Η Σιωπηλή Ρωγμή
Είναι στιγμές που προσωπικά τις σκέφτομαι ως σιωπηλές ρωγμές που δημιουργούν μία τομή στο πριν και το μετά ενός ανθρώπου. Δεν αναφέρομαι σε ένα διαζύγιο, μία διάγνωση ή κάποια απόλυση, αλλά περισσότερο στην επόμενη μέρα από όλα αυτά: Εκεί που ξυπνάς και δεν ξέρεις ακόμα τι έχεις χάσει, αλλά διαισθάνεσαι πως τίποτα δεν είναι ακριβώς το ίδιο.
Η ψυχοθεραπευτική πρακτική δίνει την ευκαιρία να δεις πολλούς ανθρώπους σε αυτό το μεταίχμιο. Άνθρωποι ισχυροί, με επιτυχίες και κύρος που σε κάποια στροφή της διαδρομής, έμειναν μετέωροι να κοιτάζουν τη ζωή που κάποτε τους όριζε και η οποία πια, δεν τους χώρα.
Μας ορίζουν αυτές οι στιγμές; Όχι. Το σοκ που δημιουργούν είναι εν δυνάμει μεταμορφωτικό, αλλά εκείνο που μας ορίζει είναι η ήσυχη απόφαση που παίρνουμε κατόπιν: H απόφαση να ξαναχτίσουμε.
Η Παρεξηγημένη Ανθεκτικότητα
Η λέξη “ανθεκτικότητα” έχει χρησιμοποιηθεί τόσο πολύ και τόσο λαίμαργα στον εταιρικό κόσμο, που είναι πλέον αδύνατον να την προφέρεις χωρίς να νιώσεις ότι ξεψυχά πριν καν απομακρυνθεί από τα δόντια σου. Και ανθεκτικότητα δε σημαίνει δεν πέφτω, ούτε σηκώνομαι πρώτος και πιο αποφασισμένος από όλους. Ανθεκτικότητα είναι κατα τη γνώμη μου περισσότερο το να στέκεσαι, όσο μπορείς, μέσα στη σιωπή της απώλειας και να επιλέγεις τι κρατάς από εκεί και πέρα. Το να καταλάβεις ότι η ζωή δεν συνεχίζεται με τον ίδιο τρόπο μα επανασχεδιάζεται.
Το πιο δύσκολο κομμάτι αυτής της διαδικασίας είναι η απώλεια ταυτότητας. Όταν, δηλαδή, δεν χάνεις απλώς κάτι εξωτερικό, αλλά κάτι που σε όριζε όπως ο τίτλος, ο ρόλος και ο τρόπος που αντλούσες αίσθηση της αξίας σου. Και η ιδέα είναι να αντιμετωπίσεις την αποδόμηση του βιογραφικού σου θαρρετά, διότι τώρα που δεν υπάρχει ο παλιός εαυτός ή “αυτό που έκανα πάντα” για να κρατηθείς, έχεις την ευκαιρία – και την ευθύνη – να δεις ποιος θέλεις να είσαι από εδώ και πέρα.
Ο Ρόλος των Άλλων
Δεν είναι εύκολο, δε γίνεται γρήγορα και δεν μπορείς ποτέ να το κάνεις μόνος. Όσοι τα καταφέρνουν, δεν είναι απαραίτητα οι πιο δυνατοί, αλλά εκείνοι που είχαν – ή τόλμησαν να δεχτούν – ένα πρόσωπο που τους πίστεψε πριν ξαναπιστέψουν οι ίδιοι στον εαυτό τους. Ένα βλέμμα που δεν τους είδε σαν αποτυχημένους, αλλά σαν κάτι που αλλάζει μορφή.
Η Ρευστότητα της Ταυτότητας
Αυτό που είχα την τιμή να μάθω παρακολουθώντας ανθρώπους να βρίσκουν την αυθεντική τους φωνή μέσα από το τραύμα, είναι πως η ταυτότητα δεν είναι κάτι το σταθερό. Είναι κάτι το ζωντανό και το δυναμικό που κλωτσά, βαρά και τρέχει και ορίζεται από το σύνολο των επιλογών που κάνουμε ξανά και ξανά, όχι με τη λογική να κρατήσουμε τον εαυτό μας σταθερό, αλλά με τη διάθεση να τον βοηθήσουμε να εξελιχτεί.
Και η κρίση, κάθε κρίση, όσο επώδυνη και αν είναι, μπορεί να λειτουργήσει ως κάλεσμα που δε στοχεύει στην άρνηση του παλιού, αλλά στη συμφιλίωση και τη μετάβαση στο καινούριο. Όσο ελκυστικό και αν είναι το οικείο, δε χρειάζεται να γυρίζουν όλα στη μορφή που είχαν. Το ζητούμενο δεν είναι η αποκατάσταση. Είναι η αναγέννηση.
Οι Σωστές Ερωτήσεις
Αν βρίσκεσαι σε αυτή τη φάση, οι ερωτήσεις που χρειάζεται να γίνουν δεν είναι στρατηγικές, αλλά υπαρξιακές.
- Τι σου πήρε αυτή η κρίση; Πώς θα περιέγραφες αυτό που χάθηκε; Αν κοιτάξεις πίσω, τι αίσθηση εαυτού δεν έχει πια θέση στο παρόν; Και ποιο κομμάτι αυτής της απώλειας αντιστέκεσαι ακόμα να πενθήσεις;
- Μέσα σ’ αυτή τη δοκιμασία τι έμαθες που δεν ήξερες για σένα; Τι αναδύθηκε που αγνοούσες; Υπάρχει κάποια αλήθεια για σένα που, αν την αποδεχτείς πλήρως, θα άλλαζε τον τρόπο που σχετίζεσαι με τη ζωή; Και τι φοβάσαι ότι σημαίνει αυτό που έμαθες;
- Ποιο κομμάτι του εαυτού σου αξίζει να κρατήσεις και ποιο να αποχαιρετήσεις; Αν αυτός που ήσουν δεν μπορεί να συνεχίσει, ποια στοιχεία του εαυτού σου νιώθεις πως παραμένουν αυθεντικά; Υπάρχει κάποια πτυχή που εξυπηρετούσε παλιά, αλλά τώρα νιώθεις πως σε περιορίζει; Και τι χρειάζεσαι για να της πεις αντίο με σεβασμό, χωρίς ντροπή;
Οι απαντήσεις σε αυτές τις ερωτήσεις δεν είναι απλές, οπότε μη βιάζεσαι. Είναι εντάξει – απολύτως εντάξει – να μην έχεις απαντήσεις. Δεν είναι οι απαντήσεις που μας εξελίσσουν, αλλά η διάθεση να σταθούμε μέσα στις σημαντικές ερωτήσεις για αρκετό καιρό. Και αυτός είναι, κατά τη γνώμη μου, ο πυρήνας της αληθινής ανθεκτικότητας. Όχι η επαναφορά στην προηγούμενη εκδοχή μας, αλλά η επιλογή να δημιουργήσουμε μια νέα, πιο συνειδητή και πιο ουσιαστική. Όχι παρά τη ρωγμή που τη διάβρωσε ανεπιστρεπτί, αλλά εξαιτίας της.
Γιατί η ζωή μας δεν είναι μόνο ό,τι χτίσαμε, αλλά και ό,τι είμαστε διατεθειμένοι να ξαναχτίσουμε.
Εις το επανιδείν.