Μια τέτοια στιγμή που ίσως θα περνούσε απαρατήρητη στους περισσότερους: ένα ήσυχο απόγευμα Τετάρτης, σε μια γωνιά του γραφείου, κάποιος σηκώνει το κεφάλι από την οθόνη του και λέει χαμογελώντας: “Επιτέλους, το ξεκόλλησα!”
Αυτή η φράση δεν είναι απλώς μια τεχνική αναφορά. Είναι μια μικρή νίκη. Ένα μικρό βήμα. Και πιθανότατα, είναι η πιο παραγνωρισμένη μονάδα μέτρησης της προόδου.
Το μικρό που μετακινεί το μεγάλο
Σήμερα, οι ηγέτες μιλούν για όραμα. Οι εταιρείες σχεδιάζουν δεκαετή πλάνα, κυνηγούν ambitious OKRs και τιτλοφορούν τα πάντα με buzzwords. Κι όμως, ο βασικός μοχλός παρακίνησης και απόδοσης στις ομάδες δεν είναι τίποτα απ’ αυτά, αλλά η εσωτερική εμπειρία ότι “προχώρησα κάτι σήμερα — και αυτό είχε αξία”.
Τούτο δεν είναι ρομαντισμός αλλά τα συμπεράσματα έρευνας.
Η ψυχολόγος Teresa Amabile και ο συνάδελφός της Steven Kramer ανέλυσαν περισσότερα από 12.000 ημερολόγια εργαζομένων σε δημιουργικά περιβάλλοντα. Το εύρημα τους; Η καλύτερη μέρα στη δουλειά είχε σχεδόν πάντα ένα κοινό στοιχείο: την αίσθηση προόδου. Η χειρότερη, την αίσθηση οπισθοδρόμησης.
Και αυτό δεν εξαρτιόταν από το ρόλο, τη βιομηχανία ή το επίπεδο. Η πρόοδος, ακόμα και η μικρή, ενίσχυε την ψυχολογία, ενεργοποιούσε τα κίνητρα και μείωνε την κυνικότητα. Με άλλα λόγια, η πρόοδος ήταν το καύσιμο.
Δεν λείπει το όραμα. Λείπει το νόημα
Σε ένα workshop ηγεσίας, ένας μάνατζερ μας εξηγούσε με πάθος πώς “σπάει την αντίσταση στην αλλαγή” με KPIs, incentive schemes και cross-functional squads. Τον ρώτησα πώς νιώθουν οι άνθρωποί του κάθε Δευτέρα πρωί. Απάντησε: “Δεν είμαι ψυχολόγος.”
Σωστά. Δεν είσαι και δεν χρειάζεται να είσαι ψυχολόγος για να καταλάβεις κάτι απλό: Αν δεν υπάρχει νόημα, δεν υπάρχει πρόοδος.
Το νόημα όμως, δεν είναι πολυτέλεια όπως σκέφτονται συνήθως, αλλά θεμελιώδης λειτουργία. Είναι αυτό που δίνει κατεύθυνση στην ενέργεια. Χωρίς νόημα, η εργασία παρακμάζει σε απλή εκτέλεστική διαδικασία και καμία στρατηγική δε δύναται να σώσει μια ομάδα που δεν νιώθει χρήσιμη και απαραίτητη.
Πώς χάνεται το νόημα
Το νόημα διαβρώνεται σιωπηλά, αθόρυβα, όπως κινούνται οι δείκτες των λεπτών σε ένα ρολόι. Δεν φεύγει απότομα. Εξαφανίζεται σιγά-σιγά όταν:
- Η φωνή σου δεν ακούγεται. Όταν οι ιδέες αγνοούνται, οι άνθρωποι σταματούν να προσπαθούν.
- Η συνεισφορά σου δεν φαίνεται. Αν η δουλειά σου περνάει απαρατήρητη, το έργο παύει να έχει υπόσταση.
- Δεν υπάρχει ιδιοκτησία. Οι συνεχείς αλλαγές στρατηγικής ακυρώνουν κάθε αίσθηση συμμετοχής.
- Χάνεται η εμπιστοσύνη. Όταν μαθαίνεις τελευταίος για μια απόφαση που σε αφορά, το πρόβλημα δεν είναι η ενημέρωση — είναι η σχέση.
Αυτά δυστυχώς δεν είναι “soft” θέματα. Είναι τα θεμέλια της απόδοσης. Γιατί κάθε φορά που συμβαίνουν, διαλύεται ο ιστός που συνδέει τον άνθρωπο με τον σκοπό του.
Το αντίδοτο: Μικρά βήματα. Αληθινή σύνδεση
Αν είσαι ηγέτης και θέλεις να εμπνεύσεις, μην ξεκινήσεις απ’ την έμπνευση. Ξεκίνα απ’ την υποστήριξη της προόδου. Όχι αύριο. Σήμερα.
- Καθόρισε στόχους όχι για να ελέγχεις, αλλά για να κατευθύνεις.
- Χάρισε ελευθερία, χωρίς αδιαφορία.
- Μείνε κοντά στην προσπάθεια και όχι μόνο στο αποτέλεσμα.
- Χάρισε σεβασμό όχι με χειροκροτήματα, αλλά με προσοχή.
Αυτό που χρειάζεται είναι συνέπεια. Είναι πρόθεση. Στα μικρά, που με τον καιρό γίνονται μεγάλα.
Αν μπορούσες να ακούσεις τις σκέψεις της ομάδας σου στο τέλος της μέρας, θα καταλάβαινες πολλά. Μπορεί να έβλεπες τις μέρες που ένιωσαν περήφανοι ή τις μέρες που ένιωσαν αόρατοι. Σίγουρα όμως, θα παρατηρούσες ένα μοτίβο: Η μέρα που είχε ένα βήμα, όσο μικρό και αν ήταν, ήταν μια μέρα που για τους ανθρώπους σου άξιζε.
Τι μπορείς να κάνεις από αύριο
- Ρώτα: “Τι προχώρησε σήμερα που είχε αξία;”
- Στήριξε: Αφαίρεσε ένα εμπόδιο για κάποιον. Μικρό ή μεγάλο.
- Δείξε: Μίλα για το “γιατί” πίσω από τη δουλειά. Όχι μόνο για το “τι”.
Γιατί η πρόοδος είναι ο ρυθμός της ελπίδας. Και ο ρυθμός δεν χρειάζεται να είναι δυνατός για να είναι αληθινός. Χρειάζεται μόνο να συνεχίζει.
Εις το επανιδείν.