Το HR για εκείνη ήταν μια επιλογή βαθιά ανθρώπινη. Την κέρδισε γιατί συνδυάζει στρατηγική σκέψη και ενσυναίσθηση, ενώ θεωρεί πως είναι ο χώρος όπου μπορεί να δοθεί η βοήθεια σε κάποιον να βρει τον ρόλο που του ταιριάζει, να εξελιχθεί, να δημιουργεί, να υπερβαίνει όρια που δεν φανταζόταν ότι είχε.
«Από τα πρώτα μου επαγγελματικά βήματα συνειδητοποίησα ότι η καλή διαχείριση, η εξέλιξη και η ενδυνάμωση του ανθρώπινου δυναμικού όχι μόνο ενισχύουν την παραγωγικότητα, αλλά δημιουργούν και ένα υγιές, υποστηρικτικό και καινοτόμο εργασιακό περιβάλλον.
Είχα πάντα έντονο ενδιαφέρον για την κατανόηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς, της ομαδικής δυναμικής και του τρόπου με τον οποίο η εργασιακή κουλτούρα επηρεάζει την απόδοση και την ικανοποίηση των εργαζομένων.
Παράλληλα, με ελκύει η στρατηγική διάσταση του HR — το πώς, δηλαδή, οι αποφάσεις που αφορούν στους ανθρώπους μπορούν να ευθυγραμμιστούν με τους επιχειρησιακούς στόχους και να συντελέσουν στην ανάπτυξη και τη βιωσιμότητα μιας εταιρείας.
Θα έλεγα σε κάθε νέο επαγγελματία που σκέφτεται τον τομέα του HR, ότι αν αγαπά τους ανθρώπους, αν νιώθει ότι έχει να προσφέρει όχι μόνο λύσεις αλλά και ελπίδα, χώρο και προοπτική, τότε βρίσκεται στο σωστό μέρος. Το HR είναι πολύ περισσότερα από διαδικασίες και πολιτικές· είναι ένα ταξίδι διαρκούς σύνδεσης και εξέλιξης», επισημαίνει η Μακαριγάκη αναφέροντας όλα όσα τη γοητεύουν στον χώρο του Human Resources.
Οι σταθμοί της πορείας της που τη διαμόρφωσαν τόσο ως επαγγελματία όσο και ως άνθρωπο
«Στην πορεία των 30 και πλέον χρόνων μου στον τομέα του Ανθρώπινου Δυναμικού, υπήρξαν ορισμένοι σταθμοί για τις ευκαιρίες που μου έδωσαν και για τις προκλήσεις που με διαμόρφωσαν ως επαγγελματία και ως άνθρωπο.
Ένα από τα πρώτα και πιο συγκινητικά ήταν η δημιουργία του “Παντοπωλείου της Καρδιάς”, του πρώτου κοινωνικού παντοπωλείου σε έναν μεγάλο οργανισμό, μία έννοια που υπήρχε στην Carrefour Βελγίου και με την υποστήριξη του διεθνούς ιδρύματος Carrefour μεταφέραμε την πρωτοπόρα αυτή ιδέα στην Ελλάδα σε συνεργασία με το Δήμο Αθηναίων. Έτσι λειτουργήσαμε το πρώτο κοινωνικό παντοπωλείο, στο κέντρο της Αθήνας και σε μια περίοδο δύσκολη, η εταιρική κοινωνική ευθύνη πήρε σάρκα και οστά. Ήταν ένα μάθημα ανθρωπιάς, συνεργασίας και πάθους πολλών συναδέλφων σε διαφορετικά επίπεδα – πώς μια ιδέα μπορεί να γίνει πράξη και να δώσει αξία πέρα από τα όρια του οργανισμού. Έτσι δημιουργήθηκαν και τα επόμενα και μετά έγινε θεσμός που ακολουθήθηκε από Δήμους και άλλους φορείς.
Στη συνέχεια, ένας σταθμός που με έβαλε βαθιά στον κόσμο της στρατηγικής και της αλλαγής, ήταν η συγχώνευση τριών εταιρειών. Το να φέρεις κοντά διαφορετικές κουλτούρες, να χτίσεις εμπιστοσύνη, να επανακαθορίσεις ταυτότητα, είναι μια διαδικασία που απαιτεί τόλμη, ενσυναίσθηση και αληθινή ηγεσία», εξηγεί η ίδια.
