Φορολογικά

18,82 δις κοστίζει στο κράτος το σύνολο των φοροαπαλλαγών

Πάνω από 1.100 περιπτώσεις φοροαπαλλαγών ίσχυσαν το 2023 οι οποίες κόστισαν στο Δημόσιο 18,825 δις ευρώ. 

Στη φορολογία εισοδήματος καταγράφονται 482 φοροαπαλλαγές (249 στα φυσικά και 233 στα νομικά πρόσωπα) οι οποίες κοστίζουν 5.098 δις ευρώ σε φόρο.

Αντίστοιχα στην φορολογία κεφαλαίου οι απαλλαγές που επωφελούνται περίπου 5 εκ. φορολογούμενοι κοστίζουν στο δημόσιο (το 2023) περίπου 9,5 δις ευρώ!

Τα ποσοτικά στοιχεία που περιλαμβάνονται στην Έκθεση φορολογικών δαπανών που κατατέθηκε στη Βουλή μαζί με τον προϋπολογισμό του 2025 αφορούν το φορολογικό έτος 2023, με βάση τα στοιχεία της εκκαθάρισης φορολογικών δηλώσεων μέχρι και τον Οκτώβριο 2024, εκτός από τα σημεία που κρίθηκε σκόπιμο να χρησιμοποιηθούν διαφορετικά ποσοτικά στοιχεία.

Σύμφωνα με την έκθεση, η μέτρηση του ύψους των φορολογικών δαπανών  είναι δυσχερής, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στις αναπτυγμένες χώρες της ΕΕ και του ΟΟΣΑ. Επίσης, η σύγκριση μεταξύ χωρών είναι δύσκολη, καθώς άλλες χώρες επιχειρούν να μετρήσουν την απώλεια εσόδων λόγω των φορολογικών δαπανών, ενώ άλλες, αντίθετα, αντιμετωπίζουν τις φορολογικές δαπάνες ως μέρος της δομής του φορολογικού τους συστήματος και δεν υπολογίζουν καμία απώλεια εσόδων.

Η μέθοδος που υιοθετήθηκε για τον υπολογισμό του κόστους μιας φορολογικής δαπάνης μετρά την προκαλούμενη απώλεια των φορολογικών εσόδων (μέθοδος διαφυγόντων εσόδων).

Η αποτίμηση του κόστους των φορολογικών δαπανών παρουσιάζει σημαντικές δυσκολίες που σχετίζονται τόσο με τον εννοιολογικό προσδιορισμό του όρου «φορολογικές δαπάνες», όσο και με την έλλειψη διαθέσιμων στοιχείων.

Το κόστος κάθε φορολογικής δαπάνης μετράται ξεχωριστά. Όμως, πολλές φορολογικές δαπάνες συνδέονται ως προς το αποτέλεσμα που προκαλούν και επομένως η συνολική απώλεια εσόδων που συνεπάγεται η εφαρμογή των μέτρων αυτών δε μπορεί να αποτελεί το λογιστικό άθροισμα όλων των εκτιμήσεων που έχουν γίνει μεμονωμένα για κάθε ειδική ρύθμιση.


Ακολουθεί η ανάλυση και οι σχετικοί πίνακες

 

ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ ΑΝΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΦΟΡΟΥ
 

Κατηγορία φορολογικής δαπάνης
Κόστος φορολογικής δαπάνης
Φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων 5.098.500.018
Φόρος εισοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων 1.268.839.745
Φορολογία κεφαλαίου 9.497.226.941
Φόρος συγκέντρωσης κεφαλαίου (ΦΣΚ) 17.226.813
Φόρος Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ) 968.649.406
Τέλη χαρτοσήμου 73.364.762
Φόρος ασφαλίστρων 634.428.567
Ειδικοί φόροι κατανάλωσης (ΕΦΚ) 1.007.382.706
Τέλος ταξινόμησης οχημάτων-Φόρος κατανάλωσης προϊόντων καφέ 247.481.740
Τέλη κυκλοφορίας οχημάτων 11.844.278
Φόρος πολυτελείας 200.000
Σύνολο 18.825.144.976

 
Συνολικά καταγράφηκαν 1.116 περιπτώσεις φορολογικών δαπανών. Ο αριθμός τους ανά κατηγορία φορολογίας και ανά ομάδα δικαιούχων αποτυπώνεται στον επόμενο πίνακα

