Έχει εξελιχθεί σε θεσμικό «πυλώνα» για την επιχειρηματικότητα, παρέχοντας υπηρεσίες που ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα και προσελκύουν επενδύσεις.
Με την προσθήκη της κατοχύρωσης εμπορικών σημάτων, αλλά και τη δημιουργία της της Μονάδας Υποστήριξης Καινοτομίας – Innovation Agency και της Ελληνικής Ακαδημίας Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας, ο ΟΒΙ διευρύνει συνεχώς το έργο του καθώς συνδέει την έρευνα με την αγορά, ενδυναμώνοντας το οικοσύστημα καινοτομίας.
Στηρίζει μικρομεσαίες επιχειρήσεις, startups αλλά και μεγάλους οργανισμούς, παρέχοντας εργαλεία για την προστασία της διανοητικής τους περιουσίας, ενώ εκπροσωπεί τη χώρα σε διεθνείς οργανισμούς, δίνοντάς της ενεργό ρόλο στον παγκόσμιο διάλογο για τα δικαιώματα βιομηχανικής ιδιοκτησίας.
Αυτά και αρκετά άλλα ακόμη περιγράφει σε μια εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη στο epixeiro.gr, ο Γενικός Διευθυντής του ΟΒΙ, κ. Παναγιώτης Κανελλόπουλος αναλύοντας τις δράσεις, τις προκλήσεις και τη στρατηγική του Οργανισμού για τα επόμενα χρόνια. Αναλυτικά:
Πείτε μας λίγα λόγια για την πορεία του ΟΒΙ όλα αυτά τα χρόνια και τον κρίσιμο ρόλο που διαδραματίζει στην οικονομία και τις επιχειρήσεις
Ο Οργανισμός Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας (ΟΒΙ) ιδρύθηκε το 1988 με σκοπό να αποτελέσει τον εθνικό φορέα για την προστασία της βιομηχανικής ιδιοκτησίας στην Ελλάδα, και πιο συγκεκριμένα των εφευρέσεων και των βιομηχανικών σχεδίων. Από τότε έως σήμερα, με την προσθήκη της προστασίας των εμπορικών σημάτων το 2022, έχει εξελιχθεί σε έναν σύγχρονο οργανισμό, πλήρως εναρμονισμένο με τα ευρωπαϊκά και διεθνή πρότυπα, ο οποίος προσφέρει υπηρεσίες που ενισχύουν ουσιαστικά την καινοτομία, την επιχειρηματικότητα και την τεχνολογική πρόοδο.
Ο ρόλος του ΟΒΙ είναι κρίσιμος για τη λειτουργία της οικονομίας, καθώς η κατοχύρωση της βιομηχανικής ιδιοκτησίας –δηλαδή της καινοτομίας/πρωτοτυπίας και της τεχνογνωσίας– είναι βασικός μοχλός για την προσέλκυση επενδύσεων, την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων και τη μετατροπή της έρευνας σε εμπορικά αξιοποιήσιμα αποτελέσματα. Ο ΟΒΙ λειτουργεί ως σημείο αναφοράς για ερευνητές, εφευρέτες, πανεπιστήμια, νεοφυείς επιχειρήσεις και βιομηχανίες που επιδιώκουν να προστατεύσουν και να αξιοποιήσουν τα καινοτόμα προϊόντα και τις τεχνολογίες τους.
Παράλληλα, εκπροσωπεί τη χώρα σε διεθνείς οργανισμούς, όπως το Ευρωπαϊκό Γραφείο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας (EPO) και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Διανοητικής Ιδιοκτησίας (WIPO), εξασφαλίζοντας ότι η Ελλάδα έχει φωνή και παρουσία στον παγκόσμιο διάλογο για την καινοτομία και τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας.
Με σταθερό προσανατολισμό στη διαφάνεια, την προσβασιμότητα και τη στήριξη της γνώσης, ο ΟΒΙ συνεχίζει δυναμικά την πορεία του, συμβάλλοντας ουσιαστικά στη βιώσιμη ανάπτυξη και την ενίσχυση της εθνικής οικονομίας μέσω της καινοτομίας.
Υπάρχει ανάγκη για καταχώρηση εμπορικών σήματα (trademarks) σε κάθε επιχείρηση και κλάδο; Πώς κινούνται οι αιτήσεις σήμερα και σε ποιους τομείς;
Η κατοχύρωση εμπορικού σήματος είναι απαραίτητη για κάθε επιχείρηση, ανεξαρτήτως κλάδου ή μεγέθους. Το σήμα αποτελεί την ταυτότητα και την «υπογραφή» μιας επιχείρησης στην αγορά, είναι αυτό που την καθιστά αναγνωρίσιμη, δημιουργεί εμπιστοσύνη στους καταναλωτές και προστατεύει τις επενδύσεις.
Ενδεικτικά, οι νεοφυείς επιχειρήσεις αποτελούν ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα: σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του EUIPO σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Γραφείο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας (EPO), οι startups που κατοχυρώνουν εμπορικά σήματα και άλλα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας έχουν πολύ περισσότερες πιθανότητες να προσελκύσουν επενδυτές και να αναπτυχθούν επιτυχώς. Είναι ξεκάθαρο λοιπόν ότι η κατοχύρωση σήματος δεν είναι μια τυπική νομική διαδικασία, αλλά στρατηγικό εργαλείο ανάπτυξης και εξωστρέφειας για κάθε επιχείρηση.
Τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε μια σταθερά ανοδική πορεία στις αιτήσεις εμπορικών σημάτων στην Ελλάδα. Αυτό δείχνει ότι οι επιχειρήσεις αντιλαμβάνονται όλο και περισσότερο τη σημασία της προστασίας του brand τους και επενδύουν στην κατοχύρωση.
Ιδιαίτερα έντονη κινητικότητα καταγράφεται στον τουρισμό και την εστίαση, δύο τομείς που αποτελούν βασικούς πυλώνες της ελληνικής οικονομίας.
Ο ΟΒΙ στηρίζει αυτήν τη θετική δυναμική μέσα από δράσεις εξωστρέφειας και συνεργασίες με ευρωπαϊκούς θεσμούς και εγχώριους φορείς, αναδεικνύοντας την αξία της βιομηχανικής ιδιοκτησίας στο σύνολο της. Με αυτόν τον τρόπο, οι ελληνικές επιχειρήσεις έχουν πλέον τα απαραίτητα εργαλεία για να αξιοποιήσουν τη διανοητική ιδιοκτησία ως μοχλό ανάπτυξης και εξωστρέφειας.
Το κτίριο του ΟΒΙ στο Μαρούσι
Μιλήστε μας λίγο για την βιομηχανική ιδιοκτησία ως έννοια. Τα τελευταία 5-6 χρόνια η Ελληνική Ακαδημία Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας (ΕΑΒΙ) έχει επιδείξει σημαντικό έργο. Ποιες οι δράσεις και η κρισιμότητα γενικά της εκπαίδευσης και κατάρτισης στον τομέα αυτόν;
Η ΒΙ αφορά την προστασία των εφευρέσεων, των βιομηχανικών σχεδίων, των γεωγραφικών ενδείξεων και των εμπορικών σημάτων. Στόχος της είναι η διασφάλιση της αποκλειστικής εκμετάλλευσης νέων τεχνολογιών και προϊόντων και κατ’ επέκταση η προώθηση της καινοτομίας και η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων δίνοντάς τους προστιθέμενη αξία. Μία επιχείρηση γνωρίζει, πως κατοχυρώνοντας την καινοτομία της, διασφαλίζει πως αυτή δε μπορεί να χρησιμοποιηθεί ή να αντιγραφεί από τους ανταγωνιστές της, επιτρέποντας της έτσι να διαφοροποιηθεί στην αγορά καθώς και να αποκομίσει κέρδη από την εμπορική αξιοποίηση της. Συνολικά, η ΒΙ αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες για την ανάπτυξη της καινοτομίας και την ενίσχυση της οικονομίας, ενώ η εκπαίδευση στον τομέα αυτό είναι καθοριστικής σημασίας για την πλήρη αξιοποίησή της.
Στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του, ο ΟΒΙ έχει δημιουργήσει την Ελληνική Ακαδημία Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας (ΕΑΒΙ). Πρόκειται για αυτοτελή υπηρεσία του ΟΒΙ που έχει ως στόχο να συμβάλλει, στην εκπαίδευση, κατάρτιση, ανταλλαγή γνώσεων και ιδεών των επαγγελματιών της χώρας με την οργάνωση μαθημάτων, συνεδρίων, σεμιναρίων καθώς και εκπαιδευτικών προγραμμάτων μέσω e-learning, σε πρακτικά και θεωρητικά ζητήματα βιομηχανικής ιδιοκτησίας. Κατά τη διάρκεια της λειτουργίας της έχει προσφέρει σειρά διαδικτυακών σεμιναρίων με σκοπό την εκπαίδευση των συμμετεχόντων στον κύριο τίτλο ΒΙ, το Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας, mini courses στην εισαγωγή στη ΒΙ για αποφοίτους τεχνολογικών σχολών (πολυτεχνείων και θετικών επιστημών) καθώς και το πρόγραμμα βασικής εκπαίδευσης στην ΒΙ, διετούς διάρκειας φοίτησης. Είναι επίσης σημαντικό να πούμε ότι μετά τις πρώτες Εθνικές εξετάσεις, στις 14 Ιουλίου, πιστοποιήθηκαν οι πρώτοι Σύμβουλοι Ευρεσιτεχνίας στην Ελλάδα, με την απονομή των σχετικών τίτλων. Επιπλέον, είμαστε στην τελικό στάδιο έκδοσης ενός συλλογικού τόμου με επιστημονικές μελέτες που άπτονται της ΒΙ, με συγγραφείς Έλληνες αλλά και ξένους καταξιωμένους επιστήμονες. Τέλος, μέσω συνεργασιών με φορείς όπως το ΤΕΕ, το EPLO και εκπαιδευτικά Ιδρύματα επιδιώκει να αποτελέσει έναν παράγοντα ενίσχυσης και συνένωσης του οικοσυστήματος καινοτομίας στη χώρα, επιτελώντας έτσι το θεσμικό της ρόλο στην εκπαίδευση και κατάρτιση σε θέματα ΒΙ.
Όπως ξέρετε βέβαια οι περισσότερες εταιρείες στην Ελλάδα είναι ΜμΕ. Την ίδια ώρα το οικοσύστημα νεοφυών επιχειρήσεων (start ups) αναπτύσσεται ικανοποιητικά. Πώς μπορείτε να ικανοποιήσετε τις ανάγκες όλων αυτών – νέων και υφιστάμενων επιχειρήσεων;
Ο κομβικός ρόλος που διαδραματίζει ο Οργανισμός για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα, με την υποστήριξη τόσο των ΜμΕ, όσο και των νεοφυών επιχειρήσεων, είναι διττός. Αφενός γιατί παρέχει την αποτίμηση και προστασία του διανοητικού κεφαλαίου των επιχειρήσεων και αφετέρου, με την ίδρυση της Μονάδας Υποστήριξης Καινοτομίας – Innovation Agency, αναλαμβάνει δράσεις εμπορικής αξιοποίησης του κεφαλαίου αυτού.
Πυλώνες της δραστηριότητας του Οργανισμού, όπως προαναφέρθηκε, επί δεκαετίες, αποτελούν η κατοχύρωση των τίτλων Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας και η διάχυση τεχνολογικής πληροφόρησης, σε ευρύ φάσμα αποδεκτών του δικτυώματος καινοτομίας. Συνιστά πλέον επιταγή της αγοράς, αλλά και ευρωπαϊκή κατεύθυνση, ο σχεδιασμός πολιτικής προσέγγισης και ανάπτυξης στρατηγικών, εξειδικευμένων ανά κατηγορία επιχειρήσεων (διαφορές στη επιχειρησιακή σταθερότητα, πηγές χρηματοδότησης κλπ), αλλά και συμπληρωματικών των δύο οικοσυστημάτων, μέσω της Μονάδας Υποστήριξης Καινοτομίας. Στην προσπάθεια αυτή, κινηθήκαμε σε πέντε 5 άξονες, οι οποίοι περιλαμβάνουν:
- Ενίσχυση του IP Awareness, με καμπάνιες ευαισθητοποίησης για τη σημασία της βιομηχανικής ιδιοκτησίας και τη συμβολή της στην επιχειρηματικότητα, όπως και θεματικά προγράμματα-σεμινάρια για μαθητές, φοιτητές και νέους επιχειρηματίες, με στόχο την καλλιέργεια κουλτούρας προστασίας και καινοτομίας.
