Υπάρχουν μεταβάσεις που σε προετοιμάζουν για ρήξη: η μετάβαση από την εργένικη ζωή στη γονεϊκότητα είναι μία τέτοια μετάβαση για παράδειγμα ή η μετακίνηση από το “δουλεύω για άλλους” στο “τρέχω δικό μου μαγαζί”.
Από την άλλη υπάρχουν ορισμένες μεταβάσεις που παρότι μοιάζουν μικρές, είναι αθόρυβες και διακριτικές, μετακινούν τις τεκτονικές πλάκες των σχέσεων διότι δεν αλλάζουν απλά τους ρόλους αλλά τις δυναμικές των σχέσεων.
Μία τε΄τοια μετάβαση είναι η μετάβαση από συνάδελφος σε προϊστάμενος η οποία δεν είναι απλώς επαγγελματική, αλλά υπαρξιακή.
Η Σκιά Πίσω από την Προαγωγή
Αν ρωτήσεις κάποιον λίγο πριν γίνει team leader πώς φαντάζεται τον νέο του ρόλο, συνήθως θα αναφερθεί στην επιρροή, την έμπνευση ή το coaching. Σπάνια θα ομολογήσει: “Φοβάμαι ότι θα χάσω τους ανθρώπους μου.”
Πάρα ταύτα όμως, σύμφωνα με το Center for Creative Leadership, η μετάβαση από “φίλος” σε “ηγέτη” είναι η νούμερο ένα πρόκληση για τους νέους μάνατζερ. Όχι γιατί δεν έχουν ικανότητες, μα γιατί ξαφνικά αλλάζει κάτι που δεν αναφέρεται σε καμία περιγραφή θέσης: Η συναισθηματική τοποθέτηση μέσα στην ομάδα.
Πλέον δε γελάς με τα ίδια αστεία, ούτε συμμετέχεις στα κουτσομπολιά για τον παλιό team leader μιας και εσύ είσαι ο team leader. Και αν προσπαθήσεις να το ξεχάσεις, το βλέμμα των άλλων πάνω σου, οι προσδοκίες, επιφυλάξεις ή και σιωπηλή αποστασιοποίηση που το βλέμμα τους έχει, σου το υπενθυμίζει διαρκώς.
Δεν Είναι Προσωπικό. Είναι Ψυχολογικό.
Αυτή η μετάβαση δεν είναι “τεχνική”. Είναι βαθιά ψυχολογική. Όπως έλεγε ένας καθηγητής μου στην ψυχοθεραπευτική εκπαίδευση, κάθε σχέση περνά από τέσσερα στάδια:
- Επιλογή
- Αρχή
- Εμβάθυνση
- Τέλος
Όταν περνάς από φίλος σε προϊστάμενος, αυτό που τελειώνει δεν είναι η φιλία είναι η προηγούμενη μορφή της φιλίας. Αν προσπαθήσεις να τη διατηρήσεις όπως ήταν, το πιο πιθανό είναι ότι θα τη χάσεις εντελώς.
Η αποδοχή ότι η δυναμική έχει αλλάξει – χωρίς το βάρος της ενοχής και τη μάταιη ελπίδα της υπερδιόρθωσης – είναι το πρώτο βήμα για να χτίσεις κάτι νέο. Όχι φιλία ίσως, αλλά σεβασμό, συμμαχία και συνέργεια.
Τα Τέσσερα Βήματα Μετάβασης από Φίλος σε Ηγέτη
1. Σαφήνεια: Ξεκαθάρισε τα Όρια
Η φιλία μπορεί να επιβιώσει, μόνο αν αλλάξει πλαίσιο. Χρειάζεται μια ειλικρινής, καθαρή κουβέντα: “Ξέρω ότι έχουμε μια κοινή ιστορία, αλλά πλέον έχω και έναν νέο ρόλο: να στηρίζω ολόκληρη την ομάδα όχι μόνο ως φίλος, αλλά και ως ηγέτης.” Αν δεν γίνει αυτή η κουβέντα, θα γεννηθούν σκιές: υπονοούμενα για εύνοια, αδιευκρίνιστες αποστάσεις, παρεξηγήσεις.
2. Δικαιοσύνη: Εφάρμοσε Δικαιοσύνη
Η φιλία δεν υπερκαλύπτει την απόδοση. Αν το κάνει είναι βαθιά δυσλειτουργικό. Αν ένας φίλος αξίζει προαγωγή, δώσ’ την. Αν όχι, η αυτή η υφέρπουσα δυναμική που αφήνεις ελεύθερη, θα γίνει δηλητήριο τόσο για τις υπόλοιπες σχέσεις όσο και για το ρόλο ή τη δουλειά. Η πραγματική δοκιμασία στις ηγετικές θέσεις, είναι η επιλογή της διακιοσύνης και όχι της αρέσκειας.