Πριν 15 χρόνια περίπου, συμμετείχε στη δημιουργία της οργάνωσης κατηγοριών στην Ανατολική Ευρώπη, σε μια matrix & remote δομή, ένας άγνωστος τρόπος λειτουργίας την εποχή εκείνη που απαιτούσε συντονισμό σε πολλές χώρες, λειτουργίες και κουλτούρες με συνεργάτες που δεν είχαν συναντηθεί από κοντά. Εκεί έμαθε πώς χτίζεται μια πολυδιάστατη ομάδα, πώς η συνεννόηση και η ευθυγράμμιση γίνονται κρίσιμα στοιχεία επιτυχίας, και πώς διατηρείται άθικτο το “ανθρώπινο” στοιχείο ακόμα και σε πολύπλοκα περιβάλλοντα.
«Στην πανδημία, τη στιγμή που όλοι βιώναμε ένα σοκ, ένιωσα την ανάγκη να δημιουργήσω κάτι δικό μου»
Ο πιο προσωπικός και καθοριστικός της σταθμός, βέβαια, ήταν η ίδρυση της δικής της εταιρείας εν μέσω lockdown με τον συνέταιρό της, Δημήτρη Τζίμα. «Τη στιγμή που όλοι βιώναμε ένα τεράστιο σοκ, ένιωσα συγχρόνως μια εσωτερική ανάγκη να δημιουργήσω κάτι δικό μου – ένα χώρο που θα ενώνει νόημα, ανάπτυξη και ανθρωπιά. Αυτοί οι σταθμοί, καθένας με τον τρόπο του, μου έδωσαν κάτι πολύτιμο: τη βεβαιότητα πως κάθε επαγγελματική διαδρομή αξίζει όταν χτίζεται με ουσία, φροντίδα και πίστη ότι μπορούμε να κάνουμε τη διαφορά», υπογραμμίζει η ίδια.
Το ταξίδι της, που περιλαμβάνει περισσότερες από 15 χώρες τις οποίες έχει αναλάβει στο HR, με όλες τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες του, της χάρισε όπως η ίδια τονίζει κάτι βαθύτερο από επαγγελματική εμπειρία: της έδωσε ψυχικά εφόδια ζωής.
«Ευελιξία και ταπεινότητα είναι απαραίτητες στην ηγεσία»
«Πρώτα απ’ όλα, ταπεινότητα. Όταν εργάζεσαι σε τόσα διαφορετικά περιβάλλοντα, καταλαβαίνεις πως δεν υπάρχουν απόλυτες αλήθειες. Ό,τι θεωρούσες δεδομένο μπορεί αλλού να μην ισχύει. Αυτό σε γειώνει, σε κάνει να ακούς περισσότερο και να κατανοείς βαθύτερα.
Μετά, ευελιξία και ανθεκτικότητα. Ηγεσία σε τόσο σύνθετες δομές σημαίνει καθημερινές ανατροπές. Έμαθα να προσαρμόζομαι, να μένω ψύχραιμη και να βρίσκω λύσεις ακόμα και όταν όλα φαίνονται “θολά”.
Ένα ακόμα εφόδιο είναι η πίστη στη δύναμη της εμπιστοσύνης. Δεν χτίζεις συμμαχίες, κουλτούρα ή αλλαγή χωρίς ειλικρίνεια και σεβασμό. Η διεθνής εμπειρία μού δίδαξε επίσης τη δύναμη της συνεργασίας και της εμπιστοσύνης. Δεν μπορείς να φέρεις ουσιαστική αλλαγή από “ψηλά“. Πρέπει να χτίσεις σχέσεις, να ενδυναμώσεις τοπικές ομάδες, να ακούσεις τους εργαζόμενους και να χτίσεις μια κουλτούρα όπου κάθε φωνή έχει αξία. Το πιο σταθερό “νόμισμα” στην παγκόσμια ηγεσία είναι η εμπιστοσύνη.
Ένα άλλο μάθημα, πολύτιμο όσο και απαιτητικό, ήταν η ισορροπία ανάμεσα στην απόφαση που καλείται να πάρει κανείς σε δύσκολες καταστάσεις και την ανθρώπινη ευαισθησία. Στον τομέα του Employee Relations, συχνά καλείσαι να διαχειριστείς κρίσεις, διαπραγματεύσεις, ή αλλαγές που έχουν άμεσο αντίκτυπο σε χιλιάδες εργαζόμενους. Σε τέτοιες στιγμές, έμαθα πόσο σημαντικό είναι να συνδυάζεις το θάρρος της απόφασης με τον σεβασμό προς τον άνθρωπο».
