Για παράδειγμα, φορολογικός κάτοικος Ελλάδας λαμβάνει ένα χρηματικό πόσο ως δωρεά χρημάτων με συμβολαιογραφική πράξη αλλοδαπής από τον γιο του, ο οποίος είναι μόνιμος κάτοικος Βουλγαρίας και η δωρεά συντάχθηκε στην αλλοδαπή. Πρέπει να υποβληθεί δήλωση φόρου δωρεάς στην Ελλάδα και να πληρωθεί ο αντίστοιχος φόρος;
Φορολογική αντιμετώπιση δωρεάς | Οι βασικές αρχές
Η φορολογική αντιμετώπιση μιας δωρεάς μεταξύ κατοίκου εξωτερικού και φορολογικού κατοίκου Ελλάδας εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως η φορολογική κατοικία των δύο μερών, η φύση της δωρεάς (κινητή ή ακίνητη περιουσία), και η ύπαρξη διμερούς σύμβασης αποφυγής διπλής φορολογίας μεταξύ Ελλάδας και της χώρας του αλλοδαπού.
Βασικές αρχές:
Φορολογική κατοικία: Αν ο δωρητής είναι κάτοικος αλλοδαπής και ο δωρεοδόχος είναι κάτοικος Ελλάδας, η δωρεά υπόκειται σε φόρο στην Ελλάδα, ανεξάρτητα από το πού βρίσκεται η δωρηθείσα περιουσία.
Φορολογική κλίμακα: Η φορολογική κλίμακα για δωρεές στην Ελλάδα είναι προοδευτική και εξαρτάται από τη συγγένεια μεταξύ δωρητή και δωρεοδόχου. Για συγγενείς πρώτου βαθμού (γονείς προς παιδιά και αντίστροφα), το αφορολόγητο ποσό είναι 800.000 ευρώ.
Κινητή περιουσία: Η δωρεά κινητής περιουσίας (χρήματα, μετοχές, κλπ.) φορολογείται στην Ελλάδα, εφόσον ο δωρεοδόχος είναι κάτοικος Ελλάδας.
Ακίνητη περιουσία: Η δωρεά ακίνητης περιουσίας που βρίσκεται στην Ελλάδα φορολογείται στην Ελλάδα, ανεξάρτητα από τη φορολογική κατοικία του δωρητή.
Διμερείς συμβάσεις: Αν υπάρχει διμερής σύμβαση αποφυγής διπλής φορολογίας μεταξύ Ελλάδας και της χώρας του αλλοδαπού, ενδέχεται να προβλέπονται διαφορετικές ρυθμίσεις για τη φορολόγηση της δωρεάς.
Φορολόγηση περιουσίας σύμφωνα με τον Ν.2961/2001
Σύμφωνα με τον Ν.2961/2001 στο άρθρο 35 υποβάλλεται σε φόρο:
α) η κείμενη στην Ελλάδα οποιασδήποτε φύσεως περιουσία, που δωρίζεται,
β) η κείμενη στην αλλοδαπή κινητή γενικά περιουσία Έλληνα υπηκόου, που δωρίζεται,
γ) η κείμενη στην αλλοδαπή κινητή γενικά περιουσία αλλοδαπού υπηκόου, που δωρίζεται σε ημεδαπό ή αλλοδαπό, ο οποίος έχει την κατοικία του στην Ελλάδα,
δ) η κινητή περιουσία που παραδίδεται πριν από το θάνατο του ανιόντος στους κατιόντες με βάση σύμβαση νέμησης.
Άρα με βάση την κείμενη νομοθεσία εφόσον ένα από τα πρόσωπα, δωρητής ή δωρεοδόχος είναι φορολογικός κάτοικος Ελλάδας, τότε η πράξη υπόκειται σε φόρο δωρεάς στην Ελλάδα (ισχύει το αφορολόγητο για περιουσία που δεν υπερβαίνει τις 800.000€) και ενδεχομένως να υπόκειται σε φόρο και στο εξωτερικό, αναλόγως της φορολογικού πλαισίου της χώρας. Η φορολογική αντιμετώπιση είναι κοινή σε κάθε περίπτωση, όταν κάποιος είναι φορολογικός κάτοικος Ελλάδος είτε μόνο ο δωρητής είτε μόνο ο δωρεοδόχος.
