Με το άρθρο 2 της τροπολογίας που κατατέθηκε στο σχέδιο νόμου «Ενίσχυση της κεφαλαιαγοράς και άλλες διατάξεις» μειώνεται στο μισό το ειδικό ανταποδοτικό τέλος χρήσεως λιμένα που εισπράττεται υπέρ των φορέων διοίκησης και εκμετάλλευσης των λιμένων επιβίβασης και αποβίβασης.
Όπως σημείωσε ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος στη σημερινή τοποθέτησή του (σ.σ. 10-04-2025) «περιορίζονται τα λιμενικά τέλη κατά 50% για ένα έτος προς όφελος των πολιτών, προκειμένου να αντιμετωπιστούν τυχόν αυξήσεις που θα προέκυπταν στις τιμές των εισιτηρίων λόγω της εφαρμογής της κοινοτικής νομοθεσίας που από 1.5.2025 επιβάλει στην ακτοπλοΐα με πρόσθετα κόστη τη στροφή σε «πράσινο» καύσιμο. Έτσι, παρέχεται μία πρόσθετη δυνατότητα συγκράτησης της τιμολογιακής πολιτικής των ακτοπλοϊκών εταιρειών, καθώς τα λιμενικά τέλη εισπράττονται -κατά βάση- από τα ακτοπλοϊκά εισιτήρια. Ήδη, έχουν αναληφθεί πρωτοβουλίες για την ανάλογη μείωση του λιμενικού τέλους, με τους φορείς διαχείρισης λιμένων (ΟΛΠ και ΟΛΘ), οι οποίοι και με τη σειρά τους συμπράττουν στην προσπάθεια της Κυβέρνησης. Το ποσό της μείωσης αντισταθμίζεται για τους φορείς διαχείρισης λιμένων από την ενίσχυση μέσω του Πράσινου Ταμείου για την υλοποίηση περιβαλλοντικών δράσεων.»
Η Ανάλυση Συνεπειών Ρύθμισης αναφέρει τ’ ακόλουθα:
«Προβλέπεται μείωση του λιμενικού τέλους το οποίο εισπράττεται ανά ακτοπλοϊκό εισιτήριο, το οποίο αντισταθμίζεται για τους φορείς διαχείρισης λιμένων από την ενίσχυση μέσω του Πράσινου Ταμείου για την υλοποίηση περιβαλλοντικών δράσεων.
Παράλληλα λαμβάνεται μέριμνα για τη δυνατότητα συμμετοχής στις δράσεις περιβαλλοντικής αναβάθμισης υπέρ όλων των φορέων διαχείρισης, οι οποίοι θα λάβουν με αποφάσεις των συλλογικών οργάνων εκπροσώπησής τους, αντίστοιχες αποφάσεις περιορισμού σε ποσοστό πενήντα τοις εκατό (50%) των εισπραττόμενων λιμενικών τελών τους. Έτσι δημιουργείται ένα πλαίσιο στήριξης των νησιωτικών περιοχών και της τουριστικής ανάπτυξης, κατ’ εφαρμογή και της επιταγής του άρθρου 101 παρ. 4 του Συντάγματος περί υποχρέωσης του κοινού νομοθέτη και της διοίκησης να λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαίτερες συνθήκες των νησιωτικών περιοχών, μεριμνώντας για την ανάπτυξή τους.