Αριθμός περιπτώσεων φοροαπαλλαγών ανά κατηγορία
 

Κατηγορίες Αριθμός περιπτώσεων
1. Φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων 249
Α. Εκπτώσεις δαπανών μικρομεσαίων επιχειρήσεων 22
Β. Απαλλαγές στο εισόδημα από κεφάλαιο (μερίσματα, τόκοι, δικαιώματα, ακίνητη περιουσία) 21
Γ. Απαλλαγές – Μειώσεις στο εισόδημα από υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου 7
Δ. Απαλλαγές – Μειώσεις στο εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα 30
Ε. Απαλλαγές στο εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες 31
ΣΤ. Λοιπές απαλλαγές 32
Ζ. Μειώσεις του φόρου στα νοικοκυριά 17
Η. Παρακράτηση φόρου και εξάντληση φορολογικής υποχρέωσης 12
Θ. Απαλλαγές από τις αντικειμενικές δαπάνες – Μειωμένη εφαρμογή αντικειμενικών δαπανών 27
Ι. Δαπάνες λόγω έκτακτων αναγκών (φυσικές καταστροφές-00νΐϋ-19) 50
2. Φόρος εισοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων 233
Α. Υποκειμενικές απαλλαγές νομικών προσώπων 12
Β. Λοιπές απαλλαγές νομικών προσώπων 21
Γ. Απαλλαγές στο εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα 29
Δ. Απαλλαγές στα εισοδήματα από τόκους, δικαιώματα και μερίσματα βάσει διμερών συμβάσεων για την αποφυγή διπλής φορολόγησης 1
Ε. Απαλλαγές από τη φορολογία ορισμένων εισοδημάτων 13
ΣΤ. Εκπτώσεις δαπανών – λοιπών ποσών 41
Ζ. Παρακράτηση φόρου εισοδημάτων με εξάντληση της φορολογικής υποχρέωσης 1
Η. Μη παρακράτηση φόρου 8
Θ. Διαφοροποίηση στον τρόπο προσδιορισμού των κερδών ή φόρων 7
Ι. Μειωμένοι συντελεστές φορολογίας, μειώσεις φόρου 17
ΙΑ. Απαλλαγές κατά το μετασχηματισμό επιχειρήσεων 20
ΙΒ. Αναπτυξιακοί νόμοι 13
ΙΓ. Δαπάνες λόγω έκτακτων αναγκών (φυσικές καταστροφές-00νΐϋ-19) 50
3. Φορολογία πλοίων 42
A. Φορολογία πλοίων που νηολογήθηκαν μετά την ισχύ του ν. 27/1975 37
B. Φορολογία πλοίων που νηολογήθηκαν μέχρι την έναρξη ισχύος του ν. 27/1975 5
4. Ενιαίος Φόρος Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ) 25
5. Ειδικός φόρος επί των ακινήτων (ΕΦΑ) 1
6. Φόρος κληρονομιάς 18
7. Φορολογία δωρεών, γονικών παροχών και κερδών από τυχερά παίγνια 48
A. Δωρεές 38
Β. Γονικές παροχές 7
Γ. Κέρδη 3
8. Φόρος μεταβίβασης ακινήτων 44
9. Φόρος συγκέντρωσης κεφαλαίων 19
10. Φόρος πολυτελείας 4
11. Φόρος Προστιθέμενης Αξία (ΦΠΑ) 75
A. Κοινές απαλλαγές ΦΠΑ στο εσωτερικό της χώρας, στην ενδοκοινοτική απόκτηση και εισαγωγή αγαθών 22
Β. Απαλλαγές ΦΠΑ στο εσωτερικό της χώρας 30
Γ. Απαλλαγές ΦΠΑ στην εισαγωγή αγαθών 23
12. Τέλη χαρτοσήμου 76
13. Φόρος ασφαλίστρων 5
14. Ειδικοί φόροι κατανάλωσης (ΕΦΚ) 42
A. Κοινές απαλλαγές 2
Β. Ενεργειακά προϊόντα 24
Γ. Βιομηχανοποιημένα καπνά και ηλεκτρικά θερμαινόμενο προϊόν καπνού 1
Δ. Αιθυλική αλκοόλη – αλκοολούχα ποτά 15
15. Τέλος ταξινόμησης οχημάτων – Φόρος κατανάλωσης προϊόντων καφέ 26
16. Τέλη κυκλοφορίας οχημάτων 30
17. Άλλες φορολογίες 11
  Εφάπαξ εισφορές αυτοκινήτων 8
  Ειδικός φόρος τηλεοπτικών διαφημίσεων 2
  Τέλος καρτοκινητής τηλεφωνίας και τέλος συνδρομητών κινητής τηλεφωνίας 1
18. Γενικές απαλλαγές* 168

* Σημαντικό μέρος των γενικών απαλλαγών επαναλαμβάνονται και σε άλλες επιμέρους κατηγορίες.

ΦΟΡΟΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ
ΚΟΣΤΟΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ
 

Κατηγορία φορολογικής δαπάνης Αριθμός Περιπτώσεων που κάνουν χρήση της απαλλαγής
 
Δηλωθέντα ποσά ανά κατηγορία δαπάνης
 
Κόστος φορολογικής δαπάνης
 
Α. Συνολικός αριθμός περιπτώσεων με μείωση φόρου 6.966.799 25.336.573 3.981.629.532
Έκπτωση φόρου 200 ευρώ, λόγω αναπηρίας (ατομικής και εξαρτώμενων μελών) 262.980   19.504.823
Μείωση φόρου άρθρου 16 ΚΦΕ για εισοδήματα από μισθωτή εργασία, συντάξεις και ατομική αγροτική δραστηριότητα 6.689.237   3.960.325.696
Έκπτωση ποσού δωρεών 13.872 23.848.749 1.633.186
Έκπτωση ποσού ιδιωτικής χρηματοδότησης πολιτικών κομμάτων, αιρετών αντιπροσώπων Βουλής Ελλήνων / ΕΚ κ.λπ. 117 537.881 20.688
Κάτοικοι χωρών ΕΕ/ΕΟΧ που δικαιούνται μειώσεων φόρου 11   6.395
Επιλέξιμες δαπάνες του άρθρου 39Β του ΚΦΕ 582 949.943 138.744
Β. Συνολικός αριθμός περιπτώσεων που κάνουν χρήση των ειδικών φορολογικών ελαφρύνσεων 3.918.478 10.521.746.854 1.017.421.515
Ειδική φορολόγηση ναυτικών 32.269 956.966.223 113.273.571
Απαλλαγή επιδομάτων ανεργίας 590.642 1.195.528.262 18.281.671
Μείωση φορολογικού συντελεστή σε νέους επιτηδευματίες 90.413   2.464.868
Εισφορές κεφαλαίου του άρθρου 70Α του ΚΦΕ (angel investors) 2 13.707 2.377
Εισοδήματα που απαλλάσσονται από τον φόρο* 3.033.057 8.369.238.663 809.379.580
Απαλλαγές από τέλος επιτηδεύματος ** 144.236   13.117.571
Απαλλαγές από τον φόρο λόγω υπαγωγής στο άρθρο 5Γ του ΚΦΕ 3.321   40.989.431
Απαλλαγές, εξαιρέσεις και περιορισμοί του ελάχιστου τεκμαρτού καθαρού εισοδήματος από επιχειρηματική δραστηριότητα*** 3.376   2.874.993
Μείωση του ελάχιστου τεκμαρτού καθαρού εισοδήματος από επιχειρηματική δραστηριότητα**** 21.162   17.037.453
Σύνολο (Α) + (Β)     4.999.051.047
Γ. Αποσβέσεις και δαπάνες ακινήτων     99.448.971
Συνολικό κόστος (Α) + (Β) + (Γ)     5.098.500.018

