Η Επίτροπος Διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Marta Kos, τόνισε τη σημασία της διεύρυνσης ως βασικού εργαλείου για την προώθηση της ειρήνης και της ελευθερίας στην ήπειρο. Αναγνώρισε τις γεωπολιτικές προκλήσεις, ιδιαίτερα μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, και επεσήμανε πως η ΕΕ δεν μπορεί να παραμείνει διχασμένη σε αυτή τη νέα εποχή ανταγωνισμού. «Εάν θέλουμε μια ισχυρότερη Ευρώπη, χρειαζόμαστε μια μεγαλύτερη και πιο δυνατή Ένωση», ανέφερε χαρακτηριστικά. Υπογράμμισε επίσης ότι η τήρηση του κράτους δικαίου παραμένει αδιαπραγμάτευτη αρχή για κάθε νέα ένταξη.
Στη συζήτηση που ακολούθησε, υπό τον συντονισμό του Αθανάσιου Έλλις, Editor-in-Chief της Kathimerini English Edition, η Marta Kos αναφέρθηκε στην περίπτωση των Δυτικών Βαλκανίων, επισημαίνοντας πως η ένταξη εξαρτάται από την πρόοδο των χωρών στις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις. Παράλληλα, σημείωσε πως οι υποψηφιότητες της Μολδαβίας, της Γεωργίας και της Ουκρανίας αντιμετωπίζουν εξωτερικές πιέσεις, αλλά η ΕΕ παραμένει δεσμευμένη στη στήριξή τους – κι έδωσε το παράδειγμα της οικονομικής βοήθειας στη Μολδαβία για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης.
Ο Miroslav Lajčák, Ειδικός Εντεταλμένος της ΕΕ για τον Διάλογο Βελιγραδίου-Πρίστινας και τα Δυτικά Βαλκάνια, στάθηκε ιδιαίτερα στη στρατηγική σημασία της επίλυσης του ζητήματος του Κοσόβου, αναφέροντας πως έχουν επιτευχθεί 40 συμφωνίες στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων με τη Σερβία. Τόνισε πως «δεν υπάρχει εναλλακτική στον διάλογο» και πως οι δύο χώρες πρέπει να οικοδομήσουν μια σταθερή σχέση με αξιόπιστη ευρωπαϊκή προοπτική. Ο ίδιος είπε ότι πρέπει να πείσουμε τις ηγεσίες της Σερβίας και του Κοσόβου, ότι έχουν να κερδίσουν από τη συμμετοχή τους.
Ο Maƫ Maasikas, Managing Director Europe της European External Action Service, επεσήμανε πως η διεύρυνση του 2004 αποτέλεσε τεράστια επιτυχία, αλλά δεν έχει ολοκληρωθεί η ευρωπαϊκή ενοποίηση. «Χρειάστηκε ένας πόλεμος στην ήπειρό μας για να αναζωπυρωθεί η ιδέα της διεύρυνσης», ανέφερε, τονίζοντας πως η διαδικασία δεν πρέπει να στηρίζεται μόνο στην οικονομική υποστήριξη, αλλά και στη βελτίωση της πολιτικής ηγεσίας στις υποψήφιες χώρες.
Ο Ιωάννης Βράιλας, Πρέσβης, Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τόνισε ότι η ευρωπαϊκή ενοποίηση ξεκίνησε από την ανάγκη να ενώσει χώρες που στο παρελθόν βρίσκονταν σε σύγκρουση, επισημαίνοντας πως «πάντα είναι καλύτερη αυτή η προοπτική». Αναφερόμενος στις υποψήφιες προς ένταξη χώρες, σημείωσε πως αυτές επιδιώκουν να γίνουν μέλη της ΕΕ και, ως εκ τούτου, θα πρέπει να εστιάζουν σε μια θετική ατζέντα, να προχωρούν στις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις και να αποφεύγουν την όξυνση προβλημάτων, ενισχύοντας τις σχέσεις τους με τις γειτονικές χώρες. Ως παράδειγμα, ανέφερε τη βελτίωση των σχέσεων μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας. «Όταν ένα ζήτημα που μας προκαλούσε πρόβλημα λύθηκε, καθίσαμε στο τραπέζι και μέσα σε 2,5 μήνες πετύχαμε περισσότερα από όσα δεν είχαν επιτευχθεί τις προηγούμενες δύο δεκαετίες», υπογράμμισε.
Ο Faruk Kaymakci, Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Τουρκίας στην ΕΕ, εξέφρασε την ικανοποίησή του που η χώρα του αναφέρθηκε στο πλαίσιο της διεύρυνσης και όχι απλώς ως «εταίρος». Επεσήμανε πως οι σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας παραμένουν προβληματικές, αλλά τόνισε την ανάγκη διαλόγου και συνεργασίας σε τομείς όπως η οικονομία, οι μεταφορές και η ενέργεια. «Δεν μπαίνουμε στην ΕΕ άμεσα, το ξέρουμε, αλλά ζητάμε διάλογο, συζητήσεις, επαφές», τόνισε, υπογραμμίζοντας πως μια τέτοια προσέγγιση μπορεί να δημιουργήσει θετικό μομέντουμ και να έχει ευρύτερες επιπτώσεις σε τομείς όπως η οικονομία, οι μεταφορές και η ενέργεια. «Είμαι ρεαλιστής: για να πετύχουμε το οτιδήποτε, πρέπει να βελτιωθούν οι σχέσεις των δύο μερών», ανέφερε. Αναφέρθηκε, επίσης, στη βελτίωση των σχέσεων Ελλάδας-Τουρκίας, χαρακτηρίζοντάς την θετική εξέλιξη και εκφράζοντας την ελπίδα να διατηρηθεί αυτή η δυναμική.