Τέλος, έμαθε πως η ευελιξία και η ανθεκτικότητα δεν είναι πια απλώς επιθυμητά χαρακτηριστικά — είναι απαραίτητα. «Ο κόσμος της εργασίας αλλάζει ραγδαία: νέες τεχνολογίες, κοινωνικές απαιτήσεις, προκλήσεις σε θέματα βιωσιμότητας και δικαιοσύνης. Η ηγεσία σήμερα απαιτεί διαρκή προσαρμογή, διά βίου μάθηση, και την ικανότητα να λειτουργείς με αβεβαιότητα χωρίς να χάνεις την κατεύθυνσή σου», δηλώνει.
Οι δυσμενείς συνθήκες μέσα στις οποίες γεννήθηκε η Further Up HR
Το 2021, η Αναστασία Μακαριγάκη ίδρυσε τη Further Up HR, μια εταιρεία η οποία γεννήθηκε σε μια από τις πιο αβέβαιες και παράξενες στιγμές των τελευταίων δεκαετιών – εν μέσω lockdown, όταν όλοι προσπαθούσαμε να καταλάβουμε τι σημαίνει κανονικότητα και πώς συνεχίζουμε μπροστά. «Η μεγαλύτερη πρόκληση δεν ήταν μόνο το “πώς” θα ξεκινήσει κάτι καινούργιο, αλλά το “γιατί τώρα”. Δεν ήταν ούτε οικονομική ούτε τεχνική η δυσκολία. Ήταν ψυχολογική: πώς ιδρύεις κάτι νέο όταν γύρω σου κυριαρχεί η ανασφάλεια, η απομόνωση και ο φόβος για το μέλλον; Χρειαζόταν πίστη. Στον εαυτό μου, στις αξίες μου, και στο ότι οι άνθρωποι –όσο κι αν αλλάζουν οι συνθήκες– θα συνεχίσουν να χρειάζονται χώρο, στήριξη και εξέλιξη», τοποθετείται επ’ αυτού.
«Μέσα μου υπήρχε μια έντονη ανησυχία: πώς θα προσεγγίσω τους πελάτες; Η λέξη “πώληση” δεν μου ταίριαζε, μου φαινόταν ψυχρή και μακριά από τον τρόπο που αντιλαμβάνομαι τη δουλειά μου. Όμως όσο πιο βαθιά έμπαινα στη διαδικασία, τόσο πιο καθαρά έβλεπα κάτι πολύ σημαντικό: δεν “πουλούσα” υπηρεσίες, αλλά προσέφερα βοήθεια. Έφερνα υποστήριξη και καθοδήγηση σε έναν τομέα τόσο κρίσιμο όσο το ανθρώπινο δυναμικό, σε εταιρείες που ήθελαν να εξελιχθούν, να αλλάξουν, να στηρίξουν τους ανθρώπους τους.
Αυτό που με ξεκλείδωσε ήταν η πίστη στον σκοπό. Ότι υπάρχει αξία σε αυτό που προσφέρω. Και όταν ξεκινάς με αυτό, οι σχέσεις που χτίζεις είναι ουσιαστικές – βασισμένες στην εμπιστοσύνη, την ειλικρίνεια και τη διάθεση να δημιουργήσεις μαζί», προσθέτει η Μακαριγάκη.
«Δεν προσπάθησα να είμαι κάτι που “πουλάει”· προσπάθησα να είμαι αληθινή»
Αντιμετώπισα και πιο πρακτικές δυσκολίες: το να “στήσεις” ένα brand από το μηδέν, να βρεις τους πρώτους συνεργάτες, να εξηγήσεις τι πρεσβεύεις χωρίς φυσική παρουσία, σε έναν κόσμο κουρασμένο από οθόνες. Αυτό που με βοήθησε ήταν η αυθεντικότητα. Δεν προσπάθησα να είμαι κάτι που “πουλάει”· προσπάθησα να είμαι αληθινή, να ακούω, να προσφέρω ουσία και να χτίζω σχέσεις εμπιστοσύνης.
Σιγά σιγά, η εμπιστοσύνη ήρθε. Οι πρώτοι πελάτες έγιναν συνοδοιπόροι. Οι συνεργάτες έγιναν ομάδα. Και η Further Up έγινε κάτι περισσότερο από μια εταιρεία – έγινε μια κοινότητα που ενώνει ανθρώπους, οργανισμούς και ιδέες γύρω από έναν κοινό σκοπό: να πάμε ένα βήμα πιο πάνω, ανθρώπινα και επαγγελματικά».
Σήμερα, κοιτώντας πίσω, νιώθει ευγνωμοσύνη που δεν άφησε την αμφιβολία να τη σταματήσει. Γιατί, όπως χαρακτηριστικά διατυπώνει, μέσα από εκείνη τη δυσκολία γεννήθηκε κάτι που έχει ψυχή, προοπτική και ένα δίκτυο ανθρώπων που πιστεύουν ότι μπορούμε να πάμε… λίγο παραπάνω.
«Δεν πιστεύω σε έτοιμες λύσεις ή “πακέτα”»
Όσον αφορά τις προσωπικές της αξίες, βάσει των οποίων πορεύεται στη Further Up, η Αναστασία Μακαριγάκη επισημαίνει ότι η εταιρεία είναι καθρέφτης των αξιών όλων όσων εργαζόμαστε εκεί. «Δεν είναι απλώς μια επαγγελματική επιλογή – είναι ο τρόπος μου να υπάρχω μέσα στον κόσμο της εργασίας με συνέπεια και αλήθεια.
Πρώτα απ’ όλα, σεβασμός και η ακεραιότητα. Να λες την αλήθεια, να στέκεσαι με καθαρότητα απέναντι σε δύσκολες αποφάσεις και να τηρείς τις δεσμεύσεις σου. Σε κάθε άνθρωπο, ανεξάρτητα από θέση, εμπειρία ή υπόβαθρο. Πιστεύω ότι ο σεβασμός δεν κερδίζεται μόνο – προσφέρεται πρώτα. Και είναι η βάση για κάθε συνεργασία που αντέχει στον χρόνο. Στο περιβάλλον των ανθρώπινων πόρων και της συμβουλευτικής, όπου οι ισορροπίες είναι συχνά λεπτές, η εμπιστοσύνη δεν διαπραγματεύεται. Χτίζεται μόνο με συνέπεια λόγων και πράξεων.
Δεύτερη αξία, η αυθεντικότητα. Δεν πιστεύω σε έτοιμες λύσεις ή “πακέτα”. Πιστεύω στο να είσαι αληθινός, να ακούς χωρίς φίλτρα, να προτείνεις αυτό που έχει νόημα – όχι απλώς αυτό που φαίνεται ωραίο.
Έπειτα, η γενναιοδωρία. Να μοιράζεσαι ιδέες, γνώσεις, χρόνο. Να προσφέρεις πριν σου ζητηθεί. Η ανθρώπινη ανάπτυξη, προσωπική ή οργανωτική, θέλει χώρο – και αυτός ο χώρος χτίζεται με προσφορά, όχι με σύγκριση.
Και τέλος, είναι η διά βίου μάθηση. Ο κόσμος αλλάζει, και μαζί του αλλάζουμε κι εμείς. Δεν θεωρώ ποτέ ότι “τα ξέρω”. Αντίθετα, επενδύω στο να εξελίσσομαι, να ακούω, να μαθαίνω από διαφορετικές φωνές, γενιές. Αυτή η ανοιχτότητα είναι βασικός άξονας και της κουλτούρας που καλλιεργούμε.
Αυτές οι αξίες με οδηγούν καθημερινά. Γιατί στο τέλος της ημέρας, για να πάμε “Further Up”, πρέπει πρώτα να μείνουμε πιστοί σε αυτό που είμαστε».
«Ο ρόλος του coach είναι να δημιουργήσει χώρο για σκέψη, επίγνωση και ανάληψη ευθύνης»
Η πιστοποίησή της ως Certified Professional Co-Active Coach (CPCC) από το Co-Active Training Institute (CTI) είναι για την ίδια μια ουσιαστική επένδυση προσωπικής και επαγγελματικής εξέλιξης.
Η μεθοδολογία του CTI — γνωστή ως Co-Active Coaching — βασίζεται στην αρχή ότι κάθε άνθρωπος είναι δημιουργικός, με πόρους και ολοκληρωμένος (creative, resourceful and whole).
«Ο ρόλος του coach δεν είναι να δώσει απαντήσεις, αλλά να δημιουργήσει χώρο για σκέψη, επίγνωση και ανάληψη ευθύνης — μέσω ερωτήσεων, σιωπής, παρουσίας και αυθεντικής σχέσης. Είναι μια ολιστική, μεταμορφωτική προσέγγιση, που συνδέει τη λογική με τη διαίσθηση, την πράξη με το νόημα, την απόδοση με την ανθρωπιά.
Για μένα, αυτή η πιστοποίηση δεν ήταν απλώς τεχνική κατάρτιση. Ήταν μια βαθιά προσωπική διαδρομή: έμαθα να ακούω αλλιώς, να κάνω πιο ουσιαστικές ερωτήσεις, να κρατώ χώρο για τους ανθρώπους χωρίς να “διορθώνω” ή να “καθοδηγώ”», λέει η Μακαριγάκη.
