Οι τελευταίες επισκέψεις από την ΕΚΤ και τα κλιμάκια του SSM στη χώρα είχαν ένα μόνιμο ερώτημα: πώς κινούνται τα στεγαστικά δάνεια στην Ελλάδα και εάν οι τράπεζες έχουν μεγάλα αποθέματα ασφαλείας στο συγκεκριμένο είδος χορήγησης.
Η απορία για τις συγκεκριμένες ερωτήσεις πάει πίσω περίπου 17 χρόνια στις ΗΠΑ. Όταν ξεκίνησε η κρίση των στεγαστικών δανείων. Πρέπει να θυμίσουμε στους νεότερους με λίγα λόγια πώς έγινε η κρίση που βύθισε την αμερικανική οικονομία σε μίνι κρίση και εξαφάνισε την 6η μεγαλύτερη επενδυτική τράπεζα στον κόσμο, τη Lehman.
Μια ματιά στην αμερικανική κρίση των στεγαστικών δανείων και οι σκέψεις για την σημερινή κατάσταση στην Ελλάδα
Aπό τις αρχές της δεκαετίας του 2000, η άνοδος των αμερικανικών αγορών δημιούργησε μία τεράστια ρευστότητα που διοχετεύθηκε προς την στεγαστική πίστη. Οι τιμές των ακινήτων αυξάνονταν γεωμετρικά και η ζήτηση παρέμενε υψηλή. Οι αγοραστές ακολουθούσαν το ξέφρενο “γαϊτανάκι” των τιμών στα ακίνητα , παίρνοντας στεγαστικά δάνεια από τις τράπεζες με υψηλά επιτόκια. Αυτό διόγκωσε την φούσκα των ακινήτων αλλά και το ιδιωτικό χρέος προς τις τράπεζες. Όταν, μάλιστα, ξεκίνησε και η μόχλευση και η κερδοσκοπία με τα περίφημα subprime, τότε η κατάσταση έφυγε εκτός ελέγχου. Κάποια στιγμή, που οι δανειολήπτες αδυνατούσαν να πληρώσουν τις υπέρογκες δόσεις των δανείων τους, τα δάνεια “κοκκίνησαν” (έγιναν μη εξυπηρετούμενα) και τα κερδοσκοπικά subprimes “έσκασαν” παίρνοντας μαζί τους και τις τράπεζες που τα είχαν στην κατοχή τους, όπως ήταν η Lehman.
Γιατί η Ελλάδα απέχει από την τότε αμερικανική κατάσταση
Για να ξαναγυρίσουμε στην σημερινή πραγματικότητα, η διαφορά της ελληνικής στεγαστικής πίστης με την τότε αμερικανική είναι ουσιαστική. Η Ελλάδα κινείται με ρυθμούς ανάπτυξης πολύ υψηλότερους απ’ αυτούς που είχαν οι ΗΠΑ τότε και μάλιστα οι αναλυτές βλέπουν την ανάπτυξη να διατηρείται πάνω από το 2% μέχρι το 2027. Αυτό αποτελεί ένα σημαντικό σωσίβιο σε περίπτωση που το «καράβι αρχίζει να βάζει νερά».
Ωστόσο, οι παράγοντες της ΕΚΤ (και της ΤτΕ) βλέπουν κοινά χαρακτηριστικά με εκείνη την εποχή στις ΗΠΑ. Μεγάλη οικιστική ανάπτυξη (οικοδομές) αυξημένη ζήτηση για στεγαστικά δάνεια με δόσεις που πολλές φορές ξεπερνούν το 30% του μηνιαίου εισοδήματος. Σε περίπτωση που κάτι δεν εξελιχθεί ομαλά στα επόμενα 10-15 χρόνια, τότε θα υπάρξουν σημαντικά προβλήματα. Μια σταδιακή κλιμάκωση του προβλήματος θέλουν να αποφύγουν στην ΕΚΤ, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε ολόκληρη την Ευρωζώνη.