Τροπολογία κατατέθηκε στο νομοσχέδιο του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών «Όροι αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας στις παραθαλάσσιες περιοχές και άλλες διατάξεις» με την οποία ορίζονται τα ακόλουθα:
1. Τροποποιείται-συμπληρώνεται το πλαίσιο χορήγησης της ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας (άρθρο 151 του ν. 5078/2023) στα εξής κατά βάση σημεία:
α. ορίζεται ότι ο χρόνος άσκησης του δικαιώματος για ελεύθερες επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενες και αγρότισσες εκκινεί μετά την καταβολή του επιδόματος μητρότητας του e-ΕΦΚΑ.
Ειδικά για την περίπτωση της υιοθεσίας, η καταβολή της ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας εκκινεί από την επομένη της τελεσιδικίας της δικαστικής απόφασης υιοθεσίας, ανεξάρτητα από το εάν η δικαιούχος έλαβε επίδομα λοχείας από τον e-ΕΦΚΑ.
β. προβλέπονται, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα, και καταβολή αναλογίας δώρων εορτών και επιδόματος αδείας καθώς και ο τρόπος κάλυψης ασφαλιστικών εισφορών στην περίπτωση μεταβίβασης της ως άνω ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας, από τη μητέρα σε πατέρα που εργάζεται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού δικαίου.
2.Χορηγείται, κατ’ εξαίρεση, στις οριζόμενες κατηγορίες προσώπων, ασφαλιστική ικανότητα, για το αναφερόμενο χρονικό διάστημα.
3.Προβλέπεται η προσβολή των αποφάσεων του Ανώτατου Συμβουλίου Εργασίας, που έχουν χαρακτήρα εκτελεστών διοικητικών πράξεων, ενώπιον του Συμβουλίου της Επικράτειας.
4.Παρατείνεται αυτοδικαίως από τη λήξη της, η παραμονή των ειδικευόμενων νοσηλευτών Ιδιωτικού Δικαίου Ορισμένου Χρόνου (Ι.Δ.Ο.Χ) στις αναφερόμενες ειδικότητες για το οριζόμενο χρονικό διάστημα.
5. Επιτρέπεται, σύμφωνα με τις οριζόμενες προϋποθέσεις, η παράταση αποσπάσεων υπαλλήλων ή μελών ειδικού επιστημονικού προσωπικού από νομικά πρόσωπα και φορείς που ανήκουν στον δημόσιο τομέα, στην Ένωση Περιφερειών Ελλάδας (ΕΝ.Π.Ε.), οι οποίες έχουν διενεργηθεί σύμφωνα με το άρθρο 247 του ν. 3852/2010.
Α. Αιτιολογική έκθεση
Η «ταυτότητα» της αξιολογούμενης ρύθμισης
1. Ποιο ζήτημα αντιμετωπίζει η αξιολογούμενη ρύθμιση;
Άρθρο 1: Με την προτεινόμενη ρύθμιση διευκρινίζεται αφενός το σημείο έναρξης άσκησης του δικαιώματος της ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας, το οποίο είναι η καταβολή του επιδόματος μητρότητας του e-ΕΦΚΑ, ενώ στην περίπτωση της υιοθεσίας η τελεσιδικία της δικαστικής απόφασης υιοθεσίας, αφετέρου ότι η άσκηση του δικαιώματος της ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας από τον μισθωτό πατέρα γίνεται σύμφωνα με τις ρυθμίσεις που διέπουν την εξαρτημένη εργασία και ως εκ τούτου λαμβάνει, πλέον της ειδικής παροχής προστασίας μητρότητας, αναλογίες επιδόματος αδείας και δώρων εορτών, καθώς και ασφαλιστική κάλυψη σύμφωνα με το άρθρο 142 του ν. 3655/2008, όπως αυτό διαμορφώθηκε με το άρθρο 150 του ν. 5078/2023.
Άρθρο 2: Με την προτεινόμενη ρύθμιση αντιμετωπίζεται το ζήτημα της κατ’ εξαίρεση χορήγησης ασφαλιστικής ικανότητας σε ειδικές ομάδες πληθυσμού για το χρονικό διάστημα από την 1η.3.2024 μέχρι την 28η.2.2025.
Άρθρο 3: Με την προτεινόμενη ρύθμιση προβλέπονται το μέσο και η διαδικασία προσβολής των αποφάσεων του Ανώτατου Συμβουλίου Εργασίας, της ολομέλειας ή των τμημάτων του.