«Τεράστια ευκαιρία για τις επιχειρήσεις να δίνεται χώρος σε γυναικείες φωνές»
Η συνιδρύτρια της Further Up θεωρεί ότι δεν έχουμε φτάσει ακόμη στην ισότιμη αντιμετώπιση γυναικών με ανδρών στα εργασιακά και στο επιχειρείν. Όπως υποστηρίζει, υπάρχουν ακόμη ανισότητες – στις ευκαιρίες, στις αμοιβές, στην αναγνώριση, αλλά και στις απαιτήσεις που συχνά βαραίνουν περισσότερο τις γυναίκες, ειδικά επειδή συνδυάζουν επαγγελματικό και προσωπικό ρόλο.
«Όμως, βλέπω κάτι θετικό και ελπιδοφόρο: το πρόβλημα πλέον αναγνωρίζεται. Δεν είναι πια ένα λεπτό ζήτημα που αποσιωπάται. Έχει αρχίσει να ανοίγει η συζήτηση – και μαζί της, να διαμορφώνονται πολιτικές, δράσεις, παραδείγματα που δείχνουν ότι τα πράγματα μπορούν να αλλάξουν.
Και δεν είναι μόνο θέμα “δικαιοσύνης”. Είναι και τεράστια ευκαιρία για τις επιχειρήσεις. Όταν μια εταιρεία δίνει χώρο σε γυναικείες φωνές, νοοτροπίες και ηγετικά στυλ, ανοίγει τον δρόμο για περισσότερη ενσυναίσθηση, ευελιξία και δημιουργικότητα.
Δεν είμαστε ακόμη εκεί – αλλά είμαστε σε πορεία. Και όσο περισσότεροι και περισσότερες τολμάμε να μιλάμε, να διεκδικούμε και να συνεργαζόμαστε, τόσο πιο κοντά θα φτάνουμε στην ουσιαστική ισότητα. Όχι στα λόγια, αλλά στην πράξη», αναφέρει με αισιοδοξία.
«Μην περιμένεις να σε προσκαλέσουν στο τραπέζι – χτίσε το δικό σου»
«Θα έλεγα σε μια γυναίκα που πραγματοποιεί τώρα τα πρώτα της βήματα στο επιχειρείν να πιστέψει στη φωνή της. Όχι στην τέλεια εκδοχή της, όχι σ’ εκείνη που θα “είναι έτοιμη” κάποια στιγμή – αλλά σε αυτή που είναι τώρα, με τις ιδέες της, τις ανησυχίες της και την τόλμη της να ξεκινήσεις.
Θα της έλεγα επίσης: μην περιμένεις να σε προσκαλέσουν στο τραπέζι – χτίσε το δικό σου. Η επιχειρηματικότητα είναι ένας χώρος που ακόμα δοκιμάζει τις γυναίκες πιο έντονα. Δεν χρειάζεται να γίνεις πιο “σκληρή” ή πιο “αντρική” για να πετύχεις. Χρειάζεται να μένεις αυθεντική, να τιμάς τις αξίες σου και να βρίσκεις συμμάχους που βλέπουν τη δυναμική σου.
Και κάτι ακόμα: επιτρέπεται να φοβάσαι. Επιτρέπεται να αμφιβάλλεις. Αρκεί να μην αφήνεις τον φόβο να σου κρατάει το τιμόνι. Οι πιο δυνατές στιγμές μου ήρθαν λίγο μετά από εκείνες που ήμουν έτοιμη να τα παρατήσω», σχολιάζει η Μακαριγάκη με σοφία, ενώ συμβουλεύει επίσης τις γυναίκες να ζητούν βοήθεια, να μαθαίνουν συνεχώς και να μη φοβούνται να μοιράζονται. Όπως τονίζει, «δεν χρειάζεται να αποδείξεις τα πάντα μόνη σου. Η επιτυχία που έχει ρίζες στη συνεργασία και την εμπιστοσύνη είναι αυτή που αντέχει και εμπνέει».
«Η καριέρα δεν έχει ημερομηνία λήξης και καμία εμπειρία δεν πάει χαμένη»
Κλείνοντας, η επιχειρηματίας θα ήθελε να επισημάνει ότι η καριέρα δεν έχει ημερομηνία λήξης. Έχει φάσεις, έχει κύκλους, έχει ευκαιρίες που δεν φαίνονται πάντα εκ πρώτης όψεως.
Σε εκείνους που νιώθουν ότι αργούν ή “έχει περάσει η ώρα τους”, θα έλεγε ότι καμία εμπειρία δεν πάει χαμένη. «Η εξέλιξη δεν έχει ηλικία. Έχει τόλμη, έχει πίστη και έχει ένα βήμα κάθε φορά. Αρκεί να είμαστε πρόθυμοι να το κάνουμε».