‘ Αριθμός φορολογικών δηλώσεων φορολογικού έτους 2023 6.501.990

Πηγή: Εκτιμήσεις με βάση αδημοσίευτα στοιχεία της Γενικής Διεύθυνσης Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης της ΑΑΔΕ (e-εφαρμογές).
*Περιλαμβάνονται και έκτακτες αμοιβές/αποζημιώσεις/επιχορηγήσεις/οικονομικές ενισχύσεις που χορηγήθηκαν τόσο σε ασκούντες, όσο και σε μη ασκούντες επιχειρηματική/αγροτική δραστηριότητα, στο πλαίσιο αντιμετώπισης έκτακτων γεγονότων (όπως ενδεικτικά ο κίνδυνος διασποράς του COVID-19).
**Αφορά στις απαλλαγές από τέλος επιτηδεύματος που δίνονται σε άτομα με αναπηρία και σε φυσικά πρόσωπα που ασκούν ατομική εμπορική επιχείρηση και είναι άνω των 62 ετών.
***Αφορά τις εξαιρέσεις που ορίζονται με τις περ. β’ και δ’ της παρ. 6 του άρθρου 28Α του ΚΦΕ και τις περιπτώσεις που εμπίπτουν στην παρ. 7 του άρθρου 28Α του ΚΦΕ.
***Αφορά τη μείωση του ελάχιστου ποσού καθαρού εισοδήματος από την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας που ορίζεται στις παρ. 2 και 3 του άρθρου 28Γ του ΚΦΕ.

ΦΟΡΟΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΩΝ ΟΝΤΟΤΗΤΩΝ
ΚΟΣΤΟΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ *

 

Κατηγορία φορολογικής δαπάνης Αριθμός περιπτώσ. που κάνουν χρήση της δαπάνης
 
Κόστος φορολογικής δαπάνης
 
Απαλλαγές στο εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα    
Έσοδα από μερίσματα ή κέρδη από συμμετοχή σε ΝΠ (άρθρο 48 του ν. 4172/2013) 957 645.943.744
Εισόδημα από υπεραξία μεταβίβασης τίτλων συμμετοχής σε Ν.Π. (άρθρο 48Α του ν. 4172/2013) 65 65.333.649
Υπεραξία από μεταβίβαση ημεδαπών εταιρικών ομολόγων (ν. 3156/2003) και εταιρικών ομολόγων που έχουν εκδοθεί από εταιρείες ΕΕ, ΕΟΧ / ΕΖΕΣ 23 1.037.905
Υπεραξία από εκποίηση μεριδίων ΟΣΕΚΑ (ημεδαπών, ΕΕ, ΕΟΧ / ΕΖΕΣ 77 6.085.951
Υπεραξία από μεταβίβαση παγίων σε τρίτο (άρθρο 7 του ν. 4935/2022) 3 45.487
Τόκοι ομολόγων που εκδίδονται από ΕΤΧΣ κατ’ εφαρμογή του προγράμματος PSI ή ομολόγων ελληνικού δημοσίου 47 2.147.017
Ωφέλεια από τη διαγραφή χρέους στο πλαίσιο εξωδικαστικού συμβιβασμού ή σε εκτέλεση δικαστικής απόφασης (άρθρου 62 του ν. 4389/2016) 42 40.250.220
Κεφαλαιακά κέρδη από ανταλλαγή ομολόγων (παρ. 5 του άρθρου 47 ν. 4172/2013) 8 173.970
Ωφέλεια από τη διαγραφή ή ρύθμιση χρεών με βάση τον Πτωχευτικό Κώδικα (ν. 4738/2020) ή τη διαγραφή χρεών υπό ασφαλιστική εκκαθάριση εταιρείας (παρ. 3 του άρθρου 35 του  ν. 5024/2023) 9 18.339.578
Μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων κατ’ εφαρμογή συμφωνίας εξυγίανσης ή εκκαθάρισης του ν. 4738/2020 8 242.152
Έκπτωση λόγω απασχόλησης ατόμων με αναπηρία (παρ. 10 του άρθρου 4 του ν. 3522/2006) 37 105.372
Κέρδη Φορέων Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας που φορολογούνται στο όνομα των εργαζομένων (παρ. 2 άρθρου 72 του ν.4430/2016) 14 22.886
Απαλλαγές από τη φορολογία ορισμένων εισοδημάτων    
Υπεραξία από αναγκαστική απαλλοτρίωση ακινήτου 5 627.059
Αντιστάθμισμα νησιωτικού κόστους (Α.ΝΗ.ΚΟ.) (άρθρου 21 του ν. 4832/2021) 883 676.740
Απαλλασσόμενα έσοδα τεχνικών εταιρειών του άρθρου 9 του ν. 4171/1961 8 21.699.211
Εκπτώσεις δαπανών – Λοιπών ποσών    
Χρεωστική διαφορά λόγω ανταλλαγής ομολόγων (PSI) των νομικών προσώπων των περ. α’ και δ’ του άρθρου 45 ν. 4172/2013 (παρ. 2 του άρθρου 27 του ν. 4172/2013) 177 154.210.950
Χρεωστική διαφορά λόγω πιστωτικού κινδύνου (παρ. 3 και 3Α του άρθρου 27 του ν. 4172/2013) 14 121.235.323
Δαπάνες επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας (άρθρο 22Α του ν. 4172/2013) 205 53.854.429
Δαπάνες άρθρων 22Β και 22Ε ν. 4172/2013 1.411 3.771.491
Δαπάνη διαφήμισης με βάση τις προϋποθέσεις του άρθρου 22Γ του ν. 4172/2013 418 16.533.445
Δαπάνες για την εφαρμογή ηλεκτρ. τιμολ. (άρθρο 71ΣΤ του ν. 4172/2013) 211 312.341
Προσαυξημένες αποσβέσεις (άρθρο 24 του ν. 4172/2013) 945 15.588.952
Απαλλαγές κατά το μετασχηματισμό επιχειρήσεων    
Απαλλαγή καταβολής φόρου άρθρων 3, 4 και 5 ν. 4935/2022 (λόγω μετασχηματισμού, συνεργασίας) 126 3.685.133
Υπεραξία λόγω συγχώνευσης (άρθρα 52, 53 και 54 του ν. 4172/2013) 7 1.071.977
Αναπτυξιακοί νόμοι    
Απαλλαγή καταβολής φόρου ν. 3908/2011 (λόγω πραγματοποίησης επενδύσεων) 53 7.371.473
Απαλλαγή καταβολής φόρου ν. 4399/2016 (λόγω πραγματοποίησης επενδύσεων) 192 54.884.055
Αφορολόγητο αποθεματικό ν. 1892/1990 17 246.435
Αφορολόγητο αποθεματικό ν. 2601/1998 4 174.947
Αφορολόγητο αποθεματικό ν. 3299/2004 9 261.744
Λοιπές απαλλαγές-εκπτώσεις νομικών προσώπων    
Μισθώματα για χρήση ακινήτου (παρ. Β2 άρθ. 43 και παρ. Β2 άρθρου του 44 ν. 4030/2011) 16 445.442
Κέρδη από διάθεση παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας (παρ. 5 του άρθρου 58 του ν. 4172/2013) 84 114.110
Αφορολόγητο αποθεματικό του άρθρου 71Α του ν. 4172/2013 2 2.139.633
Έκπτωση εργοδοτικών εισφορών για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας (άρθρου 71Δ του ν. 4172/2013) 248 2.484.310
Αφορολόγητο αποθεματικό για τη μετεγκατάσταση επιχειρήσεων σε επιχειρηματικά πάρκα (παρ. 3 άρθ. 62 του ν. 3982/2011, παρ. 3 άρθρο 30 του ν. 4982/2022) 3 17.674
Αφορολόγητο αποθεματικό του άρθρου 8 του ν. 3905/2010 5 1.007.825
Δαπάνες λόγω έκτακτων γεγονότων    
Μη επιστρεπτέο ποσό της επιστρεπτέας προκαταβολής σε επιχειρήσεις που επλήγησαν οικονομικά λόγω κορωνοϊού COVID-19 203 1.588.214
Ενίσχυση στο πλαίσιο της δράσης «e-λιανικό-Επιχορήγηση υφιστάμενων ΜμΕ επιχειρήσεων» (άρθρο 222 του ν. 4782/2021) 64 59.989
Αποζημίωση χρήσης των ιδιωτικών κλινικών και θεραπευτηρίων που δεσμεύτηκαν αναγκαστικά για την κάλυψη έκτακτων αναγκών δημόσιας υγείας από την έξαρση του κορωνοϊού COVID-19 (άρθρο 53ο του ν. 4812/2021) 0 0
Κατ’ αποκοπή αποζημιώσεις που καταβάλλει ο e-ΕΦΚΑ στους πιστοποιημένους επαγγελματίες (άρθρο 255 ν. 4798/2021) 0 0
Αποζημίωση ειδικού σκοπού στις υπηρεσίες ταξί, για την κάλυψη του αυξημένου κόστους καυσίμου κίνησης των οχημάτων που χρησιμοποιούν (άρθρο 83 του ν. 4916/2022) 2 1.125
Ενίσχυση στο πλαίσιο δράσης «2ος κύκλος: Έκτακτη επιχορήγηση σε επιχειρήσεις κλάδου Γούνας» (άρθρο 122 του ν. 5043/2023) 20 248.665
Ενίσχυση για την κάλυψη εξόδων έκτακτου ελέγχου ηλεκτρικών εγκαταστάσεων για τους πληγέντες από τις πλημμύρες (προσθήκη στο άρθρο 36 ν. 4508/2017 με το άρθρο 27 του ν. 5049/2023) 13 52.372
Επιχορήγηση για την αντιμετώπιση των ζημιών από το Πρόγραμμα Δημόσιων Επενδύσεων που παρέχεται στις επιχ/σεις που πλήττονται από θεομηνίες (άρθρο 4 του ν. 4797/2021) 64 445.747
Ζημιά που καταβάλλεται από την ασφαλιστική εταιρεία στις επιχειρήσεις οι οποίες έχουν ασφαλιστήριο συμβόλαιο (άρθρο 5 του ν. 4797/2021) 156 15.818.078
Το ποσό της ενίσχυσης πρώτης αρωγής η οποία δύναται να χορηγείται στις επιχειρήσεις που πλήττονται από θεομηνίες (άρθρο 6 και άρθρο 24Α του ν. 4797/2021) 230 972.405
Ενίσχυση στο πλαίσιο αντιμετώπισης των επιπτώσεων του κορωνοϊού COVlD-19 στον πρωτογενή τομέα (άρθρο 146 του ν. 4764/2020) 8 70.181
Ενίσχυση στην εταιρεία «Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών Α.Ε.» για την αποκατάσταση της ζημίας που υπέστη λόγω επιπτώσεων της COVID-19 (παρ. 1 και 5 του άρθρου 2 του ν. 4810/2021) 1 4.395.600
Ενίσχυση που καταβάλλεται στους πληγέντες που περιήλθαν σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης εξαιτίας των πυρκαγιών από την 27η Ιουλίου 2021 (άρθρο 2 του ν. 4824/2021). 7 49.039
Επιχορήγηση αυτοαπ/μενων δικηγόρων, επιδότηση κεφαλαίου κίνησης πληττόμενων από την πανδημία τουριστικών επιχ/σεων φιλοξενίας και επιχορήγηση 7 62.679
υφιστάμενων επιχ/σεων γυμναστηρίων, παιδότοπων (άρθρο 32 του ν. 4801/2021)    
Ενίσχυση για κτιριακές εγκατ. και κατοικίες και η εφάπαξ έκτακτη οικονομική ενίσχυση επιχ/σεων που περιήλθαν σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης εξαιτίας του σεισμού της 27/09/2021 σε περιοχές της Κρήτης (άρθρα 65 και 67 του ν. 4839/2021) 0 0
Επιχορήγηση σε επιχειρήσεις που υπέστησαν μεγάλες οικονομικές απώλειες σε περιοχές που επλήγησαν από φυσικές καταστροφές (άρθρο 21 του ν. 4859/2021) 56 215.372
Ενίσχυση στους ιδιοκτήτες ίππων, τους προπονητές και τους αναβάτες δρομώνων ίππων (άρθρο 23 του ν. 4859/2021) 0 0
Επιχορήγηση επιχειρήσεων παροχής λογιστικών και φοροτεχνικών υπηρεσιών (άρθρο 73 του ν. 4864/2021) 174 58.927
Έκτακτη επιχορήγηση πληττόμενων από την πανδημία επιχ/σεων ψυχαγωγίας, διοργάνωσης εκδηλώσεων και εκθέσεων κλπ. και των επιχ/σεων που έχουν πληγεί από την πανδημία σε περιοχές με μεγάλες φυσικές καταστροφές (άρθρο 9 του ν. 4890/2022) 2 3.751
Ενίσχυση επιχειρήσεων κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων (άρθρο 61 του ν. 4919/2022) 18 153.094
Έκτακτη επιχορήγηση σε επιχειρήσεις που έχουν πληγεί από την επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και τις διεθνείς κυρώσεις που επιβλήθηκαν (άρθρο 68 του ν. 4949/2022) 123 1.818.739
Ενίσχυση επιχειρήσεων γεωργικών εκμεταλλεύσεων λόγω της ενεργειακής κρίσης και της αύξησης του κόστους των λιπασμάτων (άρθρο 95 του ν. 4982/2022) 5 29.183
Έκτακτη προσωρινή στήριξη σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις που πλήττονται από τις επιπτώσεις της ρωσικής εισβολής (άρθρο 72 ν. 5016/2023) 23 76.546
Αποζημιώσεις λόγω επιβολής κτηνιατρικών μέτρων εξυγίανσης, για τους φορείς εκμετάλλευσης του τομέα αλιείας και υδατοκαλλιέργειας, κ.α. (άρθρο 47 του ν. 5035/2023) 17 467.262
Ενίσχυση για ζημιές σε φυτική παραγωγή και ζωικό κεφάλαιο λόγω ακραίων καιρικών φαινομένων Σεπτεμβρίου 2023 (άρθρο 21 του ν. 5062/2023) 8 110.147
Σύνολο 7.534 1.268.839.745