Άρθρο 4: Με την προτεινόμενη ρύθμιση προβλέπεται παράταση της παραμονής
α) των ειδικευόμενων νοσηλευτών Ιδιωτικού Δικαίου Ορισμένου Χρόνου στην ειδικότητα της επείγουσας εντατικής νοσηλευτικής και της νοσηλευτικής της δημόσιας υγείας/κοινοτικής νοσηλευτικής και β) των ειδικευόμενων νοσηλευτών Ιδιωτικού Δικαίου Ορισμένου Χρόνου στις νοσηλευτικές ειδικότητες της νοσηλευτικής ψυχικής υγείας, της ανακουφιστικής και υποστηρικτικής νοσηλευτικής φροντίδας, της γεροντολογικής νοσηλευτικής, της νοσηλευτικής καρδιαγγειακών παθήσεων, της ογκολογικής νοσηλευτικής, της παθολογικής νοσηλευτικής, της νοσηλευτικής παίδων και της χειρουργικής νοσηλευτικής, οι οποίοι ολοκληρώνουν την παράταση της παρ. 3 του άρθρου ένατου του ν. 4889/2022 (Α’ 21) ή την παράταση της παρ. 1 του άρθρου 86 του ν. 5041/2023 (Α’ 87), αντίστοιχα, έως την ανωτέρω ημερομηνία, με ισόχρονη παράταση της σύμβασής τους.
Άρθρο 5: Με την προτεινόμενη ρύθμιση προβλέπεται η δυνατότητα παράτασης της απόσπασης στην Ένωση Περιφερειών Ελλάδας (ΕΝ.Π.Ε.) υπαλλήλων ή μελών ειδικού επιστημονικού προσωπικού που προέρχονται από νομικά πρόσωπα και φορείς που ανήκουν στον δημόσιο τομέα και μετά την εγκατάσταση των νέων οργάνων της ΕΝ.Π.Ε. που προκύπτουν από τις αρχαιρεσίες της. Ως προϋπόθεση τίθεται η συγκατάθεση του νέου Προέδρου της ΕΝ.Π.Ε. εντός προθεσμίας τριάντα (30) ημερών από την ανάληψη των καθηκόντων του και η έκδοση διαπιστωτικής πράξης από αυτόν. Με την προτεινόμενη ρύθμιση διασφαλίζεται ομαλότητα και σταθερότητα στη λειτουργία της ΕΝ.Π.Ε. για το χρονικό διάστημα μετά την εγκατάσταση των νέων οργάνων της, και δίνεται η δυνατότητα στη νέα διοίκηση να συνεχίσει απρόσκοπτα το έργο της.
2. Γιατί αποτελεί πρόβλημα;
Άρθρο 1: Αναφορικά με την προτεινόμενη ρύθμιση, αποσαφηνίζεται μεν το χρονικό σημείο έναρξης άσκησης του δικαιώματος της ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας από τη Δ.ΥΠ.Α., αντιμετωπίζονται δε τεχνικά και ουσιαστικά ζητήματα κατά τη μεταβίβαση της ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας από την ελεύθερη επαγγελματία μητέρα στον μισθωτό πατέρα, προς αποφυγή απώλειας δικαιωμάτων που απορρέουν από την ιδιότητά του.
Άρθρο 2: Δεδομένου ότι στις 29.02.2024 λήγει η ασφαλιστική ικανότητα που χορηγήθηκε με το άρθρο 90 του ν. 5018/2023 σε ειδικές ομάδες πληθυσμού, επιτάσσεται η συνέχιση της προστασίας των εν λόγω ομάδων.
Άρθρο 3: Αναφορικά με την προτεινόμενη ρύθμιση, αποσαφηνίζονται το ένδικο βοήθημα και η δικαστική οδός, που μπορεί να ακολουθηθεί, κατά των αποφάσεων του Α.Σ.Ε. δεδομένου του νομοθετικού κενού που υπήρχε μέχρι σήμερα.
Άρθρο 4: Η προτεινόμενη παράταση είναι αναγκαία ιδίως εν όψει της έκδοσης των αποτελεσμάτων της προκήρυξης 7Κ/2022 του Ανώτατου Συμβουλίου Επιλογής Προσωπικού.
Άρθρο 5: Με την προτεινόμενη ρύθμιση επιλύονται προβλήματα που προκαλούνται στην εύρυθμη λειτουργία της ΕΝ.Π.Ε. με τη λήξη της θητείας των οργάνων διοίκησής της και την ταυτόχρονη λήξη της διάρκειας των αποσπάσεων σε αυτή υπαλλήλων ή μελών ειδικού επιστημονικού προσωπικού από νομικά πρόσωπα και φορείς που ανήκουν στον δημόσιο τομέα.
