Κάποιες φορές, μπροστά σε αυτές τις δυσκολίες, ο ηγέτης νιώθει την ανάγκη να «τραβήξει το αυτί» της ομάδας. Κι εδώ είναι που συχνά εμφανίζεται το φαινόμενο του “Blame & Shame”. Αντί να γίνει προσπάθεια κατανόησης ή ενίσχυσης, ο τόνος γίνεται επιθετικός, η γλώσσα σκληραίνει, και τα μέλη της ομάδας στοχοποιούνται είτε ατομικά είτε συλλογικά. Σχόλια όπως «χάσατε τη μπάλα», «δεν κάνετε τη δουλειά σας» ή ακόμη και «θέλετε και αυξήσεις; Απολύσεις χρειάζονται» είναι φράσεις που πολλοί έχουν ακούσει — ή και χρησιμοποιήσει.
Η προσέγγιση αυτή μοιάζει, αρχικά, να λειτουργεί. Ο φόβος κινητοποιεί, η ένταση ταρακουνά, κάποιοι δείχνουν μεγαλύτερη προσοχή. Όμως, σε βάθος χρόνου, η μέθοδος του Blame & Shame διαβρώνει. Πλήττει την εμπιστοσύνη, δημιουργεί αποστασιοποίηση και υπονομεύει την ψυχολογική ασφάλεια μέσα στην ομάδα. Τα μέλη αρχίζουν να αποφεύγουν να αναφέρουν προβλήματα, να συνεργάζονται επιφανειακά και κυρίως να λειτουργούν με στόχο την αυτό-προστασία. Το λάθος δεν αντιμετωπίζεται ως ευκαιρία για μάθηση, αλλά ως απειλή για στοχοποίηση. Έτσι, η ομάδα δεν στοχάζεται, δεν εξελίσσεται και κυρίως, δεν λειτουργεί σαν ομάδα.
Ο ηγέτης, χωρίς να το καταλαβαίνει, απομονώνεται. Δεν λαμβάνει έγκαιρη και ουσιαστική ανατροφοδότηση, δεν βλέπει τα προβλήματα όταν ξεκινούν και, τελικά, χάνει την πραγματική εικόνα της ομάδας του.
Η ηγεσία δεν είναι εύκολη υπόθεση. Απαιτεί αποφασιστικότητα, αλλά και ενσυναίσθηση. Αντί για κατηγορία, μπορεί να επιλέξει την κοινή ευθύνη. Αντί να ζητά περισσότερη προσπάθεια, μπορεί να χτίσει συνθήκες που ενισχύουν την προσπάθεια. Ένας ηγέτης που συνεργάζεται με την ομάδα του στην υλοποίηση ενός project, έχει τη δυνατότητα, όχι μόνο να δει τι δεν πήγε καλά, αλλά και να εντοπίσει τι πραγματικά δούλεψε. Μαζί, μπορούν να αναγνωρίσουν τις τακτικές που απέδωσαν και να δημιουργήσουν νέες, πιο αποδοτικές προσεγγίσεις.
Η συνδημιουργία αυτή ενισχύει τις σχέσεις, χτίζει εμπιστοσύνη και διαμορφώνει έναν χώρο όπου κάθε μέλος μπορεί να είναι ο εαυτός του — και να λειτουργεί με αυτοπεποίθηση μέσα στο σύνολο.
Οι ικανοί ηγέτες γνωρίζουν ότι η ευθύνη δεν σημαίνει τιμωρία. Και πως η ηγεσία δεν είναι να βρεις ποιος φταίει, αλλά να βοηθήσεις να πάτε όλοι μαζί μπροστά, ακόμα και —και κυρίως— όταν τα πράγματα δεν πάνε καλά.