Α. Κτήση αιτία δωρεάς
Σύμφωνα με το άρθρο 34 του Ν. 2961/22.11.2001:
1. Κτήση περιουσίας αιτία δωρεάς, για την επιβολή του φόρου είναι: α) αυτή που προέρχεται από δωρεά η οποία συνιστάται κατά τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα, β) αυτή που προέρχεται από κάθε παροχή, παραχώρηση ή μεταβίβαση οποιουδήποτε περιουσιακού στοιχείου χωρίς αντάλλαγμα, έστω και αν δεν καταρτίσθηκε έγγραφο.
2. Θεωρείται ως δωρεά για την επιβολή του φόρου κατά τις διατάξεις του παρόντος: α) η απαλλοτρίωση περιουσίας με σκοπό τη σύσταση προσόδου ή διατροφής μεταξύ ανιόντων, κατιόντων ή συζύγων, β) τα ποσά ή συντάξεις που οφείλονται, λόγω θανάτου του ασφαλισθέντος, από τον ασφαλιστή σε αυτόν υπέρ του οποίου έγινε η ασφάλιση, εφόσον η ασφάλεια έγινε ή μεταφέρθηκε στην Ελλάδα, γ) η ασφάλεια που έγινε στην αλλοδαπή και δεν μεταφέρθηκε στην Ελλάδα, εφόσον αυτός υπέρ του οποίου έγινε η ασφάλεια είναι Έλληνας υπήκοος, αδιάφορα από την κατοικία του, ή αλλοδαπός που έχει την κατοικία του στην Ελλάδα κατά το χρόνο του θανάτου αυτού που ασφαλίστηκε, δ) η αποζημίωση ή το βοήθημα που καταβάλλεται εφάπαξ ή περιοδικά από ασφαλιστικό ταμείο ή οργανισμό λόγω θανάτου του ασφαλισμένου σε πρόσωπα άλλα από εκείνα που απαλλάσσονται σύμφωνα με την περίπτωση β’ της ενότητας Γ του άρθρου 43, αδιάφορα με το χαρακτήρα κτήσης του δικαιούμενου ποσού, που αναφέρεται στους κανονισμούς του ταμείου ή οργανισμού, ε) τα ποσά που καταβάλλονται από νομικά πρόσωπα, επιπλέον εκείνων που προβλέπονται από τις ισχύουσες διατάξεις, σε μέλη διοικητικού συμβουλίου τους, λόγω λύσης της μεταξύ τους σχέσης. στ) συνένωση επικαρπίας ακινήτων ή κινητών γενικά πραγμάτων με την ψιλή κυριότητα, λόγω συμπλήρωσης του χρόνου διάρκειας της επικαρπίας, όταν η κτήση ή μεταβίβαση με επαχθή αιτία της ψιλής κυριότητας αυτών και η κτήση της επικαρπίας ορισμένου χρόνου ή η παρακράτησή της για ορισμένο χρόνο γίνεται από την 1η Ιανουαρίου 2006, είτε από φυσικό είτε από νομικό πρόσωπο. Στις περιπτώσεις αυτές θεωρείται ότι η επικαρπία περιέρχεται στον κατά το χρόνο της συνένωσης ψιλό κύριο από τον επικαρπωτή αιτία δωρεάς και η αξία αυτής προσδιορίζεται στην αξία της πλήρους κυριότητας, μετά την αφαίρεση από αυτή του τμήματος της αξίας που αναλογεί στο ποσοστό για το οποίο ο ψιλός κύριος είχε υπαχθεί σε φόρο κατά την απόκτηση της ψιλής κυριότητας.
Επίσης, η οικονομική υπηρεσία μπορεί να χαρακτηρίσει ως δωρεά, ολικά ή μερικά κάθε παραχώρηση περιουσίας, που γίνεται εικονικά με τον τύπο σύμβασης με αντάλλαγμα, αλλά υποκρύπτει δωρεά κατά την έννοια των διατάξεων της παραγράφου 1. Στην περίπτωση αυτή, εάν πρόκειται για ακίνητα ή πλοία ή για μετοχές μη εισηγμένες στο Χρηματιστήριο ή για λοιπούς μη εισηγμένους στο Χρηματιστήριο τίτλους κινητών αξιών ως και συμμετοχές σε εταιρίες ή συνεταιρισμούς και έχει επιβληθεί φόρος για τη μεταβίβαση αυτή, από τον αναλογούντα φόρο δωρεάς εκπίπτεται ο βεβαιωθείς φόρος μεταβίβασης ή ο φόρος υπεραξίας.
