Ποια είναι η λειτουργία του εμπορικού σήματος για τις επιχειρήσεις και γιατί κάθε μία πρέπει να εξασφαλίσει την κατοχύρωσή του;
Η κύρια λειτουργία του εμπορικού σήματος είναι η διακριτική, αφού εξ ορισμού το σήμα είναι αυτό που διακρίνει ένα προϊόν ή μια υπηρεσία από αντίστοιχα της αγοράς. Η συγκεκριμένη εξατομίκευση και διαφοροποίηση των προϊόντων μιας επιχείρησης διευκολύνει τους καταναλωτές να τα ξεχωρίσουν και να τα επιλέξουν, ανάμεσα στη μεγάλη ποικιλία των προσφερόμενων και ανταγωνιστικών αγαθών.
Το εμπορικό σήμα έχει και διαφημιστική αξία. Οι καταναλωτές μπορούν να πληροφορηθούν -με μικρότερο κόστος και μεγαλύτερη ταχύτητα- για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που προσφέρονται στην αγορά , να προβούν σε συγκρίσεις, να λάβουν ανάλογες αποφάσεις και να κάνουν υπεύθυνες αγορές, εξατομικευμένες στις ανάγκες τους. Δημιουργείται, έτσι, μια πιστή πελατειακή βάση, καθώς οι καταναλωτές συχνά παραμένουν προσηλωμένοι σε γνωστές και αξιόπιστες μάρκες, αποφεύγοντας να στραφούν σε ανταγωνιστικά προϊόντα ή υπηρεσίες.
Η κατοχύρωση του εμπορικού σήματος παρέχει, επίσης, στον δικαιούχο του αποκλειστικό δικαίωμα χρήσης του σήματος στα προϊόντα του, στις συσκευασίες του, στο έντυπο και άλλο υλικό του που χρησιμοποιείται για την πώληση ή προώθηση των προϊόντων του ή/και των υπηρεσιών του. Παράλληλα, ο δικαιούχος έχει δικαίωμα να απαγορεύει σε κάθε τρίτο να το χρησιμοποιεί στις συναλλαγές χωρίς τη συγκατάθεσή του.
Το σήμα έχει και εμπορική αξία, καθώς αποτελεί περιουσιακό στοιχείο της επιχείρησης. Ο δικαιούχος του μπορεί να το μεταβιβάσει εν ζωή ή αιτία θανάτου, για το σύνολο ή μέρος των προϊόντων ή υπηρεσιών για τις οποίες έχει καταχωριστεί, ανεξάρτητα από τη μεταβίβαση της επιχείρησης. Επιπλέον, μπορεί να παραχωρήσει αποκλειστικές ή μη άδειες χρήσης σε τρίτους για μέρος ή το σύνολο των καλυπτόμενων προϊόντων ή υπηρεσιών και για το σύνολο ή τμήμα της ελληνικής Επικράτειας, έναντι οικονομικού ανταλλάγματος.
Τέλος, η κατοχύρωση σήματος για ένα προϊόν ή μια υπηρεσία δημιουργεί μια εικόνα σοβαρής επιχείρησης και εμπνέει αξιοπιστία και εμπιστοσύνη στους καταναλωτές.
Ποιες είναι οι ενδείξεις που μπορούν να καταχωρηθούν ως σήμα μιας επιχείρησης;
Σύμφωνα με το Νόμο για τα Σήματα (Ν. 4679/2020), οποιοδήποτε σημείο ικανό να διακρίνει το προϊόν ή την υπηρεσία μιας επιχείρησης και το οποίο μπορεί να αποτυπωθεί με σαφήνεια στο μητρώο σημάτων μπορεί να αποτελέσει εμπορικό σήμα της επιχείρησης αυτής.
Η πρόβλεψη αυτή αντικατοπτρίζει τη σύγχρονη επιχειρηματική πραγματικότητα, όπου το σήμα δεν περιορίζεται πια μόνο σε ένα λεκτικό ή εικαστικό στοιχείο, αλλά επεκτείνεται σε ευρύτερες μορφές αναγνωσιμότητάς και branding.
Ο νόμος αναγνωρίζει μια ποικιλία στοιχείων που μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο σήματος. Συγκεκριμένα, περιλαμβάνει:
- Λέξεις, (NIKE, COCA-COLA)
- Ονοματεπώνυμα, (Louis Vuitton, Γρηγόρης)
- Σχέδια, (Το «swoosh» της Nike, το μήλο της Apple)
- Γράμματα, (ΔΕΗ, ΙΒΜ)
- Αριθμούς, (Chanel no 5)
- Χρώματα, (Tiffany Blue)
- Σχήμα προϊόντος, (Μπουκάλι της Coca Cola)
- Συσκευασία προϊόντος, (Συσκευασία της Toblerone)
- Ήχους, (Ήχος εκκίνησης Windows)
Η κατοχύρωση του εμπορικού σήματος αποτελεί ένα ουσιώδες βήμα για την προστασία και την ενίσχυση της εμπορικής ταυτότητας μιας επιχείρησης. Η διαδικασία είναι απλή και προσβάσιμη, καθώς ξεκινά με την υποβολή δήλωσης κατάθεσης σήματος – είτε έγχραρτη είτε ηλεκτρονική – στη Διεύθυνση Σημάτων του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων. Με την ολοκλήρωση της καταχώρισης, ο δικαιούχος αποκτά αποκλειστικά δικαιώματα χρήσης του σήματος για διάστημα δέκα ετών, με δυνατότητα απεριόριστων ανανεώσεων ανά δεκαετία. Η έγκαιρη και ορθή κατοχύρωση διασφαλίζει όχι μόνο τη νομική προστασία του σήματος, αλλά και την εμπορική υπεραξία της επιχείρησης, ενισχύοντας την αξιοπιστία, την ανταγωνιστικότητά της και τη θέση της στην αγορά.