Μακροπρόθεσμα επιδιώκεται η επίτευξη περιβαλλοντικής αναβάθμισης των λιμενικών εγκαταστάσεων και υποδομών στους χώρους αρμοδιότητας των φορέων διοίκησης και διαχείρισης λιμένων. Για τον λόγο αυτό τροποποιείται η παρ. 2 του άρθρου 18 του ν. 743/1977 (Α’319). Στόχος της αξιολογούμενης ρύθμισης είναι να δοθεί περαιτέρω χρόνος για να αντιμετωπιστεί ομαλά το πρόβλημα των παράνομων κατασκευών στις χερσαίες ζώνες λιμένα. Η ρύθμιση συμβάλλει στην ομαλή αποκατάσταση της νομιμότητας και της ομοιομορφίας των παράνομων κατασκευών στις χερσαίες ζώνες λιμένα και παρέχει τη δυνατότητα και τον εύλογο χρόνο στους ιδιώτες να προβούν σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες προς όφελος των περιβαλλόντων χώρων, των τοπικών κοινωνιών και επιχειρήσεων και του ιδίου του λιμένα, λαμβανομένων υπόψη των χρονοβόρων διαδικασιών που απαιτούνται από το στάδιο της ανάθεσης της μελέτης μέχρι και την τελική έγκρισή της. Επιπλέον, με την προτεινόμενη ρύθμιση ωφελούνται τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος που χρησιμοποιούν χώρους εντός χερσαίας Ζώνης Λιμένα, διασφαλίζεται εύκολη πρόσβαση για πεζούς και άτομα με αναπηρία, βελτιώνεται η ποιότητα του περιβάλλοντος και μειώνονται οι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι, δεδομένου ότι τα κριτήρια για την υλοποίηση των εν λόγω κατασκευών είναι: α) η αρμονική ένταξη στο φυσικό και δομημένο περιβάλλον, τόσο από άποψη σχεδιασμού όσο και από άποψη χρησιμοποιούμενων υλικών, β) η εξασφάλιση εύκολης πρόσβασης για πεζούς και άτομα με αναπηρία και γ) η εξασφάλιση προϋποθέσεων βιοκλιματικής συμπεριφοράς.»
Οι προτεινόμενες διατάξεις:
Άρθρο 2
Μείωση ειδικού τέλους χρήσεων λιμένων και λιμενικών δικαιωμάτων και επιχορήγηση δράσεων περιβαλλοντικής αναβάθμισης λιμένων από το Πράσινο Ταμείο και παράταση προθεσμίας ως προς τις κατασκευές εντός περιοχών δικαιοδοσίας των φορέων διοίκησης και εκμετάλλευσης λιμένων – Τροποποίηση παρ. 2 άρθρου 18 ν. 743/1977 και άρθρου 96 ν. 4504/2017
1. Από την 1η.5.2025 και για χρονικό διάστημα ενός (1) έτους το ειδικό ανταποδοτικό τέλος χρήσεως λιμένα υπέρ των φορέων διοίκησης και εκμετάλλευσης των λιμένων επιβίβασης και αποβίβασης του πρώτου εδαφίου της παρ. 2 του άρθρου 6 του ν. 2399/1996 (Α’90), για τους επιβάτες των πάσης φύσεως επιβατηγών, επιβατηγών-οχηματαγωγών και υδροπτερύγων πλοίων γραμμών εσωτερικού, καθώς και το τέλος χρήσης λιμένα οχημάτων επιβιβαζομένων ή αποβιβαζομένων σε πλοίο ή από πλοίο γραμμών εσωτερικού της παρ. 2 του άρθρου 20 του ν. 3622/2007 (Α’281), περιορίζεται κατά ποσοστό πενήντα τοις εκατό (50%). Ο περιορισμός του τέλους χρήσεως λιμένα δεν καταλαμβάνει τα τέλη επιβατών της ενότητας Β’ της παρ. 2 του άρθρου 6 του ν. 2399/1996.
2. Από την 1η.5.2025 και για χρονικό διάστημα ενός (1) έτους τα ανταποδοτικά δικαιώματα προσόρμισης, παραβολής, πρυμνοδέτησης και ελλιμενισμού των επιβατηγών πλοίων των περ. Α 1/1/1, 2/1/1, 3, 4.1 και 4.2 της υπ’ αρ. 8122.1/3.4.2004 κοινής απόφασης των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Εμπορικής Ναυτιλίας «Αναπροσδιορισμός δικαιωμάτων Λιμενικών και Δημοτικών Λιμενικών Ταμείων» (Β’ 310), πλην των κρουαζιερόπλοιων, περιορίζονται κατά ποσοστό πενήντα τοις εκατό (50%).