3. Ποιους φορείς ή πληθυσμιακές ομάδες αφορά;
Αφορούν στους πολίτες που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές και σε εργαζόμενους στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά, στη Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη Περάματος και στα Ναυπηγεία Ελευσίνας, τις ελεύθερες επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενες και αγρότισσες, τους εργαζομένους, και τους ειδικευόμενους νοσηλευτές που έχουν ολοκληρώσει το τέταρτο εξάμηνο παράτασης της παραμονής τους και το προσωπικό νομικών προσώπων και φορέων που είναι ήδη αποσπασμένο στην ΕΝ.Π.Ε..
Προτεινόμενες διατάξεις
Άρθρο 1
Χρόνος άσκησης του δικαιώματος από ελεύθερες επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενες και αγρότισσες για την ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας – Ρύθμιση της μεταβίβασης της ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας στον άλλο γονέα -Τροποποίηση παρ. 1 και 3 άρθρου 151 ν. 5078/2023
Στο άρθρο 151 του ν. 5078/2023 (Α’ 211), περί χορήγησης ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας σε ελεύθερες επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενες και αγρότισσες, επέρχονται οι ακόλουθες τροποποιήσεις:
α) στην παρ. 1, αα) στο πρώτο εδάφιο, οι λέξεις «τη λήξη» αντικαθίστανται με τις λέξεις «την καταβολή» και διαγράφεται η φράση «βάσει του άρθρου 6 του ν. 4097/2012 (Α’ 235), και συγκεκριμένα μετά το πέρας δεκατεσσάρων (14) εβδομάδων από την επομένη του τοκετού» αβ) προστίθεται νέο δεύτερο εδάφιο,
β) στην παρ. 3 προστίθεται τρίτο εδάφιο και το άρθρο 151 διαμορφώνεται ως εξής:
«1. Η μητέρα ασφαλισμένη του e-ΕΦΚΑ, ελεύθερη επαγγελματίας, αυτοαπασχολούμενη ή αγρότισσα, δικαιούται ειδική παροχή προστασίας μητρότητας διάρκειας εννέα (9) μηνών, η οποία εκκινεί μετά την καταβολή του επιδόματος μητρότητας του e-ΕΦΚΑ. Ειδικά για την περίπτωση της υιοθεσίας, η καταβολή της ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας εκκινεί από την επομένη της τελεσιδικίας της δικαστικής απόφασης υιοθεσίας, ανεξάρτητα από το εάν ο δικαιούχος έλαβε επίδομα λοχείας από τον e-ΕΦΚΑ. Η Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (Δ.ΥΠ.Α.) καταβάλλει στις δικαιούχους μηνιαίως ποσό ίσο με τον εκάστοτε ισχύοντα κατώτατο μισθό, κατόπιν ελέγχου ασφαλιστικής ενημερότητας.
2. Την ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας μη μισθωτών δικαιούνται και η τεκμαιρόμενη μητέρα του άρθρου 1464 του Αστικού Κώδικα, που αποκτά τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας και η μη μισθωτή, που υιοθετείτέκνο από την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια και έως την ηλικία των οκτώ (8) ετών. Για την εφαρμογή του πρώτου εδαφίου για τις έννοιες «εργαζόμενη που υιοθετεί τέκνο» και «ένταξη του παιδιού στην οικογένεια» ισχύουν οι ορισμοί του άρθρου 228 του π.δ. 80/2022 (Α’ 222).
3. Η μητέρα δικαιούται να μεταβιβάσει έως επτά (7) μήνες από την ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας της παρ. 1 στον πατέρα, ανεξαρτήτως αν αυτός εργάζεται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού δικαίου ή είναι ελεύθερος επαγγελματίας ή αυτοαπασχολούμενος ή αγρότης. Για όσο χρόνο ο πατέρας λαμβάνει την άδεια που του έχει μεταβιβάσει η μητέρα, δικαιούται τις παροχές της παρ. 1 εφόσον είναι ασφαλιστικά ενήμερος. Σε περίπτωση που ο πατέρας εργάζεται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού δικαίου, λαμβάνει, πλέον της ειδικής παροχής προστασίας μητρότητας, αναλογία δώρων εορτών και επιδόματος αδείας και ασφαλίζεται με βάση το ασφαλιστικό καθεστώς στο οποίο υπάγεται. Ειδικότερα, ο χρόνος της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας λογίζεται ως
χρόνος ασφάλισης στους κλάδους κύριας σύνταξης και ασθένειας του e-ΕΦΚΑ, καθώς και στους οικείους φορείς επικουρικής ασφάλισης, οι δε προβλεπόμενες εισφορές υπολογίζονται επί του εκάστοτε κατώτατου μισθού, από τον οποίο η Δ.ΥΠ.Α. παρακρατεί την προβλεπόμενη εισφορά ασφαλισμένου και την αποδίδει στους αρμόδιους φορείς, μαζί με την προβλεπόμενη εισφορά εργοδότη που βαρύνει τη Δ.ΥΠ.Α.