Πηγή: Εκτιμήσεις με βάση στοιχεία της ΓΔΗΛΕΔ.
* Τα στοιχεία αφορούν σε εκκαθαρισθείσες δηλώσεις έως και την 02/10/2024 (φορολογικό έτος 2023).

Πως έγινε η ποσοτικοποίηση των φοροαπαλλαγών στη φορολογία εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων

Στη φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων έχουν θεσπιστεί οι περισσότερες περιπτώσεις φορολογικών δαπανών.

Ως προς τα νοικοκυριά, ο υπολογισμός του κόστους των φορολογικών δαπανών βασίζεται σε πληροφορίες και στοιχεία που περιλαμβάνονται στις δηλώσεις του φόρου εισοδήματος του φορολογικού έτους 2023.

Για τον υπολογισμό του κόστους των μειώσεων του προκύπτοντα φόρου έγινε σύγκριση του φόρου που προέκυψε από την κανονική εκκαθάριση των φορολογικών δηλώσεων με εκείνον που προκύπτει εάν απαλειφθούν οι εν λόγω μειώσεις κάθε μια ξεχωριστά και πραγματοποιηθούν ισάριθμες δοκιμαστικές εκκαθαρίσεις. Η διαφορά φόρου που προκύπτει από τις δύο αυτές εκκαθαρίσεις καταγράφηκε ως κόστος ή απώλεια φορολογικών εσόδων για τις αντίστοιχες φορολογικές δαπάνες. Είναι προφανές ότι το άθροισμα των απωλειών εσόδων που προκύπτει από κάθε φορολογική δαπάνη χωριστά δεν θα συμπίπτει με τη συνολική απώλεια εσόδων που προκύπτει από το σύνολό τους, αφού ο υπολογισμός γίνεται με την παραδοχή ότι ο φορολογούμενος κάνει χρήση όλων των φοροαπαλλαγών εκτός από εκείνη που εξετάζεται και επομένως, ο φορολογικός συντελεστής λόγω της προοδευτικότητας της κλίμακας δεν είναι ίδιος κάθε φορά.