- Εξειδικευμένες υπηρεσίες για ΜμΕ και Startups, με επέκταση της υπηρεσίας προέρευνας στη στάθμη της τεχνικής, σε έλεγχο εγκυρότητας, παρακολούθηση των ανταγωνιστών και έλεγχος ελευθερίας χρήσης. Επίσης, ενίσχυση των Περιφερειακών Γραφείων του Οργανισμού πανελλαδικά, όπου πέραν των κεντρικών σημείων επαφής, παρέχονται εξειδικευμένες υπηρεσίες και συμβουλές, σε όλη την επικράτεια.
- Συνεργασίες με εθνικούς και ευρωπαϊκούς φορείς για την εξασφάλιση χρηματοδότησης. Εδώ να αναφέρουμε τη συνεργασία με το EUIPO, με το πρόγραμμα SME Fund και την Αναπτυξιακή Τράπεζα με το Patent Fund, σε συνδυασμό με το μειωμένο κόστος κατοχύρωσης στην Ελλάδα.
- Προώθηση των συνεργειών, μέσω της ανάπτυξης δικτύων, εκδηλώσεων και B2B συναντήσεων. Η Μονάδα Υποστήριξης Καινοτομίας αναπτύσσει συνεργασίες με αντίστοιχα Agencies ευρωπαϊκά, λαμβάνει τεχνογνωσία και υιοθετεί καλές πρακτικές ενίσχυσης της καινοτομίας παγκοσμίως.
- Διεθνοποίηση και Προστασία εκτός Ελλάδας με ενημέρωση και καθοδήγηση για Ευρωπαϊκή και Διεθνή κατοχύρωση, αλλά και εξασφάλιση χρηματοδότησης μέσω ευρωπαϊκών προγραμμάτων και συνεργιών.
Όλα τα παραπάνω βέβαια, λαμβάνουν χώρα με αναβάθμιση των ψηφιακών υπηρεσιών κατοχύρωσης, εύκολη πρόσβαση στην πληροφορία, μείωση της γραφειοκρατίας και της νομικής πολυπλοκότητας, έτσι ώστε οι στοχευμένες, ευέλικτες και πολυεπίπεδες παρεμβάσεις του Οργανισμού και του Innovation Agency, αναγνωρίζουν τις ιδιαιτερότητες των ΜμΕ και των Startups, ενώ ταυτόχρονα ενθαρρύνουν τις συνέργειες μεταξύ τους.
Τον Ιούνιο πραγματοποιήθηκε το IP Enfrorcement Summit στην Αθήνα. Σίγουρα η φιλοξενία του ήταν μια επιτυχία για την Ελλάδα. Μιλήστε μας λίγο για τις τάσεις και τις διεθνείς προκλήσεις που απασχολούν;
Η 6η Διεθνής Σύνοδος για την Επιβολή των Δικαιωμάτων Διανοητικής Ιδιοκτησίας, με θέμα «Ισχυρότερη επιβολή δικαιωμάτων IP στην ψηφιακή εποχή» που συνδιοργανώθηκε από το EUIPO, τον ΟΒΙ, την ΕΕ και τη ΔΙΜΕΑ, χαρακτηρίστηκε από άνευ προηγουμένου συμμετοχή και ενισχυμένη διεθνή διάσταση με περισσότερους από 320 συμμετέχοντες δια ζώσης και ισάριθμους διαδικτυακά από 40 και πλέον χώρες.
Κατά τη διάρκεια αυτών των δύο ημερών της Συνόδου, εξετάστηκε σε βάθος ο πολύπλοκος και πολυεπίπεδος κόσμος της επιβολής δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας—διασυνοριακά, σε διαφορετικές πλατφόρμες, τεχνολογίες και νομικά πλαίσια. Αυτό που κατέστη σαφές είναι ότι, παρότι οι προκλήσεις είναι σύνθετες και εξελίσσονται με ταχύ ρυθμό, η διεθνής κοινότητα δεν παραμένει αδρανής. Αντιθέτως, καινοτομεί, συνεργάζεται και προσαρμόζεται με εντυπωσιακή ταχύτητα.
Γι’ αυτό και μας ικανοποιεί ιδιαίτερα το γεγονός ότι το IP crime παραμένει σταθερά ενταγμένο στις προτεραιότητες επιβολής του νόμου στην ΕΕ και για την περίοδο 2022–2025, εντάχθηκε στον κύκλο προτεραιοτήτων EMPACT.