3Α. Σε περίπτωση απόκτησης κοινού παιδιού από ομόφυλους συζύγους, ο δικαιούχος της ειδικής παροχής του παρόντος γονέας καθορίζεται με κοινή δήλωση των συζύγων προς τον Ηλεκτρονικό Εθνικό Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης. Στην περίπτωση αυτή, ο δικαιούχος γονέας δικαιούται να μεταβιβάσει έως επτά (7) μήνες από την ειδική παροχή προς τον άλλον γονέα, ανεξαρτήτως αν αυτός εργάζεται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού δικαίου ή είναι ελεύθερος επαγγελματίας ή αυτοαπασχολούμενος ή αγρότης.
4. Η καταβολή της παροχής της παρ. 1 στις αγρότισσες χρηματοδοτείται από τον κρατικό προϋπολογισμό. Για τις ελεύθερες επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενες μητέρες αξιοποιείται ο Ειδικός Λογαριασμός Ανεργίας υπέρ των Αυτοτελώς και Ανεξαρτήτως Απασχολουμένων της περ. α της παρ. 2 του άρθρου 44 του ν. 3986/2011 (Α’ 152). Από 1ης.1.2024 στους σκοπούς του ανωτέρω Ειδικού Λογαριασμού προστίθεται η προστασία της μητρότητας των αυτοαπασχολούμενων και των ανεξαρτήτως απασχολούμενων μέσω της ειδικής παροχής της παρ. 1 και αυτός μετονομάζεται σε Ειδικό Λογαριασμό υπέρ των Αυτοτελώς και Ανεξαρτήτως Απασχολούμενων.
5. Την ειδική παροχή προστασίας μητρότητας δικαιούνται και όσες μητέρες απέκτησαν τέκνο έως και δεκατέσσερις (14) εβδομάδες πριν από τη λήξη του έτους 2023 και ειδικότερα έως και την 24/09/2023.
6. Η παροχή της παρ. 1 είναι αφορολόγητη, ανεκχώρητη και ακατάσχετη, στα χέρια του Δημοσίου ή τρίτων, κατά παρέκκλιση κάθε άλλης αντίθετης διάταξης, δεν δεσμεύεται και δεν συμψηφίζεται με βεβαιωμένα χρέη προς τη φορολογική διοίκηση και το Δημόσιο εν γένει, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης και τα νομικά πρόσωπά τους, τα ασφαλιστικά ταμεία ή τα πιστωτικά ιδρύματα και δεν υπολογίζεται στα εισοδηματικά όρια για την καταβολή οποιοσδήποτε παροχής κοινωνικού ή προνοιακού χαρακτήρα, και δεν υπόκειται σε οποιοδήποτε τέλος, εισφορά ή άλλη κράτηση υπέρ του Δημοσίου ή του e-ΕΦΚΑ.».
Άρθρο 2
Κατ’ εξαίρεση χορήγηση ασφαλιστικής ικανότητας 2024-2025
Χορηγείται ασφαλιστική ικανότητα, για το χρονικό διάστημα από την 1η.3.2024 μέχρι την 28η.2.2025, κατά παρέκκλιση της παρ. 8 του άρθρου 41 του ν. 4387/2016 (Α’ 85), στα παρακάτω πρόσωπα και στα μέλη των οικογενειών τους:
α) Στους ασφαλισμένους του Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-Ε.Φ.Κ.Α.) που διατηρούν επαγγελματική εγκατάσταση ή ασκούν δραστηριότητα ή εργάζονται σε πληγείσες περιοχές από θεομηνίες ή άλλες φυσικές καταστροφές και υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής των υπουργικών αποφάσεων που εκδόθηκαν το έτος 2023 ή εκδίδονται το τρέχον έτος κατ’ εξουσιοδότηση της παρ. 2 του άρθρου 8 του ν. 2256/1994 (Α’ 196), καθώς και στους ανέργους των ανωτέρω περιοχών που είναι εγγεγραμμένοι στο Ψηφιακό Μητρώο της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης. Στην περίπτωση αυτή η ασφαλιστική ικανότητα χορηγείται από την ημέρα επέλευσης της φυσικής καταστροφής, ανεξαρτήτως οφειλών προς τον e-Ε.Φ.Κ.Α.