Για τον υπολογισμό του κόστους των ειδικών απαλλαγών έγινε σύγκριση του φόρου που προέκυψε από την κανονική εκκαθάριση των φορολογικών δηλώσεων με εκείνον που προκύπτει μετά την αφαίρεση κάθε κατηγορίας δικαιούχων-φορολογουμένων χωριστά και την πραγματοποίηση ισάριθμων δοκιμαστικών εκκαθαρίσεων.


Φορολογία εισοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων

Στις περισσότερες περιπτώσεις φορολογικών απαλλαγών που παρέχονται στα νομικά πρόσωπα και στις νομικές οντότητες υπάρχει αδυναμία καταγραφής της απώλειας των φορολογικών εσόδων. Η αδυναμία αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι τα αφορολόγητα έσοδα και οι δαπάνες των επιχειρήσεων που εκπίπτουν αποτελούν στοιχεία που διαμορφώνουν τα φορολογητέα κέρδη των επιχειρήσεων, αναγράφονται στα τηρούμενα βιβλία βάσει του ν. 4308/2014, αλλά δεν αποτυπώνονται στις σχετικές δηλώσεις εισοδήματος.

ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ
ΚΟΣΤΟΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ
 

Κατηγορία φορολογικής δαπάνης Αριθμός περιπτώσ. που κάνουν χρήση της δαπάνης Κόστος φορολογικής δαπάνης
Ενιαίος Φόρος Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ) 4.949.035 75.534.196
Ειδικός Φόρος επί των Ακινήτων (ΕΦΑ) 11.932 6.110.386.253
Φόρος κληρονομιάς 566 146.022.003
Φορολογία δωρεών, γονικών παροχών και κερδών από τυχερά παίγνια 787 108.121.014
Φόρος μεταβίβασης ακινήτων 31.984 3.057.163.475
Σύνολο 4.994.304 9.497.226.941

Επισημαίνεται ότι στον πίνακα αυτό στις κατηγορίες του φόρου κληρονομιάς, της φορολογίας δωρεών, γονικών παροχών και κερδών από τυχερά παίγνια και του φόρου μεταβίβασης ακινήτων έχουν συμπεριληφθεί 276, 642 και 329 δηλώσεις λοιπών περιπτώσεων που επέφεραν μεν απώλεια εσόδων 15.565.628 ευρώ, 76.804.357 ευρώ και 371.284.649 ευρώ, αλλά είναι εξαιρετικά δυσχερής η ένταξή τους σε συγκεκριμένη κατηγορία των υπ’ αριθ. 6, 7, 8 των πινάκων φορολογικών δαπανών.

Κατηγορία απαλλαγής
Κόστος φορολογικής δαπάνης
Απαλλαγή πρώτης κατοικίας (κληρονομιές-γονικές παροχές) 7.705.786
Απαλλαγή δημόσιου τομέα (κληρονομιές – δωρεές) 540.620
Απαλλαγή πρώτης κατοικίας (μεταβιβάσεις) 2.154.544.341
Απαλλαγή δημόσιου τομέα (μεταβιβάσεις) 123.890.703
Απαλλαγή από Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ) 75.534.196
Απαλλαγή του αρ. 15 του ν. 3091/02 (ΕΦΑ) 6.110.386.253
Σύνολο 8.472.601.899

Πως έγινε η ποσοτικοποίηση των φοροαπαλλαγών στη φορολογία κεφαλαίου

Λαμβανομένου υπόψη ότι η ψηφιοποίηση των φορολογιών μεταβίβασης κεφαλαίου (φορολογίες κληρονομιών, δωρεών, γονικών παροχών, κερδών από τυχερά παίγνια και μεταβίβασης ακινήτων) ξεκίνησε το 2017 με τη δημιουργία του ηλεκτρονικού βιβλίου μεταγραφής δηλώσεων ΦΜΑ, ενώ η ψηφιοποίηση υποβολής των δηλώσεων ξεκίνησε σταδιακά το 2021 και βρίσκεται σε διαρκή εξέλιξη και επέκταση, ο υπολογισμός του κόστους των φορολογικών δαπανών που αφορούν τις συγκεκριμένες φορολογίες δεν δύναται να αποτυπωθεί με ακρίβεια δεδομένου ότι είτε ορισμένες διαδικασίες δεν υποστηρίζονται ακόμη μηχανογραφικά είτε, παρότι υπάρχουν δεδομένα για την απαλλασσόμενη αξία, δεν είναι δυνατόν να προσδιορισθεί η απώλεια εσόδων.

Πλέον, με την έναρξη τήρησης των νέων ηλεκτρονικών βιβλίων καταχώρησης των δηλώσεων φόρου μεταβίβασης κεφαλαίου (φόρος μεταβίβασης ακινήτων, δωρεών, γονικών παροχών και κληρονομιών), που έχει τεθεί σε πλήρη λειτουργία από τον Αύγουστο του 2023, υπάρχει η δυνατότητα άντλησης στοιχείων από αυτά για τον επαρκή προσδιορισμό της απώλειας των εσόδων και την ποσοτικοποίησή τους.

Τέλος, σημειώνεται, ότι ο υπολογισμός του κόστους των φορολογικών δαπανών που αφορούν την φορολογία κερδών από τυχερά παίγνια είναι αδύνατος, δεδομένου ότι η συγκεκριμένη φορολογία και η σχετική διαδικασία δεν υποστηρίζεται μηχανογραφικά.

Για τον Ειδικό φόρο επί των Ακινήτων (ΕφΑ), υποστηρίζεται η ψηφιακή η υποβολή μόνο της αρχικής δήλωσης, η οποία κατά κύριο λόγο υποβάλλεται από τους υπόχρεους σε καταβολή φόρου. Τα ποσοτικά στοιχεία αφορούν τη συνολική δαπάνη από τον ΕφΑ καθώς δεν υπάρχει δυνατότητα επιμερισμού ανά κατηγορία απαλλαγής. Επιπρόσθετα, δεν είναι υπόχρεα σε δήλωση όλα τα νομικά πρόσωπα που κατέχουν ακίνητα.

