Νέα χρηματοδοτικά εργαλεία, περισσότερη εξωστρέφεια, μεγαλύτερη επικοινωνία με ιδέες και συνεργάτες από το εξωτερικό, καλύτερη κατάρτιση, νέες τεχνολογίες, καλύτερο οικονομικό κλίμα, επενδυτές από το εξωτερικό και δημιουργία οικοσυστήματος νεοφυών επιχειρήσεων. Ο αριθμός των επιχειρημάτων πως κάτι έχει αλλάξει μπορεί να αυξηθεί στη συζήτηση.
Πολλά είναι και τα στοιχεία όμως, στον αντίποδα, που μπορούν να καταδείξουν μεγάλες προκλήσεις και αντιφάσεις. Να φωτίσουν σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εν δυνάμει επιχειρηματίες, οι ΜμΕ και οι κάθε λογής ελεύθεροι επαγγελματίες.
Το τοπίο παραμένει δύσκολο, δίχως να προσμετρηθούν και οι τρέχουσες διεθνείς εξελίξεις: πολεμικές συγκρούσεις, γεωπολιτική αστάθεια, προκλήσεις στο διεθνές εμπόριο κλπ.
Η δυνατότητα για οικονομική ανάπτυξη και ευρωστία περνά μέσα από σημαντικές προκλήσεις. Πιο αναλυτικά:
Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός πως 2 στους 3 Έλληνες θεωρούν δύσκολο το χτίσιμο περιουσίας από το μηδέν στην Ελλάδα, με τους νεότερους να διατηρούν πιο αισιόδοξη στάση σύμφωνα με τα αποτελέσματα έρευνας της Focus Bari με στόχο να αποτυπώσει τις αντιλήψεις των Ελλήνων γύρω από την ανάπτυξη πλούτου και τις οικονομικές τους πεποιθήσεις.
Τα αποτελέσματα της έρευνας με τίτλο «Οικονομική Ψυχολογία των Ελλήνων: Στάσεις και συμπεριφορές» αναδεικνύουν τις προκλήσεις, τις προσδοκίες και τις αντιφάσεις σχετικά με την ευτυχία και την απόκτηση πλούτου και τις διαφορές μεταξύ των δημογραφικών ομάδων. Πιο συγκεκριμένα:
- Δύο στους τρεις Έλληνες θεωρούν δύσκολο το χτίσιμο περιουσίας από το μηδέν στην Ελλάδα, με τους νεότερους να διατηρούν πιο αισιόδοξη στάση.
- Η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων σε ποσοστό 79% αναφέρει ότι οι οικονομικές δυσκολίες επηρεάζουν την ψυχολογία τους. Το 41% των ερωτηθέντων αναφέρει ότι τα χρήματα δεν θεωρούνται ως πανάκεια για την ευτυχία τους, ενώ ένα 35% ούτε συμφωνεί ούτε διαφωνεί με την άποψη αυτή.
- Αν και οι περισσότεροι δηλώνουν ότι τα πολλά χρήματα είναι προνόμιο των λίγων, οι νέοι εμφανίζουν μια πιο θετική προσέγγιση.
Η σύνδεση του πλούτου με ανήθικες πρακτικές ενισχύεται με την ηλικία, παρόλα αυτά η αντίληψη του «πλούσιου και καλού ανθρώπου» παραμένει «ζωντανή» στην Ελλάδα. Είναι σπάνιο να κάνει κανείς πολλά χρήματα με τελείως έντιμους/νόμιμους τρόπους εκτιμά το 67% των ερωτηθέντων.
Άλλες πηγές εισοδήματος – δεν φτάνει ο μισθός
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ίδιας έρευνας, σήμερα δημιουργείται μια νέα πραγματικότητα για πάνω από τους μισούς Έλληνες, καθώς προφανώς «ο μισθός δεν φτάνει». Ειδικότερα, το 55% αναφέρει ότι έχει και άλλες πηγές εισοδήματος εκτός από τον μισθό του και το 45% ότι δεν έχει.