3. Συνειδητότητα: Παρατήρησε τα Σήματα
Πόσο χρόνο περνάς με τους παλιούς φίλους; Ποιος παίρνει projects; Ποιος έχει πρόσβαση σε σένα; Πιθανότατα είσαι προκατειλημμένος και αυτό φαίνεται έντονα ακόμα και αν εσύ δεν το βλέπεις. Η λύση; Ζήτα καθρέφτη από coach ή κάποιον άνθρωπο εμπιστοσύνης. Μην υποθέτεις.
4. Προετοιμασία: Επανεκτίμησε τη Σχέση
Μερικές φιλίες δεν αντέχουν τη μετάβαση. Είναι προδοσία; Όχι δεν είναι. Απλά ολοκληρώθηκε η σχέση, Το σημαντικό είναι να μη συντηρείς κάτι που πλέον δεν υπάρχει ως ήταν και το οποίο κρατά πίσω και τις δύο πλευρές. Ίσως δεν έχετε πια το “ μια μπύρα μετά τη δουλειά”, αλλά μπορεί να γίνετε κάτι εξίσου δυνατό: ειλικρινείς επαγγελματικοί σύμμαχοι. Παρεπιμπτόντως, αυτό δείχνει ωριμότητα και όχι ψυχρότητα.
Η Παγίδα του “Nice Guy Syndrome”
Πολλοί νέοι managers προσπαθούν να διατηρήσουν την οικειότητα για να μη δυσαρεστήσουν. Αποφεύγουν το feedback. Καθυστερούν τις δύσκολες αποφάσεις. Πιστεύουν ότι το να είσαι ηγέτης σημαίνει να σε συμπαθούν. Κάνουν λάθος. Αν δε, πιστεύουν πως το να σε αντιπαθούν είναι αναπόφευκτο, κάνουν ξανά λάθος. Αλλο η δυσαρέσκεια και άλλο η ηγεσία που αφήνει ανίδωτες πτυχές της επικράτειάς της. Ηγεσία δεν σημαίνει παραίτηση από τον άνθρωπο μέσα σου. Σημαίνει να ενσωματώνεις τον άνθρωπο μέσα στον ρόλο με καθαρότητα, ενσυναίσθηση και θάρρος.
Τελική Σκέψη: Πριν Μιλήσεις, Σκέψου Αυτό
Αν ήσουν εσύ στη θέση του φίλου σου, τι θα σε έκανε να τον σέβεσαι ως ηγέτη, ακόμη κι αν δεν σου άρεσε; Κάνε αυτό που θα σε έκανε να τον εμπιστευτείς, όχι απλώς να τον συμπαθήσεις.
Μία Απλή Άσκηση
Κάθε βράδυ, για τις επόμενες 7 ημέρες, αναλογίσου και σημείωσε:
- Ποια απόφαση πήρα σήμερα ως ηγέτης και όχι ως φίλος;
- Πώς θα την έκρινα αν ήμουν εγώ από την άλλη πλευρά;
- Ενιωσα σύγκρουση ανάμεσα στην ενσυναίσθηση και στη δικαιοσύνη; Ποιο κομμάτι κέρδισε;
Το ημερολόγιο αυτό μπορεί αν είναι ένας απλός και αποτελεσματικός καθρέφτης με τον οποίο θα χτίσεις μια ώριμη ηγετική ταυτότητα χωρίς να θυσιάσεις την ανθρωπιά σου.
Τελικό Σημείωμα
Η μετάβαση από συνάδελφος σε προϊστάμενος δεν είναι απλά δομική, αλλά συναισθηματική. Η υποτίμησή της ενέχει το ρίσκο να χαθεί η εμπιστοσύνη ή η ξεκάθαρη αίσθηση εαυτού μέσα στη δουλειά. Από την άλλη, αν αντιμετωπιστεί με διαύγεια, θάρρος και ενσυναίσθηση, μπορούμε να κερδίσουμς κάτι σπανιότερο: Την εμπιστοσύνη των ανθρώπων που ξέρουν ότι δεν τους βλέπουμε μόνο ως ρόλους αλλά και ως σχέσεις που αξίζει να προστατευτούν, ακόμα και όταν αλλάζουν.
Εις το επανιδείν.