3. Αποφάσεις των συλλογικών οργάνων των Οργανισμών Λιμένων Α.Ε. που υπάγονται στην παρ. 1 του άρθρου 3 του ν. 4972/2022 (Α’ 181), καθώς και των Οργανισμών Λιμένων Α.Ε., των οποίων οι μετοχές έχουν μεταβιβαστεί με την υπ’ αρ. 222/5.11.2012 απόφαση της Διυπουργικής Επιτροπής Αναδιαρθρώσεων και Αποκρατικοποιήσεων «Μεταφορά στην Ανώνυμη Εταιρεία με την επωνυμία «Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου Α.Ε.» περιουσιακών στοιχείων του Δημοσίου κατά τις διατάξεις του ν. 3986/2011 (Α’ 152)» (Β’ 2996), στο Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 82 του ν. 5042/2023 (Α’88), περί καθορισμού της τιμολογιακής πολιτικής των Οργανισμών Λιμένων, με τις οποίες προβαίνουν στην αντίστοιχη μείωση των τελών και δικαιωμάτων των παρ. 1 και 2, τίθενται σε ισχύ από 1ης.5.2025 και για χρονικό διάστημα ενός (1) έτους. Η έγκριση με κοινή απόφαση των Υπουργών Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής και Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών που προβλέπεται στο άρθρο 82 του ν. 5042/2023 δεν απαιτείται.
4. Υπέρ των φορέων διοίκησης και εκμετάλλευσης των λιμένων που είναι δικαιούχοι του μειωμένων τελών των παρ. 1, 2 και 3, δύναται να παρέχεται για την χρονική περίοδο ισχύος που προβλέπεται σε αυτές, επιχορήγηση τουλάχιστον ανάλογη του ποσού απομείωσης του εισπραττόμενου τέλους από το Πράσινο Ταμείο, για δράσεις περιβαλλοντικής αναβάθμισης στους λιμένες. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και Περιβάλλοντος και Ενέργειας δύναται να καθορίζεται το ύφος της επιχορήγησης και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή της παρούσας.
5. Αντίστοιχα ωφελούμενοι της επιδότησης της παρ. 4 είναι και οι Οργανισμοί Λιμένων Α.Ε. το πλειοψηφικό πακέτο μετοχών των οποίων έχει μεταβιβαστεί σε ιδιώτη, εφόσον προβαίνουν για το χρονικό διάστημα των παρ. 1, 2 και 3 σε μείωση πενήντα τοις εκατό (50%) του ποσοστού είσπραξης των αντιστοίχων τελών, με απόφαση των Διοικητικών Συμβουλίων τους.
6. Στην παρ. 2 του άρθρου 18 του ν. 743/1977 (Α’319) επέρχονται οι ακόλουθες τροποποιήσεις: α) στο πρώτο εδάφιο, αα) μετά από τη λέξη «διατίθενται» προστίθεται η λέξη «ύστερα», αβ) μετά από τις λέξεις «ρύπανσης της θάλασσας,» προστίθενται οι λέξεις «για την περιβαλλοντική αναβάθμιση των λιμένων», β) προστίθενται περ. ιβ) και ιγ), γ) προστίθεται τελευταίο εδάφιο και η παρ. 2 διαμορφώνεται ως εξής:
«2. Τα ως άνω έσοδα διατίθενται ύστερα από πρόταση του Υπουργού Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, με κοινές αποφάσεις των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής αποκλειστικώς για την πρόληψη και εξουδετέρωση της ρύπανσης της θάλασσας, για την περιβαλλοντική αναβάθμιση των λιμένων, καθώς και για παρεμβάσεις στις ακτές και στους λιμένες και κυρίως για:
α) Την προμήθειαν πλωτών, χερσαίων και εναερίων μέσων διά την προστασίαν του ελληνικού θαλασσίου χώρου εκ της ρυπάνσεως, ως και διά την αντιμετώπισιν δαπανών συντηρήσεως, επισκευής, εξοπλισμού και προμηθείας καυσίμων αυτών.