Σύμφωνα με την έρευνα το 23% των ερωτηθέντων έχει εισόδημα από ενοίκια ή πλατφόρμες τύπου Airbnb, το 13% δηλώνει ότι κερδίζει από τόκους ή αποδόσεις καταθέσεων, το 6% αποκομίζει κέρδη από μερίσματα μετοχών, και επίσης το 6% ασχολείται με το Internet marketing, εκμεταλλευόμενο τις ψηφιακές ευκαιρίες για εισόδημα. Οι επενδύσεις σε κρυπτονομίσματα και bitcoins καταλαμβάνουν ένα 5% των συμμετεχόντων.
Άλλες πηγές εισοδήματος περιλαμβάνουν τη συμμετοχή σε επιχειρήσεις (5%), δικαιώματα από πνευματική ιδιοκτησία (3%), και δεύτερη δουλειά (3%). Ένα μικρότερο ποσοστό λαμβάνει επίδομα ή σύνταξη (2%), ενώ το 1% έχει έσοδα από χόμπι ή βοήθεια από την οικογένεια.
Πάνω από ένας στους τρεις Έλληνες σήμερα δηλώνει πως τα έσοδά του δεν καλύπτουν τις ανάγκες του, ένας στους δύο μόλις «τα φέρνει βόλτα ίσα-ίσα», και μόνο ένας στους επτά δηλώνει επάρκεια εσόδων.
Οι αποταμιεύσεις «δεν πάνε μακριά», καθώς μόνο 15% του κοινού δηλώνει ότι τα χρήματα που έχουν στην άκρη φτάνουν για πάνω από ένα χρόνο. Πάντως η διάθεση των Ελλήνων για αποταμίευση είναι θετική. Μόνο το 9% δηλώνει ότι δεν έχει αποταμιεύσει ποτέ και ούτε σκοπεύει. Οι νέοι αποταμιεύουν συστηματικά, ενώ οι μεγαλύτεροι θέλουν, αλλά δυσκολεύονται.
Οι νέοι θέλουν…επιχειρηματικότητα
Αν η απάντηση στις παραπάνω προκλήσεις, συνθήκες και αντιλήψεις που έχουν δημιουργηθεί είναι η επιχειρηματικότητα, τότε η νεότερη γενιά ίσως καταφέρει να αλλάξει λίγο την τύχη της.
Όπως αποτυπώνεται σε πρόσφατη έρευνα του Apeiron Ventures, σε συνεργασία με το Z Link, η Gen βλέπει με άλλο μάτι την επιχειρηματικότητα (σε Ε.Ε και Ελλάδα)
Ειδικότερα, πάνω από το 62% των συμμετεχόντων δήλωσαν ότι είναι πολύ πιθανό να ξεκινήσουν τη δική τους επιχείρηση μέσα στα επόμενα 3-5 χρόνια, υπογραμμίζοντας μια σημαντική στροφή προς την αυτονομία και το ρίσκο.
Βέβαια, το 91% των συμμετεχόντων τόνισαν ότι η κοινωνική και περιβαλλοντική επίδραση αποτελεί κρίσιμο στοιχείο για τις επιχειρηματικές τους φιλοδοξίες, επιβεβαιώνοντας τη δέσμευση της Gen Z να συνδυάσει το κέρδος με τον σκοπό.
Σημαντικό στοιχείο είναι επίσης πως παρόλο που η οικονομική επιτυχία παραμένει σημαντική, τα κύρια κίνητρα περιλαμβάνουν την προσφορά στην κοινωνία (58%) και τον έλεγχο του επαγγελματικού προγράμματος (57%).
Αξίζει να σημειωθεί βέβαια πως η πρόσβαση στη χρηματοδότηση, η γνώση της αγοράς και η ανάπτυξη δεξιοτήτων όπως η χρηματοοικονομική διαχείριση, το networking και το marketing εμφανίστηκαν ως τα πιο σημαντικά εμπόδια. Ωστόσο, η καθοδήγηση και τα προγράμματα επιτάχυνσης εξακολουθούν να αποτελούν σημαντικούς δρόμους ανάπτυξης για αυτή τη νέα γενιά επιχειρηματιών.