αρκετές συνεταιριστικές που έχουν μόλις το 2-3% της τραπεζικής αγοράς, εμφανίζονται νέοι ‘παίκτες’ στο τραπεζικό σκηνικό. Η δημιουργία της ‘νέας’ Attica Bank που θα ολοκληρωθεί προς τον Νοέμβριο , φιλοδοξεί να γίνει ο 5ος πυλώνας της αγοράς με μερίδιο που θα φτάνει –στα πρώτα χρόνια της – μέχρι το 10% των συνολικών καταθέσεων και χορηγήσεων. Υπάρχει βεβαίως η Optima Bank η οποία διεκδικεί μερίδιο πάνω από 5% της συνολικής αγοράς και μάλιστα σε niche market των υψηλών εισοδημάτων ενώ η χρηματιστηριακή επιστροφή της Τράπεζας Κύπρου (εισήχθη ξανά στο Χ.Α μετά το 2017) σηματοδοτεί και την προσπάθεια επανέκτησης των μεριδίων αγοράς που είχε όχι το 2017 όταν βγήκε από το Χρηματιστήριο αλλά το 2013 όταν έγινε το ‘κούρεμα’ των καταθέσεων στην Κύπρο. Θεωρείται δεδομένο ότι θα πάρει και αυτή κάποιο μικρό μερίδιο αγοράς.
Με το νέο σκηνικό, οι 7 τράπεζες (4+3) θα κατέχουν το 95% της αγοράς και αυτό θα δημιουργήσει ανταγωνισμό στις προσφορές υψηλότερων επιτοκίων καταθέσεων και χαμηλότερων επιτοκίων χορηγήσεων. Στα πρόσφατα στοιχεία της ΤτΕ (Ιούλιος 2024) δεν διακρίνεται μεταβολή. Άλλα η μείωση επιτοκίων από την ΕΚΤ τον Σεπτέμβριο θα δείξει ότι το επιτοκιακό επιτόκιο μεταξύ καταθέσεων και χορηγήσεων έχει μειωθεί. Αυτό που δεν ξέρουμε ακόμη είναι εάν τα –ήδη μικρά- επιτόκια χορηγήσεων μειώθηκαν περαιτέρω ή είχαμε μεγάλη αποκλιμάκωση στα επιτόκια χορηγήσεων.
Ανάγκη για φθηνές χρηματοδοτήσεις στις ελληνικές επιχειρήσεις
Οι ελληνικές επιχειρήσεις ταλαιπωρήθηκαν έντονα από τον πληθωρισμό κόστους τα τελευταία χρόνια. Για να ανταπεξέλθουν ή αύξησαν δυσανάλογα τις τιμές των προιόντων τους ή περιόρισαν την παραγωγή τους. Αυτό που ζητούν από τις ελληνικές τράπεζες είναι να λειτουργήσουν όχι προς όφελος μόνο των μετόχων τους αλλά και προς όφελος της ελληνικής οικονομίας. Οι τράπεζες θέλουν να χρηματοδοτήσουν τις ελληνικές επιχειρήσεις (αυτό τουλάχιστον λένε οι CEO’s) αλλά πέρα από τις μεγάλες επιχειρήσεις οι μικρές φαίνεται ότι δεν μπορούν να λάβουν χαμηλότοκα δάνεια. Οι φθηνές χρηματοδοτήσεις μέσω των ΤΕΠΙΧ φαίνεται ότι δεν μπορούσαν να φτάσουν εύκολα στις επιχειρήσεις των 1-5 εργαζομένων. Για να ανταγωνιστούν τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, θα πρέπει να κατεβεί το κόστος δανεισμού προς το 3-4% ακόμη και για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (οι μεγάλες παίρνουν αυτά τα επιτόκια). Η διεύρυνση της αγοράς θα λειτουργήσει προς όφελος των μικρομεσαίων επιχειρήσεων αφού ο τραπεζικός ανταγωνισμός μέσα στην επόμενη 2ετία θα αυξηθεί.