β) Τη προμήθειαν μέσων και εργαλείων και γενικώς την αντιμετπώπισιν δαπανών προς εξουδετέρωσιν περιστατικώς ρυπάνσεως.
γ) Την αντιμετώπισιν δαπανών αναθέσεως εξετάσεων εις ιδιωτικά επιστημονικά εργαστήρια της ημεδαπής ή της αλλοδαπής.
δ) Την προμήθειαν οργάνων και υλικών εν γένει αναγκαίων διά την εύρυθμονλειτουργίαντης Διευθύνσεως Προστασίας θαλασσίου Περιβάλλοντος.
ε) Την συμμετοχήν της Διευθύνσεως Προστασίας θαλασσίου Περιβάλλοντος εις εργασίας Διεθνών Οργανισμών, Επιτροπών, Συνεδρίων επί θεμάτων θαλασσίου περιβάλλοντος,
στ) Την καταβολήν ενοικίων διά μισθώσεις ακινήτων ως και δια την εκμίσθωσιν πλωτών, χερσαίων και εναερίων μέσων προς εξυπηρέτησιν εκτάκτων αναγκών της Διευθύνσεως Προστασίας θαλασσίου περιβάλλοντος.
ζ) Την αμοιβήν προσωπικού παρασχόντος εκτάκτως βοηθητικός υπηρεσίας προς αντιμετώπισιν περιστατικών ρυπάνσεως.
Π) Την κατασκευήν έργων αρμοδιότητος του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, ως και την επισκευήν ή συντήρησιν κτιρίων και λοιπών εγκαταστάσεων της Διευθύνσεως Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος.
θ) Την αποζημίωσιν των μελών συγκροτουμένων ομάδων εργασίας εκ μη δημοσίων υπαλλήλων ή υπαλλήλων ΝΠΔΔ δια την μελέτην ειδικών θεμάτων προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος, την αποζημίωσιν συμβούλων και την αντιμετώπισιν δαπανών αναθέσεως εκπονήσεως μελετών διά την αιτίαν αυτήν.
ι) Την οργάνωσιν εκδηλώσεων, την εκτύπωσιν εντύπων και την ενίσχυσιν προσπαθειών αποσκοπουσών εις την διαπεδαγώγησιν των ναυτιλομένων και του κοινού επί της ανάγκης προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος.
ια) Την μετάκλησιν εκ της αλλοδαπής εμπειρογνωμόνων επί θεμάτων προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος και την παροχήν αυτοίς της επιβαλλομένης φιλοξενίας. Η διαδικασία, ο τρόπος διάθεσης, καθώς και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια, καθορίζονται με κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής.
ιβ) Την κάλυψη των δαπανών ανέλκυσης και απομάκρυνσης ή της με άλλο τρόπο εξουδετέρωσης ναυαγίων ή πλοίων σε λιμένες, διώρυγες, διαύλους και χωρικά ύδατα από τη Λιμενική Αρχή.
ιγ) Την περιβαλλοντική αναβάθμιση των λιμένων με δικαιούχους τους φορείς διοίκησης και εκμετάλλευσης των λιμένων ανεξαρτήτως ιδιοκτησιακού καθεστώτος. Η διαδικασία, ο τρόπος διάθεσης, καθώς και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια, καθορίζονται με κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής.».