β) Στους εργοδότες και ασφαλισμένους που έχουν επαγγελματική εγκατάσταση ή δραστηριότητα σε περιοχές της Περιφέρειας Αττικής που επλήγησαν από τις πυρκαγιές της 23ης και 24ης Ιουλίου 2018, και στους εγγεγραμμένους στα μητρώα του e-Ε.Φ.Κ.Α. άμεσα ασφαλισμένους που επλήγησαν από τις πυρκαγιές της 23ης και 24ης Ιουλίου 2018 και υπάγονται αντίστοιχα στο πεδίο εφαρμογής των παρ. 1 και 2 του άρθρου 10 της από 26.7.2018 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (Α’ 138), η οποία κυρώθηκε με το άρθρο 3 του ν. 4576/2018 (Α’ 196).
γ) Στους εργαζομένους στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά, στη Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη Περάματος και στα Ναυπηγεία Ελευσίνας.
Άρθρο 3
Ένδικο βοήθημα κατά αποφάσεων του Ανώτατου Συμβουλίου Εργασίας – Προσθήκη παρ. 18 στο άρθρο 25 του π.δ. 368/1989
Στο άρθρο 25 του π.δ. 368/1989 (Α’ 163), περί Ανώτατου Συμβουλίου Εργασίας, προστίθεται παρ. 18, ως εξής:
«18. Οι αποφάσεις του Ανώτατου Συμβουλίου Εργασίας, ολομέλειας ή τμήματος αυτού, οι οποίες έχουν χαρακτήρα εκτελεστών διοικητικών πράξεων, προσβάλλονται ενώπιον του Συμβουλίου της Επικράτειας με αίτηση ακυρώσεως.».
Άρθρο 4
Παράταση παραμονής ειδικευόμενων νοσηλευτών ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου
Η παραμονή των ειδικευόμενων νοσηλευτών ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου, η οποία παρατάθηκε έως την 29η.2.2024, με βάση την υπό στοιχεία Γ6α/Γ.Π. 69252 (Β’ 7470) απόφαση του Υπουργού Υγείας, περί της παραμονής των ειδικευομένων νοσηλευτών ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου, δυνάμει του άρθρου 69 του ν. 5079/2023 (Α’215), παρατείνεται αυτοδικαίως από τη λήξη της έως την 30ή.6.2024, με ισόχρονη παράταση της σύμβασής τους.
Άρθρο 5
Αποσπάσεις στην Ένωση Περιφερειών Ελλάδας – Τροποποίηση περ. β’ παρ. 11 άρθρου 247 ν. 3852/2010
Στην περ. β’ της παρ. 11 του άρθρου 247 του ν. 3852/2010 (Α’ 87), περί των αποσπάσεων στην Ένωση Περιφερειών Ελλάδας, προστίθενται εδάφια, τρίτο και τέταρτο, και η περ. β’ της παρ. 11 διαμορφώνεται ως εξής:
«β. Επιτρέπεται η απόσπαση υπαλλήλων ή μελών ειδικού επιστημονικού προσωπικού από νομικά πρόσωπα και φορείς που ανήκουν στο δημόσιο τομέα, όπως εκάστοτε ισχύει, στην Ένωση Περιφερειών Ελλάδας (ΕΝ.Π.Ε.), με κοινή απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών καιτου εποπτεύοντος Υπουργού του νομικού προσώπου ή φορέα στον οποίο ανήκει ο υπάλληλος ή το ειδικό επιστημονικό προσωπικό. Η διάρκεια των αποσπάσεων είναι ίση με τη διάρκεια της θητείας των οργάνων της ΕΝ.Π.Ε.. Η κατά τα προηγούμενα εδάφια απόσπαση δύναται να παραταθεί και μετά την εγκατάσταση νέων οργάνων της ΕΝ.Π.Ε., εφόσον ο νέος Πρόεδρος της ΕΝ.Π.Ε. δηλώσει τη συγκατάθεσή του για τη διατήρηση των αποσπασμένων, εντός προθεσμίας τριάντα (30) ημερών από την ανάληψη των καθηκόντων του. Για την παράταση της απόσπασης εκδίδεται διαπιστωτική πράξη από τον Πρόεδρο της ΕΝ.Π.Ε..».