Φορολογία Δωρεάς
Κάθε περιουσιακό στοιχείο που μεταβιβάζεται με δωρεά ή γονική παροχή (ανεξάρτητα αν συντάσσεται συμβολαιογραφικό έγγραφο) υποβάλλεται σε φόρο. Ειδικότερα, φόρος δωρεάς/γονικής παροχής επιβάλλεται:
- στα περιουσιακά στοιχεία κάθε μορφής που βρίσκονται στην Ελλάδα, και δωρίζονται,
- στα κινητά που βρίσκονται στο εξωτερικό και ανήκουν σε Έλληνα και δωρίζονται,
- στα κινητά που βρίσκονται στο εξωτερικό, ανήκουν σε αλλοδαπό και δωρίζονται σε Έλληνα καθώς και
- στα κινητά που βρίσκονται στο εξωτερικό, ανήκουν σε αλλοδαπό και δωρίζονται σε αλλοδαπό που έχει την κατοικία του στην Ελλάδα.
Ποιοι εξαιρούνται του φόρου;
Απαλλάσσονται από τον φόρο οι κτήσεις, εφόσον δικαιούχοι είναι:
- το Δημόσιο,
- οι λογαριασμοί υπέρ του Δημοσίου και
- οι αλλοδαποί με τον όρο της αμοιβαιότητας, εφόσον προβλέπεται απαλλαγή τους από τον φόρο με διεθνείς συμβάσεις.
Σε ποιες περιπτώσεις δεν οφείλεται φόρος δωρεάς:
- Για τις δωρεές χρηματικών ποσών ή άλλων κινητών περιουσιακών στοιχείων από ανώνυμους και μη δωρητές, εφόσον οι δωρεές αυτές διοργανώνονται σε πανελλαδικό επίπεδο με την πρωτοβουλία φορέων για σκοπούς αποδεδειγμένα φιλανθρωπικούς.
- Για απόκτηση από το τέκνο με γονική παροχή, πρώτης κατοικίας υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Δικαιούχοι της απαλλαγής είναι οι Έλληνες και οι πολίτες κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς και των χωρών του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (Ε.Ο.Χ.), οι οποίοι δεν απαιτείται πλέον να είναι μόνιμοι κάτοικοι Ελλάδας.
- Για τις δωρεές κινητών περιουσιακών στοιχείων που βρίσκονται, κατά τον χρόνο της δωρεάς, στην αλλοδαπή, από Έλληνα υπήκοο, που είναι εγκατεστημένος στην αλλοδαπή για δέκα (10) τουλάχιστον συνεχόμενα έτη και, σε περίπτωση μετεγκατάστασής του στην Ελλάδα, δεν έχει παρέλθει διάστημα μεγαλύτερο των πέντε (5) ετών, εκτός αν η φορολογική αρχή αποδείξει ότι αυτά είχαν αποκτηθεί κατά τα τελευταία δώδεκα (12) έτη στην ημεδαπή. Για τους Έλληνες υπηκόους, που είναι εγκατεστημένοι στην αλλοδαπή για είκοσι (20) τουλάχιστον συνεχόμενα έτη και δεν έχουν μετεγκατασταθεί κατά τον χρόνο της δωρεάς στην Ελλάδα τα δωρούμενα κινητά περιουσιακά στοιχεία που βρίσκονται κατά τον χρόνο της δωρεάς στην αλλοδαπή.
Περισσότερες πληροφορίες για τη φορολόγηση δωρεάς από κάτοικο εξωτερικού μπορείτε να λάβετε απευθυνόμενοι στο φοροτεχνικό τμήμα της Accountwave, το οποίο απαρτίζεται από έμπειρους φοροτεχνικούς συμβούλους στη φορολογική αντιμετώπιση κατοίκων εξωτερικού και σε ζητήματα δωρεών και χορηγιών.