Είναι επίσης εντυπωσιακό ότι στις 13 Ιουνίου, δεύτερη ημέρα της Συνόδου, οι Υπουργοί Εσωτερικών της ΕΕ υιοθέτησαν τις νέες προτεραιότητες EMPACT για το 2026–2029 και το IP crime συμπεριλήφθηκε ως υπο-προτεραιότητα στον τομέα των Οικονομικών και Χρηματοοικονομικών Εγκλημάτων.
Η απόφαση αυτή στέλνει ένα ισχυρό μήνυμα: η ΕΕ συνεχίζει να αναγνωρίζει τη βαρύτητα του IP crime όχι μόνο για την οικονομία, αλλά και για τη δημόσια ασφάλεια, την εμπιστοσύνη των καταναλωτών και την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας μας. Πιστεύουμε ακράδαντα ότι το πλαίσιο EMPACT διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στην κινητοποίηση όχι μόνο των αρχών επιβολής, αλλά και ενός ευρύτερου φάσματος φορέων σε όλα τα κράτη μέλη.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιας συντονισμένης δράσης αποτελεί η επιχείρηση OPSON της Europol το 2024, με ενεργό συμμετοχή των ελληνικών αρχών. Η επιχείρηση οδήγησε στη δέσμευση παραποιημένων ή επικίνδυνων τροφίμων αξίας 91 εκατομμυρίων ευρώ σε όλη την ΕΕ.
Στην Ελλάδα, τα αποτελέσματα ήταν ιδιαίτερα αποκαλυπτικά. Εντοπίστηκαν μεγάλες ποσότητες παραποιημένων ποτών και κρασιών, που εμπεριείχαν επικίνδυνες ουσίες όπως μεθανόλη, υδράργυρο και τοξικά φυτοφάρμακα. Ακόμη πιο ανησυχητικά ήταν δείγματα “ελαιολάδου” τα οποία ήταν ακατάλληλα για κατανάλωση.
Αυτό αποτελεί μια σοβαρή υπενθύμιση: το έγκλημα κατά της διανοητικής ιδιοκτησίας είναι έγκλημα κατά της ζωής. Μ’ αυτό ως γνώμονα οφείλουμε να εργαζόμαστε για την υπεράσπιση της εμπιστοσύνης στην αγορά και την προάσπιση των επιχειρήσεών μας—ιδίως των ΜΜΕ—από τον αθέμιτο και συχνά εγκληματικό ανταγωνισμό.
Οι συζητήσεις μας στην Αθήνα υπογράμμισαν ότι η επιβολή πρέπει να προσαρμόζεται διαρκώς στο μεταβαλλόμενο πρόσωπο του IP crime. Αυτό σημαίνει συνεργασία—διασυνοριακή, διατομεακή και διεπιστημονική. Από την αξιοποίηση της τεχνολογίας και την ανταλλαγή δεδομένων μέχρι την ενίσχυση της κατάρτισης και της ευαισθητοποίησης του κοινού, η πορεία μπροστά απαιτεί ολιστική και συντονισμένη προσέγγιση.
Με την ένταξη του IP crime στον νέο κύκλο προτεραιοτήτων EMPACT (2026–2029) της ΕΕ και την παρουσίαση της νέας εφαρμογής του IPEP για κινητά, η φετινή Σύνοδος σφράγισε μια περίοδο σημαντικής εξέλιξης στο πεδίο της επιβολής των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας, αναδεικνύοντας τη δέσμευση της Ευρώπης να προστατεύσει την καινοτομία, τους δημιουργούς και τους καταναλωτές απέναντι σε οργανωμένα εγκληματικά δίκτυα.
O Παναγιώτης Κανελλόπουλος γεννήθηκε το 1979 στην Αθήνα. Είναι απόφοιτος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών (Τμήμα Φ.Π.Ψ) και του τμήματος Νομικής του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης. Από το 2008 είναι Δικηγόρος Αθηνών με τομείς ενασχόλησης κυρίως το ποινικό, εμπορικό, αστικό και αθλητικό δίκαιο.
Διετέλεσε Γενικός Γραμματέας Νέας Γενιάς του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων (2012-2014). Το 2015 εξελέγη Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης στον Δήμο Παπάγου-Χολαργού. Από το 2019 είναι Γενικός Διευθυντής του Οργανισμού Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας (ΟΒΙ).