Δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση του Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης για το εθνικό Κοινωνικό Κλιματικό Σχέδιο
Το εθνικό Κοινωνικό Κλιματικό Σχέδιο (ΚΚΣ) συνιστά για την ελληνική Πολιτεία έναν ολοκληρωμένο στρατηγικό σχεδιασμό για τη δίκαιη πράσινη μετάβαση, με στόχο την προστασία των ενεργειακά και μεταφορικά ευάλωτων νοικοκυριών και πολύ μικρών επιχειρήσεων από τις επιπτώσεις της επέκτασης του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ2) στους τομείς των κτιρίων και των οδικών μεταφορών. Το ΚΚΣ καταρτίζεται βάσει του Ευρωπαϊκού Κανονισμού (ΕΕ) 2023/955 και η έγκρισή του αποτελεί προϋπόθεση για την ενεργοποίηση του Κοινωνικού Κλιματικού Ταμείου (ΚΚΤ), βασικού χρηματοδοτικού εργαλείου της ΕΕ.
Το ΚΚΣ συγκροτεί ένα συνεκτικό και στοχευμένο πλέγμα μεταρρυθμίσεων, επενδύσεων και επιδοματικών μέτρων, συνολικού ύψους €4,783 δισ. από ευρωπαϊκούς πόρους σε συνδυασμό με εθνική συμμετοχή. Οι δράσεις οργανώνονται σε τρεις βασικούς πυλώνες: κτίρια, μεταφορές και άμεση εισοδηματική στήριξη, και στοχεύουν στην άρση κοινωνικών και γεωγραφικών ανισοτήτων, με έμφαση στις ευάλωτες ομάδες.
Το εθνικό Σχέδιο διαμορφώθηκε στο πλαίσιο διυπουργικής συνεργασίας, υπό τον συντονισμό του γραφείου του Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης, και μετά από εκτενή διαβούλευση με δημόσιους φορείς, ανεξάρτητες αρχές, οργανώσεις, πανεπιστήμια, εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών και ευάλωτων ομάδων.
Η υποβολή προτάσεων, παρατηρήσεων ή απόψεων κάθε ενδιαφερόμενου πολίτη ή φορέα μέσω της ανοικτής δημόσιας διαβούλευσης δύναται να συμβάλει ουσιαστικά στη βελτίωση και περαιτέρω εξειδίκευση του Σχεδίου, ώστε το τελικό περιεχόμενο να ανταποκρίνεται στις ανάγκες των ομάδων-στόχων.
Καλούμε την κοινωνία των πολιτών, τους θεσμικούς φορείς και κάθε ενδιαφερόμενο να συμμετάσχουν ενεργά από σήμερα στη δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση για το εθνικό Κοινωνικό Κλιματικό Σχέδιο και να καταθέσουν τις προτάσεις τους μέχρι και την 18η Ιουλίου 2025.
Ο Aντιπρόεδρος της Κυβέρνησης
Κωστής Χατζηδάκης
Το Κοινωνικό Κλιματικό Σχέδιο διαρθρώνεται σε τρεις πυλώνες και εξειδικεύεται σε 13 επιμέρους κατηγορίες δράσεων, οι οποίες περιλαμβάνουν επενδυτικές και μεταρρυθμιστικές παρεμβάσεις, καθώς και στοχευμένα επιδοματικά μέτρα3. Η συνολική εξασφαλισμένη χρηματοδότηση ανέρχεται σε €4,783 δισ., με εθνική συμμετοχή ύψους 25%4. Οι πόροι από το Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο ανέρχονται σε €3,587 δισ. με την εφαρμογή του ΣΕΔΕΣ από το 20275.