7. Στο άρθρο 96 του ν. 4504/2017 (Α’ 184), περί κατασκευών εντός περιοχών δικαιοδοσίας των φορέων διοίκησης και εκμετάλλευσης λιμένων: α) στην παρ. 1 οι λέξεις «την 31η Δεκεμβρίου 2024» αντικαθίστανται από τις λέξεις «την 31η Οκτωβρίου 2025», β) στο πρώτο και στο τρίτο εδάφιο της παρ. 3, οι λέξεις «την 31η Μαρτίου 2025» αντικαθίστανται από τις λέξεις «την 31η Ιανουαρίου 2026», και οι παρ. 1 έως 3 διαμορφώνονται ως εξής:
«Άρθρο 96
Κατασκευές εντός περιοχών δικαιοδοσίας των φορέων διοίκησης και εκμετάλλευσης Λιμένων
1. Οι φορείς διοίκησης και εκμετάλλευσης Λιμένων, στις περιοχές δικαιοδοσίας των οποίων υφίστανται κατασκευές (σκίαστρα, τέντες, πέργκολες), που υλοποιήθηκαν χωρίς άδεια ή καθ’ υπέρβαση αυτής, οφείλουν μέχρι την 31η Οκτωβρίου 2025, να εκπονήσουν μελέτες, για την υλοποίηση νέων κατασκευών, με βάση τα παρακάτω κριτήρια:
α) αρμονική ένταξη στο φυσικό και δομημένο περιβάλλον, και ως προς το σχεδιασμό αλλά και ως προς τα χρησιμοποιούμενα υλικά, β) εξασφάλιση εύκολης πρόσβασης για πεζούς και ΑμεΑ, γ) εξασφάλιση προϋποθέσεων βιοκλιματικής συμπεριφοράς.
Οι ανωτέρω μελέτες εγκρίνονται από τον Γενικό Γραμματέα Λιμένων Λιμενικής Πολιτικής και Ναυτιλιακών Επενδύσεων του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, κατόπιν σύμφωνης γνώμης του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής, η οποία τεκμαίρεται δοθείσα μετά παρέλευσης τριών (3) μηνών από την ημερομηνία παραλαβής των μελετών. Σε κατασκευές που εμπίπτουν σε κηρυγμένους αρχαιολογικούς χώρους απαιτείται και η σύμφωνη γνώμη της αρμόδιας υπηρεσίας του Υπουργείου Πολιτισμού.
2. Κάθε νέα κατασκευή υλοποιείται, σύμφωνα με τις εκπονηθείσες μελέτες, μετά τη λήψη των κατά νόμο απαιτουμένων αδειών και εγκρίσεων. Στην περίπτωση αυτή και μόνο για την έκδοση των ανωτέρω αδειών και εγκρίσεων, δεν απαιτείται η προσκόμιση αποδεικτικού φορολογικής ενημερότητας.
3. Η καθαίρεση των κατασκευών που υλοποιήθηκαν χωρίς άδεια ή καθ’ υπέρβαση αυτής, διενεργείται μέχρι την 31η Ιανουαρίου 2026 είτε με ευθύνη του ιδιώτη είτε με μέριμνα των αρμοδίων υπηρεσιών της οικείας Περιφέρειας. Το κόστος των δαπανών της καθαίρεσης των αυθαίρετων κατασκευών βαρύνει τους χρήστες αυτών.
Μέχρι την 31η Ιανουαρίου 2026 είναι δυνατή, κατά παρέκκλιση κάθε άλλης διάταξης, η παραχώρηση της χρήσης του υποκείμενου και παρακείμενου χώρου των κατασκευών της παρ. 1, με απόφαση του φορέα διοίκησης και εκμετάλλευσης λιμένα, που κοινοποιείται στη Γενική Γραμματεία Λιμένων, Λιμενικής Πολιτικής και Ναυτιλιακών Επενδύσεων του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής. Στην αίτηση προς τον φορέα για την παραχώρηση του προηγούμενου εδαφίου επισυνάπτεται βεβαίωση αρμόδιου μηχανικού για τη στατική επάρκεια των υφισταμένων κατασκευών. Στις περιπτώσεις κηρυγμένων αρχαιολογικών χώρων για τη λήψη απόφασης παραχώρησης απαιτείται η σύμφωνη γνώμη της αρμόδιας υπηρεσίας του Υπουργείου Πολιτισμού.».