Για τον Ενιαίο φόρο Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝφΙΑ) τα στοιχεία των απαλλαγών προέρχονται από τις δηλώσεις στοιχείων ακινήτων (Ε9) των φορολογουμένων. Σημειώνεται ότι από τις λειτουργικές προδιαγραφές της εκκαθάρισης ΕΝΦΙΑ δεν δύναται να ποσοτικοποιηθούν όλες οι κατηγορίες απαλλαγών. Περαιτέρω, σημειώνεται ότι μέχρι τη σύνταξη της παρούσας έκθεσης για τις με α/α 19, 20, 21, 22 περιπτώσεις απαλλαγών δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία δεδομένου ότι η ισχύς τους παρατάθηκε πρόσφατα με τον ν.5135/2024 και αναμένεται να διενεργηθεί νέα κεντρική εκκαθάριση ΕΝΦΙΑ έτους 2024 για την χορήγηση των απαλλαγών αυτών.
 

 

ΦΟΡΟΣ ΠΡΟΣΤΙΘΕΜΕΝΗΣ ΑΞΙΑΣ (ΦΠΑ)
ΚΟΣΤΟΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ ΠΟΥ ΠΟΣΟΤΙΚΟΠΟΙΗΘΗΚΑΝ

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΔΑΠΑΝΗΣ ΚΟΣΤΟΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΔΑΠΑΝΗΣ
Μειωμένοι, κατά 30%, συντελεστές στα νησιά του Αιγαίου1 78.663.875
Απαλλαγή των υπηρεσιών των Ελληνικών Ταχυδρομείων2 4.742.466
Απαλλαγή των πράξεων των εθνικών δικτύων ραδιοφωνίας και τηλεόρασης (εκτός εμπορικών πράξεων)2 14.838.895
Απαλλαγή στο πλαίσιο διεθνών σχέσεων (διπλωματικές αποστολές, διεθνείς οργανισμοί κ.λπ.)3 20.457.245
Χρηματοοικονομικές και συναφείς υπηρεσίες πλην ασφαλιστικών και αντασφαλιστικών εργασιών (άρθρο 27 παρ. 1 περ. κ’ έως και κε’)4 267.433.113
Ασφαλιστικές και αντασφαλιστικές εργασίες (άρθρο 27 παρ. 1 περ. ιθ’)4 49.772.625
Υπηρεσίες ιδιωτικής εκπαίδευσης (άρθρο 27 παρ. 1 περ. ιβ’)4 479.661.563
Παράδοση ακινήτων σε δικαιούχους απαλλαγής κατά την απόκτηση α’ κατοικίας5 38.651.901
Απαλλαγή, κατά την εισαγωγή του Δημοσίου και των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης 0
Απαλλαγή, κατά την εισαγωγή πολιτιστικών εκδηλώσεων, συνεδρίων, εκθέσεων, ειδών πρώτης ανάγκης για την πραγματοποίηση κοινωφελών ή φιλανθρωπικών σκοπών 4.794.030
Ειδικές προσωπικές απαλλαγές, κατά την εισαγωγή 2.051.860
Απαλλαγή κατά την εισαγωγή επενδυτικού χρυσού 7.581.833
Σύνολο 968.649.406

Πηγή:

1. Εκτιμήσεις βάσει στοιχείων από τις δηλώσεις ΦΠΑ 2023 για το φόρο εκροών και με προβολή δεδομένων από τις δηλώσεις ΦΠΑ των ετών 2010-2014 για το φόρο εισροών. Η ποσοτικοποίηση εκτιμά την απώλεια εσόδων λόγω μη υπαγωγής στο μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ 13%.
2.Εκτιμήσεις βάσει στοιχείων που μας παρείχαν οι ίδιες οι επιχειρήσεις/φορείς για το 2023.
3. Βάσει στοιχείων που μας παρείχαν οι αρμόδιες υπηρεσίες και οι φορείς (Τράπεζα Εμπορίου και Ανάπτυξης Ευξείνου Πόντου, CEDEFOP, ENISA) ή προκύπτουν από δεδομένα επιστροφών ΦΠΑ (Ευρωπαϊκή Επιτροπή). Για τους υπόλοιπους φορείς (πρεσβείες, διεθνείς οργανισμοί) αξιοποιήσαμε τα στοιχεία σχετικά με τα εγκεκριμένα από το ΥΠΕΞ δικαιώματα απαλλαγής από ΦΠΑ για τις αγορές αγαθών και λήψεων υπηρεσιών ανεξάρτητα από την πραγματοποίησή τους ή όχι.
4. Εκτιμήσεις βάσει στατιστικών -κατά κύριο λόγο- δεδομένων.
5. Εκτιμήσεις βάσει στατιστικών και φορολογικών δεδομένων.
 

Πως έγινε η ποσοτικοποίηση των φοροαπαλλαγών στον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ)

Η εκτίμηση του κόστους -απώλειας φορολογικών εσόδων- από την εφαρμογή απαλλαγών, εξαιρέσεων και μειωμένων συντελεστών στον τομέα του φόρου Προστιθέμενης Αξίας παρουσιάζει σημαντικές δυσκολίες, λόγω της φύσεως του φόρου αυτού, ο οποίος επιβάλλεται σε όλα τα στάδια παραγωγής και διακίνησης αγαθών και υπηρεσιών με παράλληλη έκπτωση του φόρου που επιβάρυνε τις εισροές, σε κάθε στάδιο.

