Τί είναι η COP;
Η «Σύμβαση-Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή»* ήταν στην ουσία το πρώτο διεθνές μέτρο για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής που οφείλεται στην ανθρώπινη δραστηριότητα. Υπογράφηκε το Μάιο του 1992 στο Ρίο ντε Τζανέιρο.
Ανώτατο όργανο λήψης αποφάσεων της «Σύμβασης-Πλαίσιο του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή» είναι η «Διάσκεψη των Μερών», γνωστή ως COP**.
Back to the 90s
Όσοι υπέγραψαν τη «Σύμβαση -Πλαίσιο του ΟΗΕ» είχαν από εκείνη τη μέρα και μέχρι σήμερα, την υποχρέωση να θεσπίζουν εθνικά προγράμματα για τον περιορισμό των εκπομπών των αερίων που παράγουν από όλες τις βιομηχανικές, επιχειρηματικές και εν γένει οικονομικές τους δραστηριότητες. Άρα και να καταγράφουν σε εκθέσεις τα αποτελέσματα των προγραμμάτων τους. Υπήρχε όμως και κάτι ακόμα. Οι βιομηχανικά ανεπτυγμένες χώρες, έπρεπε να σταθεροποιήσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου που παρήγαγαν στα επίπεδα του 1990. Ο στόχος δεν ήταν δεσμευτικός. Επίσης, με τη «Σύμβαση-Πλαίσιο για την Κλιματική Αλλαγή», οι εύρωστες, βιομηχανικά ανεπτυγμένες χώρες, θα έπρεπε να βοηθούν οικονομικά τις αναπτυσσόμενες χώρες για τη διαχείριση των ρύπων τους, μιας και οι ίδιες θα ήταν αδύνατο να μπορέσουν να ανταποκριθούν στο κόστος της προσαρμογής. Όλα αυτά βρίσκονται εν ισχύ ακόμα και σήμερα. Παραμένουν όμως οι αναπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες εκείνης της εποχής ίδιες με σήμερα; Σύμφωνα με διεθνή μέσα, παρότι η Κίνα, για παράδειγμα, εκπέμπει σήμερα περισσότερα αέρια του θερμοκηπίου ανά κάτοικο απ’ ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν συγκαταλέγεται στις “βιομηχανικές χώρες”. Επίσης, ενώ μόλις το 7% του ενεργειακού της μείγματος προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές, θεωρείται πρωτοπόρος στην παραγωγή και πώληση ηλιακών πάνελ αλλά και στην παραγωγή ηλεκτρικών αυτοκινήτων με κύριους αγοραστές χώρες της δύσης.
Η πρόοδος
Στο πλαίσιο της COP 21 που πραγματοποιήθηκε το 2015 στο Παρίσι υπεγράφη η «Συμφωνία του Παρισιού», η οποία λειτουργεί ως επέκταση της πρώτης σύμβασης-πλαισίου του ΟΗΕ για το κλίμα.
Από την υιοθέτηση της «Συμφωνίας του Παρισιού» και ένθεν όλες οι διασκέψεις περιστρέφονται γύρω από την εφαρμογή του βασικού στόχου μετριασμού της παγκόσμιας μέσης αύξησης της θερμοκρασίας κάτω από τους 2°C και ιδανικά στον 1,5°C για να αποφευχθούν μη αναστρέψιμες κλιματικές επιπτώσεις.
Υπάρχει επίσης και το ζήτημα της χρηματοδότησης των αναπτυσσόμενων χωρών.
Από που όμως βρίσκονται αυτά τα χρήματα; Από τα ίδια τα κράτη και τους προϋπολογισμούς τους, από αναπτυξιακές τράπεζες, από επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα, από φόρους και από τις αγορές άνθρακα. Οι μεγάλες διεθνείς τράπεζες έχουν γίνει οι μεγαλύτεροι και ταχύτερα αναπτυσσόμενοι πάροχοι χρηματοδότησης για το κλίμα για τα αναπτυσσόμενα έθνη.
Το 2022, σύμφωνα με το «Climate Policy Initiative», το 7% της χρηματοδότησης για το κλίμα προήλθε παγκοσμίως από τα ίδια τα ανεπτυγμένα κράτη-μέρη, το 44% από άλλες δημόσιες και κυβερνητικές πηγές και οργανισμούς, το 32% από εμπορικές τράπεζες και ένα 17% από τον ιδιωτικό τομέα.
Το 2023 η Παγκόσμια Τράπεζα χορήγησε 42,6 δισ. δολάρια για τη χρηματοδότηση του κλίματος, 10% περισσότερο σε σχέση με το 2022.
Το 2023, η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα 27 κράτη μέλη της συνεισέφεραν 28,6 δισεκατομμύρια ευρώ από δημόσιες πηγές και κινητοποίησαν επιπλέον 7,2 δισεκατομμύρια ευρώ από ιδιωτική χρηματοδότηση για να στηρίξουν τις αναπτυσσόμενες χώρες στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
There’s no “planet B”
Η φετινή 29η COP, μεταξύ άλλων, είχε ένταση από τις αναπτυσσόμενες χώρες που ανέμεναν 1 τρις. δολάρια για τη χρηματοδότησή τους από τις ανεπτυγμένες χώρες, οι οποίες τελικώς θα προσφέρουν 300 δις. δολάρια ως μίνιμουμ ποσό, ετησίως έως το 2035.
Στα θετικά για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, από πλευράς επιχειρηματικών οργανισμών, πολλοί εκ των οποίων συμμετείχαν στην COP 29 είναι η εφαρμογή προτύπων ESG. Οι μεγάλες κυρίως εταιρείες θέλουν να συνδράμουν στην παγκόσμια προσπάθεια μετριασμού των κρίσεων που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή.
Η πολυπλοκότητα με την οποία διαμορφώνονται οι πολιτικές για την κλιματική αλλαγή, το μειωμένο ενδιαφέρον από την πλευρά των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης να παρουσιάσουν αυτές τις πολιτικές, που όμως μας αφορούν όλους, δημιουργούν ένα τεράστιο κενό, που δεν θα έπρεπε να υπάρχει.
Παλαιότερα οι νέοι της Ευρώπης με μπροστάρηδες τους μαθητές κινητοποιούνταν κάθε Παρασκευή σε μια προσπάθεια να δηλώσουν την ανάγκη άμεσης δράσης για την προστασία του πλανήτη. Σήμερα, ακόμα κι αυτό έχει ατονίσει. Όσον αφορά το μέλλον, μένει να δούμε τί θα έχουμε καταφέρει ως ανθρωπότητα έως και την επόμενη διάσκεψη, COP30, που θα διεξαχθεί το 2025 στην πόλη Μπελέμ της Βραζιλίας.
*United Nations Framework Convention for Climate Change (UNFCCC)
**Conference of Parties (COP)