Στόχοι του Σχεδίου:
Βασικός στόχος του Κοινωνικoού Κλιματικού Σχεδίου είναι η ενίσχυση της κοινωνικής και περιφερειακής συνοχής και η διασφάλιση ότι κανείς δεν θα μείνει πίσω στη μετάβαση προς ένα πιο αειφόρο, βιώσιμο και ανθεκτικό μέλλον. Το Σχέδιο καλύπτει την περίοδο 2026-2032 και εστιάζει στην προστασία των ενεργειακά ή/και μεταφορικά ευάλωτων νοικοκυριών και πολύ μικρών επιχειρήσεων από τις οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις του ΣΕΔΕΣ.
Το σχέδιο οργανώνεται γύρω από τρεις βασικούς πυλώνες
1. Κτιριακός Τομέας (περίπου 60-65% του προϋπολογισμού)
Ενεργειακή Αναβάθμιση Ιδιωτικών Κατοικιών (Κ1)
Στοχεύει στην ενεργειακή αναβάθμιση άνω των 300 χιλιάδων ενεργειακά ευάλωτων νοικοκυριών μέσω παρεμβάσεων στο κέλυφος του κτιρίου (μόνωση, κουφώματα), εγκατάσταση ενεργειακά αποδοτικών συστημάτων θέρμανσης/ψύξης και παραγωγής ζεστού νερού (αντλίες θερμότητας, ηλιακοί θερμοσίφωνες), καθώς και συστημάτων ΑΠΕ (φωτοβολταϊκά). Προβλέπεται δωρεάν παροχή Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ) για τα ευάλωτα νοικοκυριά. Ο προϋπολογισμός αυτής της κατηγορίας ανέρχεται σε περίπου €2 δις.
✻ Μεταρρύθμιση “Εξοικονομώ” (Κ1.2) – Εστιάζει στον ριζικό μετασχηματισμό του πλαισίου λειτουργίας και τη χρήση συνδυασμού εργαλείων χρηματοδότησης για την αύξηση της συμμετοχής των ενεργειακά ευάλωτων νοικοκυριών και την επίτευξη αποδοτικών επενδύσεων.
✻ Επιδότηση Αντικατάστασης Ενεργειακού Εξοπλισμού (Κ1.3) – Παρέχει χρηματοδότηση για την αντικατάσταση παλαιών ενεργοβόρων συστημάτων θέρμανσης και παραγωγής ζεστού νερού με σύγχρονες, ενεργειακά αποδοτικές λύσεις.
✻ Ανακαίνιση Κλειστών Ιδιωτικών Ακινήτων (Κ1.4) – Χρηματοδότηση ιδιοκτητών κλειστών κατοικιών για λειτουργική και ενεργειακή αναβάθμιση, με υποχρέωση μακροχρόνιας μίσθωσης σε ενεργειακά ευάλωτα νοικοκυριά και φοιτητές έναντι μειωμένου ενοικίου.
Στέγαση Ευάλωτων Ομάδων (Κ2)
Στοχεύει στην αναμόρφωση του θεσμού της κοινωνικής κατοικίας με την ανάπτυξη 1.000 κοινωνικών κατοικιών. Επίσης, προβλέπεται λειτουργική και ενεργειακή αναβάθμιση 12 δημόσιων φοιτητικών εστιών, προσφέροντας 4.000-4.500 ενεργειακά αναβαθμισμένες κλίνες σε φοιτητές με εισοδηματικά/κοινωνικά κριτήρια. Ο συνολικός προϋπολογισμός ξεπερνά τα €250 εκατ..
✻ Πιλοτική Κατασκευή/Ανακαίνιση Δημόσιων Ακινήτων (Κ2.1) – Αξιοποίηση δημόσιας περιουσίας για κατασκευή νέων ή μετατροπή υφιστάμενων κτιρίων σε κοινωνικές κατοικίες με χαμηλότερα ενοίκια για ευάλωτα νοικοκυριά.
✻ Ανάπτυξη Σύγχρονου Θεσμικού Πλαισίου Κοινωνικής Κατοικίας (Κ2.2) – Δημιουργία μητρώου διαθέσιμων δημόσιων ακινήτων και διαφανούς μηχανισμού καταγραφής δυνητικών δικαιούχων.
✻ Διάθεση Ενεργειακά Βιώσιμων Φοιτητικών Εστιών (Κ2.3) – Πλήρης ανακαίνιση 12 δημόσιων φοιτητικών εστιών για παροχή σύγχρονης και βιώσιμης στέγασης σε χιλιάδες φοιτητές από ευάλωτα νοικοκυριά.
Ενεργειακή Αναβάθμιση Κτιρίων και Εξοπλισμού Πολύ Μικρών Επιχειρήσεων (Κ3)
Στοχεύει στη χρηματοδότηση 10.000 πολύ μικρών επιχειρήσεων (€300 εκατ. προϋπολογισμός) για ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων και αντικατάσταση ενεργοβόρου εξοπλισμού.
✻ Ενεργειακή Αναβάθμιση Κτιρίων Ευάλωτων Πολύ Μικρών Επιχειρήσεων (Κ3.1): Παροχή χρηματοδοτικών κινήτρων για επενδύσεις που θα καταστήσουν τις επιχειρήσεις ανεξάρτητες από ορυκτά καύσιμα.
Δράσεις Ενημέρωσης και Εκπαίδευσης (Κ4)
Ανάπτυξη υπηρεσιών μιας στάσης (one-stop-shops) για ενημέρωση και συμβουλευτική υποστήριξη ευάλωτων νοικοκυριών και πολύ μικρών επιχειρήσεων.
✻ Αξιοποίηση Επιμελητηρίων (Κ4.1) – Λειτουργία “Γραφείων Υποστήριξης και Πληροφόρησης” για δράσεις εξοικονόμησης ενέργειας και απεξάρτησης από ορυκτά καύσιμα.
✻ Αξιοποίηση Κέντρων Κοινότητας (Κ4.2) – Παροχή στοχευμένων πληροφοριών και υπηρεσιών υποστήριξης σε ενεργειακά/μεταφορικά ευάλωτα άτομα και νοικοκυριά για ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών και βιώσιμες μεταφορές.
Ολοκληρωμένο Πλαίσιο Δικαιούχων Ενεργειακής Στήριξης (Κ5)
Μεταρρύθμιση για τη δημιουργία κεντρικοποιημένου πλαισίου.
✻ Δημιουργία Ολοκληρωμένου Μητρώου και Κάρτας Δικαιούχου (Κ5.1) – Επανασχεδιασμός, ψηφιοποίηση και εξορθολογισμός μέτρων στήριξης, με δημιουργία μητρώου δικαιούχων και κάρτας για εύκολη και άμεση μεταφορά χρημάτων. Περιλαμβάνεται υποστήριξη για την κάλυψη του κόστους έκδοσης ΠΕΑ για τις κατοικίες των πιο ευάλωτων νοικοκυριών.
2.
Τομέας Μεταφορών (περίπου 25-30% του προϋπολογισμού)
Ενίσχυση Στόλου Αστικών Λεωφορείων (Μ1)
Προβλέπονται επενδύσεις άνω των €100 εκατ. για την αγορά περισσότερων από 200 νέων ηλεκτρικών λεωφορείων και σχετικές μεταρρυθμίσεις30.
✻Ενίσχυση Δημόσιων ΜΜΜ (μέσων μζικής μεταφοράς) (Μ1.1): Υποστήριξη απόσυρσης παλαιών λεωφορείων και αγοράς νέων μηδενικών ρύπων, με προτεραιότητα σε περιοχές με υψηλή πληθυσμιακή πυκνότητα και μεταφορική ευαλωτότητα.
✻Πιλοτική Ανάπτυξη Υπηρεσιών Μετακίνησης κατά Παραγγελία (Μ1.2): Προμήθεια οχημάτων χαμηλών/μηδενικών ρύπων που θα λειτουργούν δυναμικά βάσει ζήτησης, καλύπτοντας εξειδικευμένες ανάγκες ατόμων με δυσκολία στην μετακίνηση.
✻Μεταρρύθμιση για Ανάπτυξη Υπηρεσιών Μετακίνησης κατά Παραγγελία (Μ1.3): Θεσμική αναγνώριση των υπηρεσιών Demand Responsive Transport και ομαλή ενσωμάτωση στις δημόσιες συγκοινωνίες.
Αναβάθμιση Δημόσιων Μεταφορικών Μέσων Σταθερής Τροχιάς (Μ2)
Επενδύσεις άνω των €350 εκατ.
✻ Αναβάθμιση Λειτουργίας Μετρό Αθήνας (Μ2.1) – Εκσυγχρονισμός υπηρεσιών μετρό με απόκτηση νέων συρμών και αναβάθμιση υφιστάμενων, ενισχύοντας την αξιοπιστία και συχνότητα δρομολογίων.
✻ Βελτίωση Προσβασιμότητας σε Σιδηροδρομικούς Σταθμούς (Μ2.2) – Ολοκληρωμένο πρόγραμμα αναβάθμισης προσβασιμότητας σε όλο το σιδηροδρομικό δίκτυο (ανελκυστήρες, ράμπες, συστήματα πληροφόρησης).
✻ Εφαρμογή Ηλεκτρονικού Συστήματος Χαρτογράφησης και Καθοδήγησης Εμποδιζόμενων Ατόμων (Μ2.3) – Ανάπτυξη λογισμικού πλοήγησης και εγκατάσταση εξοπλισμού σε σταθμούς μετρό και στάσεις λεωφορείων για εξυπηρέτηση ατόμων με αναπηρία.
Υποδομές για Προώθηση Βιώσιμης Κινητικότητας (Μ3)
Προϋπολογισμός άνω των €100 εκατ..
✻ Ανάπτυξη Πολυτροπικών Υποδομών (Μ3.1) – Διαμόρφωση ασφαλών διαδρόμων για πεζούς και ποδήλατα (άνω των 140 χλμ.) και διασύνδεσή τους με δίκτυα δημόσιων συγκοινωνιών.
✻ Ανάπτυξη Βιώσιμων και Προσβάσιμων Λύσεων Κινητικότητας (Μ3.2) – Προώθηση υπηρεσιών μικροκινητικότητας (ηλεκτρικά σκούτερ/ποδήλατα) και υποδομών φόρτισης, βελτιώνοντας τη σύνδεση «τελευταίου μιλίου».
Πράσινη Μετακίνηση για Νοικοκυριά (Μ4)
Υλοποίηση πιλοτικής δράσης (€150 εκατ.) για την παροχή δυνατότητας χρήσης οχημάτων χαμηλών/μηδενικών ρύπων σε 10.000 ευάλωτα νοικοκυριά μέσω χρηματοδοτικής μίσθωσης.
✻ Χρηματοδοτική Μίσθωση Ηλεκτρικών Οχημάτων (Μ4.1) – Οικονομική υποστήριξη για μειωμένο μηνιαίο κόστος μίσθωσης ηλεκτρικών οχημάτων και επιτάχυνση ανάπτυξης δημόσια προσβάσιμων υποδομών φόρτισης.
Βελτίωση Τρόπου Μετακίνησης Ευάλωτων Ομάδων (Μ5)
Καινοτόμες δράσεις άνω των €170 εκατ.43.
✻ Κάλυψη Αναγκών Μεταφοράς Μαθητών με Αναπηρία (Μ5.1) – Προμήθεια άνω των 200 σχολικών λεωφορείων χαμηλών/μηδενικών ρύπων και πρόσληψη εξειδικευμένου προσωπικού για καθημερινή μεταφορά μαθητών με αναπηρία σε Ειδικά Σχολεία.
✻ Μεταρρύθμιση για τη Μεταφορά Μαθητών (Μ5.2) – Δημιουργία εθνικής ψηφιακής πλατφόρμας για αποτελεσματικότερη διαχείριση και συντονισμό δρομολογίων μαθητών, ειδικά για μεταφορικά ευάλωτους.
✻ Επιδότηση Ηλεκτρικών Αμαξιδίων (Μ5.3) – Παροχή επιδότησης για την απόκτηση ηλεκτρικών αμαξιδίων και εξοπλισμού μετατροπής χειροκίνητων σε ηλεκτρικά για άτομα με τετραπληγία, παραπληγία και εγκεφαλική παράλυση.
✻ Αναβάθμιση Στόλου Ταξί για Εξυπηρέτηση Ατόμων με Αναπηρία (Μ5.4) – Οικονομική υποστήριξη για αντικατάσταση συμβατικών ταξί με ηλεκτρικά βαν εξοπλισμένα με ράμπες για αναπηρικά αμαξίδια.
✻ Μεταρρύθμιση για Ταξί Προσβάσιμα σε Άτομα με Αναπηρία (Μ5.5) – Θέσπιση διαδικασίας αδειοδότησης, προτύπων ασφαλείας, δημιουργία ψηφιακής πλατφόρμας κρατήσεων και εκπαίδευση οδηγών.
Εκσυγχρονισμός Στόλου Οχημάτων Πολύ Μικρών Επιχειρήσεων (Μ6)
Υποστήριξη περίπου 14.000 πολύ μικρών επιχειρήσεων (€300 εκατ. προϋπολογισμός).
✻ Απόκτηση Επαγγελματικών Ηλεκτρικών Οχημάτων (Μ6.1) – Οικονομική υποστήριξη για αγορά ή μίσθωση επαγγελματικών οχημάτων χαμηλών/μηδενικών εκπομπών (ηλεκτρικά ΙΧ, βαν, ποδήλατα, σκούτερ, μοτοσικλέτες) και επενδύσεις σε υποδομές φόρτισης.
✻ Απόκτηση Επαγγελματικών Ηλεκτρικών Οχημάτων από Πολύ Μικρές Επιχειρήσεις στον Τομέα των Μεταφορών/Logistics (Μ6.2) – Επιδότηση αγοράς ή μίσθωσης καθαρών οχημάτων μεγαλύτερου μεγέθους (φορτηγά).
✻ Ανάπτυξη Πράσινων City Logistics (Μ6.3) – Δημιουργία κέντρων ενοποίησης αστικών μεταφορών (UCCS) για συγκέντρωση φορτίων και ομαδοποιημένη διανομή με καθαρά οχήματα.
✻ Μεταρρύθμιση για την Ανάπτυξη Πράσινων City Logistics (Μ6.4) – Κατάρτιση/επικαιροποίηση Σχεδίων Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας και δημιουργία κανονιστικού πλαισίου για υποδομές logistics.
3. Άμεση Εισοδηματική Στήριξη (περίπου 10-15% του προϋπολογισμού) – Μέτρα Άμεσης Εισοδηματικής Στήριξης (Ε1)
✻ Επίδομα Θέρμανσης (Ε1.1) – Άμεση οικονομική ενίσχυση ενεργειακά ευάλωτων νοικοκυριών που χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα για θέρμανση, ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι επιπτώσεις του ΣΕΔΕΣ.
✻ Επιδότηση Ενοικίου (Ε1.2) – Παροχή μερικής επιδότησης ενοικίου σε περίπου 5.500 υπαλλήλους του δημόσιου τομέα σε απομακρυσμένες περιοχές και σε περίπου 8.000 ενεργειακά ευάλωτα νοικοκυριά που δεν έχουν δυνατότητα ιδιοκατοίκησης, αντισταθμίζοντας το αυξημένο κόστος στέγασης.
Δείτε αναλυτικά το εθνικό Κοινωνικό Κλιματικό Σχέδιο