Ειδικότερα το κόστος των απαλλαγών στο εσωτερικό της χώρας είναι δύσκολο να προσδιοριστεί, καθώς οι επιχειρήσεις που απαλλάσσονται δεν υποβάλλουν δηλώσεις ΦΠΑ. Κατά συνέπεια είναι δυσχερής ο προσδιορισμός των κατωτέρω ποσοτικών στοιχείων:

•  Του ύψους του ΦΠΑ που θα αναλογούσε στις εκροές (πωλήσεις) τους εάν αυτές είχαν υπαχθεί στο φόρο.

•  Του ύψους του φΠΑ των εισροών, το οποίο λόγω της απαλλαγής δεν εκπίπτει.

Περαιτέρω ακόμα και εάν συλλέξουμε τα εν λόγω στοιχεία από τις ίδιες τις επιχειρήσεις είναι ιδιαιτέρως δύσκολο (αν όχι αδύνατο) να γνωρίζουμε:

•  Το ποσοστό των εκροών (πωλήσεων) τους, το οποίο χρησιμοποιείται από τους πελάτες τους εξ’ ολοκλήρου για την πραγματοποίηση πράξεων για τις οποίες παρέχεται δικαίωμα έκπτωσης.

•  Το ποσοστό των εκροών (πωλήσεων) τους, το οποίο χρησιμοποιείται από τους πελάτες τους εν μέρει για την πραγματοποίηση πράξεων για τις οποίες παρέχεται δικαίωμα έκπτωσης καθώς και το ποσοστό της οικείας Prorata.

•  Το ποσοστό των εκροών (πωλήσεων) που αφορά τελική κατανάλωση.

Περαιτέρω δε, η τυχόν εκτίμηση των φορολογικών δαπανών που αντιστοιχούν στις ανωτέρω απαλλαγές, μέσω μακροοικονομικών στοιχείων εμφανίζει δυσκολίες· ο μεν Πίνακας Προσφοράς – Χρήσεων έχει δημοσιευτεί από την ΕΛΣΤΑΤ έως και για το έτος 2015, ενώ τα δε (προσωρινά) στοιχεία για την ακαθάριστη προστιθέμενη αξία ανά κλάδο έχουν δημοσιευτεί από την Eurostat έως και για το έτος 2018. Ωστόσο, η ΑΑΔΕ αξιοποιώντας τόσο τα στοιχεία αυτά όσο και άλλα στοιχεία (π.χ. εκτιμήσεις για VAT Gap 2017 κ.λπ.) προβαίνει σε ορισμένες ποσοτικές εκτιμήσεις για την απώλεια εσόδων από ορισμένες απαλλαγές του άρθρου 27 του Κώδικα ΦΠΑ (ν. 5144/2024).

Για ορισμένες φορολογικές δαπάνες, οι οποίες αποτελούν επιλογή της χώρας μας (υπερμειωμένος συντελεστής 6%, μειωμένοι συντελεστές στα νησιά του Αιγαίου), η εκτίμηση του κόστους έγινε σύμφωνα με τα στοιχεία που λαμβάνονται υπόψη για τη διαμόρφωση της βάσης ίδιων πόρων, η οποία καταρτίζεται προκειμένου να προσδιορισθεί η συνεισφορά της χώρας μας στον προϋπολογισμό της ΕΕ.

ΕΙΔΙΚΟΙ ΦΟΡΟΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ (ΕΦΚ)
ΚΟΣΤΟΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ ΠΟΥ ΠΟΣΟΤΙΚΟΠΟΙΗΘΗΚΑΝ

(ποσά σε ευρώ)

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΔΑΠΑΝΗΣ ΚΟΣΤΟΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΔΑΠΑΝΗΣ
Κοινές απαλλαγές 1.636.740
Ενεργειακά προϊόντα 551.126.610
Βιομηχανοποιημένα καπνά και ηλεκτρικά θερμαινόμενο προϊόν καπνού 729.328
Αιθυλική αλκοόλη και αλκοολούχα ποτά 453.890.028
Ισοπροπυλική αλκοόλη
Σύνολο 1.007.382.706

Πηγή: Εκτιμήσεις με βάση στοιχεία από το Πληροφοριακό Σύστημα Τελωνείων.


 

ΤΕΛΟΣ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗΣ ΟΧΗΜΑΤΩΝ – ΦΟΡΟΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΚΑΦΕ
ΚΟΣΤΟΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ ΠΟΥ ΠΟΣΟΤΙΚΟΠΟΙΗΘΗΚΑΝ

(ποσά σε ευρώ)

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΔΑΠΑΝΗΣ ΚΟΣΤΟΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΔΑΠΑΝΗΣ
Νοσοκομεία 1.940.866
Πολύτεκνοι 2.149.695
ΑμεΑ 2.210.983
Μετοικούντες 2.654.378
Επιβατικά αυτοκίνητα Ιερών Μονών Αγίου Όρους 119.817
Ταξί 7.675.524
Γ ονείς με τρία τέκνα 13.465.398
Δημόσιο – Δήμοι – Κοινότητες 9.693
Αυτοκίνητα που επαναταξινομούνται εντός 8ετίας 208.228
Διπλωμάτες/ΝΑΤΟ 5.805.115
Απόσυρση 0
Υβριδικά μηχανοκίνητα οχήματα – Υβριδικά ηλεκτρικά αυτοκίνητα 208.122.976
Ηλεκτροκίνητα φορτηγά αυτοκίνητα και τα οχήματα της περ. ε’ παρ. Ι 603.769
Αυτοκινούμενα τροχόσπιτα 1.496.021
Επιστροφή φόρου κατανάλωσης προϊόντων καφέ 832.734
Επιστροφή τέλους ταξινόμησης οχημάτων 186.543
Σύνολο 247.481.740

Πηγή: Εκτιμήσεις με βάση στοιχεία της ΔΗΛΕΔ.