Ο Ferit Hoxha, Πρέσβης, Αποστολή της Αλβανίας στην ΕΕ, εξέφρασε την πεποίθηση ότι η διάθεση της ΕΕ για διεύρυνση είναι πλέον πραγματική, σημειώνοντας ότι επί χρόνια η χώρα του επιδίωκε την ένταξη χωρίς να επιτυγχάνει πρόοδο. «Ερχόμασταν στις Βρυξέλλες και φεύγαμε με άδεια χέρια», ανέφερε, προσθέτοντας πως όταν υπάρχει θέληση, υπάρχει και τρόπος για την επίλυση των προβλημάτων. Επεσήμανε ότι η αμοιβαία θέληση είναι αυτή που μπορεί να φέρει λύσεις. Αναφερόμενος στην πορεία της Αλβανίας προς την ένταξη στην ΕΕ, σημείωσε πως η χώρα του περιμένει πάνω από 20 χρόνια και, τα τελευταία 10 χρόνια, έχει επιδείξει την απαραίτητη μεταρρυθμιστική δυναμική, υλοποιώντας τις αλλαγές για να πληροί όλα τα κριτήρια. «Ο στόχος μας είναι να ολοκληρώσουμε τις συζητήσεις το 2027 και στο τέλος της δεκαετίας φιλοδοξούμε να γίνουμε μέλη της ΕΕ», ανέφερε χαρακτηριστικά. Προσέθεσε, επίσης, ότι η Αλβανία πλέον συμπεριφέρεται ως χώρα μέλος της ΕΕ και ζητά επιτάχυνση των διαδικασιών ένταξης από την πλευρά της ΕΕ.
Ο Dmytro Natalukha, Πρόεδρος της Επιτροπής Οικονομικής Ανάπτυξης της Ουκρανικής Βουλής, αναφέρθηκε στην επιρροή της νέας διοίκησης Τραμπ στην αλλαγή της παγκόσμιας κατάστασης, λέγοντας ότι αυτή αναγκάζει όλους να αναθεωρήσουν τη στρατηγική τους. «Πριν το 2022, τα πάντα κινούνταν γύρω από την οικονομία και τα πηγαίναμε καλά. Μετά άλλαξε η κατάσταση και εξαιτίας του Κρεμλίνου βλέπουμε με διαφορετική οπτική γωνία τι σημαίνει ισχύς». Αναφερόμενος στις προκλήσεις της Ουκρανίας, σημείωσε ότι η απάντηση παραμένει η καλή οικονομία, η καινοτομία και η πρόοδος. Επισήμανε ότι η παρουσία νέων χωρών στην ΕΕ, όπως η Ουκρανία και η Τουρκία, θα προσδώσει μία νέα και πιο ισχυρή δυναμική στην Ευρωπαϊκή Ένωση. «Η γεωπολιτική πρέπει να λαμβάνεται πολύ σοβαρά υπόψη και αν η διεύρυνση δεν γίνει βασικό θέμα και προτεραιότητα της ΕΕ, η ίδια η Ένωση θα βρεθεί ενώπιον νέων προκλήσεων», τόνισε.
Ο Siegfried Mureșan, Ευρωβουλευτής και Πρόεδρος της Αντιπροσωπείας για τις σχέσεις με τη Δημοκρατία της Μολδαβίας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αναφέρθηκε στην πρόοδο της Μολδαβίας και τις εξωτερικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει. Όπως είπε, «η Ρωσία προσπαθεί να κάνει δύσκολη την κατάσταση στη Μολδαβία, αλλά ευτυχώς αποτυγχάνει το τελευταίο διάστημα». Υπογράμμισε τη σημασία της φιλοευρωπαϊκής κυβέρνησης της Μολδαβίας, τονίζοντας ότι «στο παρελθόν, όσο πλησιάζαμε πιο κοντά στην ΕΕ, υπήρχαν παράγοντες που προκαλούσαν αστάθεια εσωτερικά. Αυτό το έχουμε αποφύγει τώρα».
Σχετικά με τις ρωσικές παρεμβάσεις, ανέφερε ότι «η Ρωσία επιχείρησε να παρέμβει στις εκλογές μας, αλλά απέτυχε». Αξιολογώντας την ενεργειακή ανεξαρτησία της χώρας, είπε ότι «πριν από 2 χρόνια είχαμε 100% εξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο, αυτό μειώνεται ήδη σε πολύ μεγάλο βαθμό». Τόνισε τη δέσμευση της Μολδαβίας στις μεταρρυθμίσεις, οι οποίες έχουν συμφωνηθεί με την ΕΕ, και εξέφρασε την πρόθεση της χώρας να παραμείνει σταθερή στην πορεία της προς την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η Marta Kos, Επίτροπος για τη Διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σχολίασε τα όσα ειπώθηκαν από τους προηγούμενους ομιλητές, επισημαίνοντας την πρόοδο που έχει σημειώσει η ΕΕ τα τελευταία 10 χρόνια στις διαδικασίες διεύρυνσης. Όπως ανέφερε, «τα τελευταία χρόνια έχουμε κλείσει πολλά κεφάλαια, η δυναμική έχει αλλάξει». Τόνισε, ωστόσο, ότι η ένταξη στην ΕΕ είναι μια διαδικασία που απαιτεί την πλήρη εκπλήρωση σειράς υποχρεώσεων από τις υποψήφιες χώρες, επισημαίνοντας: «Είναι επιλογή των χωρών να ενταχθούν, αλλά αυτή η επιλογή έρχεται με σειρά υποχρεώσεων, όπως είναι η διασφάλιση του κράτους δικαίου και η εφαρμογή των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων».